Kỳ VIII: Quỷ Cốc Tử mưu lược toàn thư – Sủy thiên

“Sủy thiên” có thể hiểu là năng lực quan sát toàn diện, suy đoán tinh tế và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự vận động của bối cảnh chung. Trọng tâm của thuật này nằm ở việc đánh giá các trụ cột chính như nguồn lực, nhân sự, môi trường tác động, đồng thời nắm bắt tâm lý và xu hướng hành động của những nhân tố chủ chốt trong hệ thống. Từ đó, người thấu hiểu “Sủy” có thể hoạch định chiến lược ứng biến phù hợp với từng hoàn cảnh.

Khi phân tích sức mạnh của một tổ chức, người thực hành “Sủy” cần có cái nhìn tổng thể về năng lực nội tại - bao gồm nguồn nhân lực, tài lực, môi trường và tinh thần tập thể. Sức mạnh không chỉ thể hiện ở nguồn lực sẵn có, mà còn ở mức độ gắn kết giữa các thành tố, khả năng vận hành hài hòa và mức độ thích ứng với những biến động của hoàn cảnh. Khi đặt một tổ chức trong mối tương quan với các yếu tố bên ngoài, người am hiểu “Sủy” có thể dự đoán xu hướng vận động của bối cảnh, từ đó hoạch định chiến lược ứng biến hiệu quả. “Sủy” ở đây không chỉ là khả năng phán đoán mà còn là nghệ thuật chuẩn bị trước cho những thay đổi chưa kịp hình thành.

Trong giao tiếp và thương thuyết, “Sủy” thể hiện ở khả năng suy đoán tâm tư của đối phương, từ đó lựa chọn phương cách phù hợp để dẫn dắt họ thuận theo mục tiêu của mình. Thông thường, con người khó có thể che giấu trọn vẹn cảm xúc khi rơi vào trạng thái tâm lý cao trào - chẳng hạn như lúc quá sợ hãi, quá phấn khích hay quá thất vọng. Người am hiểu “Sủy” có thể phán đoán cảm xúc và ý đồ của đối phương thông qua những dấu hiệu này như nét mặt, ánh mắt, cử chỉ, hoặc qua việc khai thác thông tin từ những người thân cận với họ.

Theo tư tưởng Quỷ Cốc Tử, người có năng lực “Sủy Thiên” không chỉ giỏi đoán định tình hình mà còn có khả năng phân tích lợi – hại, mạnh – yếu, thuận – nghịch để đưa ra lựa chọn đúng lúc. Đó là người biết đặt câu hỏi: Điều gì có thể xảy ra? Ai là nhân tố ảnh hưởng? Khi nào cần hành động? Và đâu là thời điểm nên quan sát? Tư duy này đã được nhiều nhân vật lịch sử vận dụng thành công, trong đó có Lã Bất Vi (290 – 235 TCN), một thương nhân người nước Vệ, sau trở thành một trong những nhân vật có ảnh hưởng ở nước Tần. Sự thành công của ông không đến từ may rủi mà nhờ sự tinh tường trong quan sát, nhận định thời thế và lựa chọn đúng thời điểm hành động. Từ việc nhận ra tiềm năng ở một cá nhân cho đến chọn lựa vùng đất có tiềm lực kinh tế hoặc vị trí chiến lược, Lã Bất Vi đều cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên phân tích thực tế. 

Quá trình Lã Bất Vi quyết định rời bỏ nơi không còn phù hợp để tìm cơ hội tại những vùng đất mới là minh chứng rõ nét cho việc vận dụng “Sủy thiên” vào thực tiễn. Nhờ quan sát động thái của các lực lượng và nhận diện xu thế vận động, ông tránh được nhiều hiểm họa và có thể đầu tư đúng lúc, đúng nơi, từ đó mở ra giai đoạn phát triển trong sự nghiệp.

Thuật “Sủy thiên” còn là nghệ thuật suy đoán tâm lý và cảm xúc đối phương. Vào thời Xuân Thu Chiến Quốc, Trương Nghi (373 - 310 TCN), học trò Quỷ Cốc Tử, đã vận dụng thành công thuật này. Khi tìm kiếm cơ hội phát triển sự nghiệp, Trương Nghi đến nước Sở, nhiều lần cầu kiến nhưng không nhận được hồi âm. Hiểu được Sở Vương yêu thích cái đẹp, Trương Nghi đề xuất sang Tam Tấn tìm kiếm mỹ nhân về dâng cho vua. Sở Vương nghe vậy rất vui, ban thưởng vàng bạc và đồng ý cho ông lên đường. Tuy nhiên, Trương Nghi chưa vội rời đi, mà âm thầm khiến các cung phi yêu quý của Sở Vương lo ngại vị trí của mình bị đe dọa. Họ lần lượt mang châu báu đến tặng Trương Nghi để tìm sự bảo đảm.

Trong buổi tiệc tiễn biệt, Trương Nghi khéo léo tâu rằng những người đẹp hiện tại của Sở Vương đã là tuyệt sắc, không cần tìm kiếm thêm. Cách xử lý này khiến Sở Vương và các cung phi đều hài lòng. Nhờ tài quan sát và phân tích tâm lý tinh tế, Trương Nghi không chỉ thoát khỏi cảnh túng thiếu, mà còn tạo dựng được uy tín và vị trí vững chắc trong triều đình. Câu chuyện này là minh chứng điển hình cho thành công của việc “biết mình, biết người” trong ứng xử.

Trong kinh doanh, “Sủy thiên” cũng phát huy tác dụng, bởi một người kinh doanh thành công cần phải giỏi suy đoán tình thế để lập kế hoạch đầu tư và sách lược kinh doanh phù hợp. Trong môi trường cạnh tranh, phải nắm rõ thực lực bản thân, đánh giá đúng đối thủ để tránh rơi vào thế bất lợi. Một ví dụ là vào năm 1987, công ty IBM đã “thâu tóm” thị trường máy tính cá nhân trị giá 1,44 tỉ đô. Nhờ sự quan sát tinh tế và phân tích sâu sắc, đội ngũ lãnh đạo của IBM đã nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của Apple, từ đó cải tiến sản phẩm của mình, cho ra đời máy tính cá nhân nhỏ gọn hơn, bộ vi xử lý mạnh mẽ hơn, và tích hợp thêm nhiều tính năng vượt trội. Sự thành công này chứng minh khả năng suy đoán tình, giúp IBM nâng cao sức cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường.

Những người thành công trong việc áp dụng “Sủy thiên” thường biết cách quan sát, phân tích và đưa ra quyết định vào thời điểm thích hợp, giúp họ vượt qua thử thách và nắm bắt cơ hội. Thuật này, được ghi chép trong "Quỷ Cốc Tử mưu lược toàn thư", tiếp tục chứng minh sự ứng dụng thực tiễn trong nhiều tình huống chiến lược, từ lịch sử đến hiện đại.

“Sủy thiên” thuộc thiên thứ 7 trong 12 thiên mưu lược của cuốn sách “Quỷ Cốc Tử mưu lược toàn thư” được Nhà sáng lập - Chủ Tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ cẩn trọng, tuyển chọn thuộc lĩnh vực Chính trị – Ngoại giao – Quân sự trong "Tủ sách Nền Tảng Đổi Đời".
 

(Đón đọc kỳ sau: Quỷ Cốc Tử mưu lược toàn thư – Ma thiên)