Ăn vì buồn, vì stress, vì cô đơn

Chúng ta thường ăn khi vui, khi buồn, khi căng thẳng hay khi cô đơn. Mỗi cảm xúc mang theo một “khẩu vị” riêng. Khi stress, nhiều người tìm đến đồ ngọt, những thực phẩm giàu tinh bột, bởi não bộ giải thích rằng lượng đường sẽ giúp tâm trạng “dễ chịu” hơn. Khi buồn, chocolate hay kem lại là lựa chọn hàng đầu, mang lại cảm giác an ủi tức thì. Trong khi đó, căng thẳng kéo dài hoặc lo âu có thể khiến một số người mất cảm giác thèm ăn, trong khi người khác lại “ăn hết sạch tủ bếp” như một cách xoa dịu chính mình.

Xoa dịu cảm xúc bằng đồ ngọt - Ảnh: Internet

Nguyên nhân sinh lý và tâm lý

Theo các chuyên gia dinh dưỡng và tâm lý, ăn uống cảm xúc là kết quả của sự kết hợp giữa sinh lý và tâm lý. Khi cơ thể stress, hormone cortisol tăng cao, làm tăng cảm giác thèm ăn đặc biệt là đồ ngọt và thực phẩm giàu chất béo. Đồng thời, não bộ cũng tham gia vào “trò chơi” này. Thưởng thức một món ăn yêu thích, đặc biệt là thực phẩm giàu đường, sẽ kích thích dopamine, chất dẫn truyền thần kinh giúp tạo cảm giác hạnh phúc, tạm thời xoa dịu căng thẳng hoặc buồn bã.

Tuy nhiên, việc ăn theo cảm xúc không chỉ là vấn đề sinh hóa học. Nó còn là thói quen học được từ môi trường xung quanh. Nhiều người từ nhỏ đã được an ủi bằng đồ ăn: “Ăn đi, sẽ đỡ buồn” … Lâu dần, cơ thể và tâm trí học cách kết nối cảm xúc với thực phẩm.

Tâm lý bị ảnh hưởng tiêu cực - Ảnh: Internet

Khi ăn uống cảm xúc trở thành thói quen

Ăn uống cảm xúc không xấu trong một vài trường hợp. Tuy nhiên, nếu để kéo dài, nó có thể dẫn tới các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Chẳng hạn, ăn quá nhiều đồ ngọt, đồ chiên rán hay ăn vặt liên tục sẽ tăng nguy cơ thừa cân, béo phì, tiểu đường và các bệnh tim mạch. Hơn nữa, cảm giác tội lỗi sau khi ăn cũng tác động ngược trở lại tâm lý, gây ra vòng luẩn quẩn giữa căng thẳng, ăn và hối hận.

Ăn uống không lành mạnh - Ảnh: Internet

Dấu hiệu nhận biết ăn uống cảm xúc

Có một số dấu hiệu để nhận biết khi chúng ta ăn vì cảm xúc, không phải vì đói sinh lý:

• Ăn nhanh, không tập trung, gần như không nhận biết hương vị món ăn.
• Thường tìm đến một loại thực phẩm nhất định thay vì ăn đa dạng.
• Ăn một mình nhiều hơn là cùng người khác.
• Thời gian “đói cảm xúc” thường không liên quan tới giờ ăn bình thường.

Chiến lược quản lý cảm xúc lành mạnh

Không phải lúc nào ăn uống cảm xúc cũng cần loại bỏ hoàn toàn. Chúng ta có thể quản lý nó bằng cách:

• Nhận biết cảm xúc
• Tìm sự thay thế lành mạnh
• Ăn chậm, tập trung.
• Thay đổi môi trường

Nếu ăn uống cảm xúc ảnh hưởng nghiêm trọng tới cân nặng, sức khỏe hay tâm lý, việc gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc tâm lý là cần thiết.

Tìm cách xoa dịu cảm xúc - Ảnh: Internet

Ăn uống cảm xúc, phải chăng xã hội đang có quá nhiều áp lực?

Hiện tượng ăn uống cảm xúc không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn phản ánh áp lực trong xã hội hiện đại. Lịch trình dày đặc, căng thẳng công việc, áp lực học tập, thậm chí cả mạng xã hội cũng góp phần khiến chúng ta ăn vì cảm xúc nhiều hơn là ăn vì đói. Nhìn từ góc độ tích cực, việc nhận thức và quản lý cuộc sống là một bước quan trọng để chăm sóc cả cơ thể lẫn tâm hồn. Khi ta biết cân bằng giữa nhu cầu sinh lý và cảm xúc, bữa ăn sẽ trở thành trải nghiệm trọn vẹn: nuôi cơ thể, chữa lành tâm hồn và đồng hành cùng chính chúng ta trong cuộc sống đầy biến động.

Tag: