Có lẽ trong hành trình trưởng thành, chúng ta ít nhiều đều từng nghe - hoặc từng nói với chính mình - câu: "Tôi cần giỏi." Ba từ ngắn gọn ấy ban đầu chỉ đơn giản là một lời động viên, một mục tiêu để cố gắng. Nhưng khi xã hội gắn "giỏi" với thành tích, điểm số, chức danh hay những so sánh không ngừng, nó lại trở thành một áp lực đè nặng. Câu nói vốn mang ý nghĩa tích cực bỗng biến thành gánh nặng tâm lý, khiến nhiều người trẻ phải gồng mình sống theo những chuẩn mực có sẵn, thay vì lắng nghe xem mình thực sự mong muốn điều gì.

Như ở độ tuổi cấp ba - đáng lẽ là khoảng thời gian vô tư, vui vẻ, tận hưởng những ngày tháng cuối cùng của thời học sinh - nhiều bạn trẻ lại phải "nhốt" mình bên chiếc bàn học hay trong các lớp học thêm đến tận đêm khuya, chỉ vì áp lực về điểm số, thành tích.

Những áp lực khó nói thành lời của giới trẻ - Nguồn: Pinterest

Ngày nay, với sự bùng nổ của mạng xã hội, áp lực ấy càng trở nên nặng nề hơn. Chỉ cần một cú lướt màn hình, ta dễ dàng bắt gặp vô số bài đăng khoe thành tích, những bức ảnh hào nhoáng về sự thành công. Dần dần, những "thước phim" lung linh được mạng xã hội tô vẽ vô tình trở thành các chuẩn mực ngầm cho từng giai đoạn cuộc đời: ở tuổi này phải học giỏi, tuổi kia phải có công việc danh giá, tuổi nọ phải sở hữu nhà cửa, xe cộ.

Và thế là, không ít người trẻ cuống cuồng chạy theo để "kịp nhịp", thay vì đi tìm hiểu về thế mạnh và giá trị thật của bản thân. Không chỉ vậy, gia đình, nhà trường và xã hội cũng đang vô tình góp phần tạo ra những khuôn mẫu ấy - đánh giá và áp đặt thay vì đồng hành và định hướng.

Để hợp thức hóa áp lực, nhiều người vẫn tin vào câu nói: "Áp lực tạo nên kim cương." Điều đó không sai, nhưng nếu áp lực bị đặt sai chỗ, sai thời điểm hoặc vượt quá mức chịu đựng, thì nó không còn là động lực phát triển, mà chỉ trở thành gánh nặng bào mòn tinh thần - một cách âm thầm nhưng đầy nguy hiểm.

Những hình ảnh "flex" thành tích trên mạng xã hội vô tình gây áp lực rất lớn cho nhiều bạn trẻ - Nguồn: Pinterest

Giữa muôn vàn áp lực, đôi khi ta cần dừng lại và tự hỏi: Liệu "giỏi" có phải chỉ là đạt điểm cao, có công việc danh giá hay sở hữu nhiều thành tựu hơn người khác? Có lẽ, "giỏi" đôi khi chỉ là chiến thắng chính mình của ngày hôm qua, là sống đúng với con người mình - với một trái tim nồng nhiệt yêu thương và sẵn sàng cống hiến.

Bởi không ai là hoàn hảo, nên ta chẳng thể mãi chạy thật nhanh, thật lâu để đạt đến một hình mẫu hoàn hảo không có thực. Mỗi chúng ta đều có một "hương", một "bản sắc" riêng biệt mà không ai có thể thay thế. Vì vậy, hãy hiểu và tin rằng: ai cũng có một cách "giỏi" riêng.

Thế giới này không chỉ cần những nhà khoa học, doanh nhân hay nghệ sĩ tài năng, mà còn cần những con người biết lắng nghe, biết yêu thương, biết nâng đỡ người khác. Chỉ có sự đa dạng ấy mới tạo nên một mạng lưới xã hội mạnh mẽ và bền chặt. Khi hiểu "giỏi" theo cách rộng mở hơn, ta mới có thể thoát khỏi áp lực của những chuẩn mực áp đặt và tìm thấy giá trị thật sự của chính mình.

Áp lực "Tôi cần giỏi" đôi khi không phải là một động lực tích cực, mà là một con dao hai lưỡi âm thầm tạo ra những vết thương tâm lý. Vì vậy, ta không nhất thiết phải chịu đựng, cũng không cần chống lại. Hãy từ từ tìm hiểu chính bản thân mình - vì chỉ khi hiểu được mình thật sự muốn gì và cần gì, ta mới có thể chọn được ngã rẽ phù hợp với bản thân.

Gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần chuyển hướng - từ việc thúc đẩy thành tích sang việc đồng hành trên hành trình khám phá bản thân của mỗi cá nhân.

Có lẽ điều mà mỗi chúng ta thật sự cần, không phải là trở nên "giỏi" trong mắt người khác, mà là tìm được con đường khiến bản thân cảm thấy bình yên và có ý nghĩa.
Vì ta không thể kiểm soát hết những chuẩn mực xã hội đặt ra, nhưng ta hoàn toàn có thể lựa chọn cách định nghĩa lại "giỏi" cho riêng mình.

Và biết đâu, khi dám sống đúng với bản thân, ta sẽ nhận ra: mình đã "giỏi" theo một cách rất khác rồi.

Tag: