Hiện tượng này được gọi là "money dysmorphia" - chứng nhìn nhận sai lệch về tài chính. Dù chưa được công nhận là một tình trạng tâm lý chính thức, thuật ngữ này đang dần trở thành phổ biến khi mô tả những cảm giác hay niềm tin phi lý về sự giàu có, chi tiêu hay độ an toàn tài chính.

"Money dysmorphia" là gì?

Giống như chứng rối loạn nhận thức về ngoại hình (body dysmorphia), "money dysmorphia" đề cập đến việc nhìn nhận sai lệch về tình hình tài chính của bản thân.

Người mắc chứng này có thể bị lo âu khi chi tiêu, ngay cả khi họ kiếm được một khoản thu nhập đủ để trang trải chi phí. Hoặc ngược lại, họ có thể chi tiêu vượt mức do nhìn nhận sai khả năng tài chính của mình.

Theo khảo sát năm 2024 do Qualtrics thực hiện cho Intuit Credit Karma, 29% người Mỹ bị "money dysmorphia". Thế hệ trẻ như Gen Z (43%) và millennials (41%) có xu hướng bộc lộ cảm giác tài chính bất an nhiều hơn.

Dấu hiệu nhận biết "money dysmorphia"

Chứng "money dysmorphia" biểu hiện khác nhau ở từng người. Tuy nhiên, dưới đây là một số biểu hiện chính:

- Tránh hoặc luôn kiểm tra số dư tài khoản

- Chi tiêu quá mức, thường xuyên sử dụng hết hạn mức thẻ tín dụng

- Lo lắng liên tục về việc không tiết kiệm đủ

- Ngại chi tiêu hoặc ra quyết định tài chính do lo âu

- Có cảm giác tội lỗi sau khi chi tiêu

- Cảm thấy không bao giờ có đủ tiền

- So sánh tình hình tài chính của mình với người khác

Hậu quả của "money dysmorphia"

Chứng này không chỉ ảnh hưởng đến tài chính mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Bà Kim Han Lim, nhà tâm lý lâm sàng tại Clarity Therapy NYC, cho biết: "Bạn có thể đánh mất những mối quan hệ quan trọng khi tránh chi tiêu cho các hoạt động với gia đình và bạn bè."

Bà còn nhấn mạnh rằng việc hoạch định chi tiêu hợp lý và đầu tư thích hợp là điều quan trọng để giải quyết các khó khăn này.

Làm thế nào để khắc phục "money dysmorphia"?

- Xác định nguyên nhân gây lo âu về tài chính: Hãy suy nghĩ về cách bạn được giáo dục về tiền bạc và những trải nghiệm tài chính tiêu cực trong quá khứ.

- Thực hành chi tiêu có ý thức: Trước khi chi tiền, hãy tự hỏi điều này có thực sự cần thiết và có phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn không.

- Thiết lập ngân sách: Sử dụng các công cụ quản lý tài chính để theo dõi thu nhập, chi tiêu và tiết kiệm. Điều này giúp bạn cảm thấy kiểm soát hơn.

- Tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia: Một nhà tâm lý hoặc cố vấn tài chính có thể giúp bạn xây dựng tư duy tài chính lành mạnh.

- Học cách chấp nhận tình hình hiện tại: Hãy tập trung vào những gì bạn đã đạt được thay vì so sánh mình với người khác.

- Đặt mục tiêu tài chính rõ ràng: Hãy lên kế hoạch cho tương lai, từ những mục tiêu nhỏ như tiết kiệm hàng tháng đến những mục tiêu lớn hơn như mua nhà hay nghỉ hưu.

Tài chính là công cụ, không phải gánh nặng

Để vượt qua "money dysmorphia", hãy nhớ rằng tiền bạc chỉ là một công cụ để hỗ trợ cuộc sống của bạn, không phải là thước đo giá trị cá nhân. Khi bạn học cách quản lý tài chính một cách lành mạnh, bạn sẽ không chỉ cải thiện tình hình tài chính mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống toàn diện.

Tag: