Giới trẻ hiện nay cũng có lúc rơi vào trạng thái "burnout", dù có muốn thừa nhận hay không. Nó không chỉ là cảm giác mệt mỏi, mà là sự cạn kiệt hoàn toàn đến mức, ngay cả khi mọi việc đã xong, bạn vẫn thấy trống rỗng.

"burnout" khác với kiệt sức thông thường. Nếu kiệt sức là khi bạn chạm đáy năng lượng và không thể bước tiếp, thì "burnout" là lúc bạn đã cạn sạch nhưng vẫn cứ lao về phía trước, hết ngày này qua ngày khác, tuần này qua tuần khác, tháng này nối tháng kia.

Hiện tượng này ngày càng phổ biến trong giới trẻ, đặc biệt ở môi trường làm việc hiện đại, nơi hiệu suất, deadline và kỳ vọng dường như không bao giờ dừng lại. Dưới đây là ba kiểu "burnout" điển hình mà thế hệ trẻ dễ gặp phải, đôi khi là chính bạn, chỉ là bạn chưa nhận ra.

Overload "burnout" - Khi bạn tự thiêu rụi chính mình

Đây là kiểu "burnout" quen thuộc nhất: lao vào công việc như một cơn lốc, cố gắng làm nhiều hơn, nhanh hơn, giỏi hơn, bất chấp sức khỏe, thời gian hay đời sống cá nhân bị bào mòn.

Nguồn: Pexels

Những người mắc kiểu "burnout" này thường là nhân viên đầy tham vọng, luôn muốn chứng tỏ bản thân. Họ đánh đồng giá trị của mình với khối lượng công việc, tin rằng bận rộn đồng nghĩa với thành công. Họ than mệt nhưng vẫn nhận thêm việc, kiệt sức nhưng vẫn cố gồng. Nguy hiểm ở chỗ, "burnout" vì quá tải không khiến bạn dừng lại mà lại thúc đẩy bạn làm việc nhiều hơn, tự đốt cháy chính mình. 

Họ không biết rằng, năng suất cao không thể tồn tại mãi khi trái tim đã mệt mỏi. Và một ngày nào đó, cơ thể sẽ buộc họ phải dừng lại.

Neglect "burnout" - Khi bạn buông xuôi vì cảm thấy bất lực

Nếu "burnout" vì quá tải khiến bạn kiệt sức, thì "burnout" vì buông xuôi lại khiến bạn héo mòn từ bên trong.

Đây là khi bạn cảm thấy mọi nỗ lực đều vô nghĩa - bạn làm việc, cố gắng, nhưng kết quả chẳng thay đổi. Không ai công nhận, không ai hướng dẫn, không ai quan tâm. Và thế là, bạn chọn cách thôi cố gắng.

Nguồn: Pexels

"burnout" kiểu này bắt nguồn từ sự bất lực tích tụ, khi bạn từng hy vọng nhưng chỉ nhận về thất vọng. Bạn dần trở nên thụ động, chấp nhận mọi thứ như vốn có, và không còn niềm tin rằng mình có thể thay đổi điều gì.

Hãy tưởng tượng một người mẹ từng tràn đầy niềm vui khi chăm sóc con, kể chuyện, nấu ăn, chơi đùa. Nhưng theo thời gian, cô vẫn làm tất cả những điều đó - chỉ là vì nghĩa vụ, không còn cảm xúc. Niềm vui bị thay thế bằng mệt mỏi, bởi cô không nhận được sự sẻ chia hay công nhận.

"burnout" kiểu này không bùng phát như cơn stress, mà ăn mòn âm ỉ. Nó khiến bạn đánh mất chính mình trong guồng quay cuộc sống, không phải vì công việc quá nặng, mà vì bạn thấy mình chẳng còn giá trị trong đó.

Under-Challenged "burnout" - Khi bạn kiệt sức vì… chẳng có gì để làm

Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng làm quá ít đôi khi cũng khiến con người kiệt sức.

"Burnout" kiểu này xảy ra khi công việc quá dễ đoán, thiếu thử thách, và thiếu cảm hứng. Mỗi ngày trôi qua như một bản sao của ngày trước đó. Bạn làm vì phải làm, không vì yêu thích hay đam mê. Dần dần, bạn mất động lực, mất kiên nhẫn, rồi mất luôn sự kết nối với công việc và đồng nghiệp. "burnout" vì nhàm chán không đến bằng những cú sốc tinh thần, mà len lỏi từng ngày, âm thầm bào mòn nhiệt huyết của bạn.

Nguồn: Pexels

Nhưng trước khi nghĩ đến việc bỏ việc, hãy thử tự làm mới công việc của chính mình. Bạn có thể chủ động nhận những nhiệm vụ thú vị hơn, đề xuất ý tưởng mới, hoặc học thêm kỹ năng khiến mình thấy có ích. Đôi khi, một thay đổi nhỏ cũng đủ để khơi lại đam mê đã ngủ quên. Bởi vì "burnout" kiểu này không phải vì làm quá nhiều, mà vì bạn không còn tìm thấy ý nghĩa trong những gì mình làm.

Làm sao để thoát khỏi "burnout"?

Không có công thức cố định, nhưng có một điểm chung: hãy học cách dừng lại. Dừng để thở, để lắng nghe cơ thể và tâm trí. Dừng để nhìn lại, xem điều gì thật sự khiến bạn mệt, công việc, áp lực, hay chính kỳ vọng của bản thân?

• Nếu bạn đang Overload, hãy tập đặt giới hạn cho bản thân, học cách nói “không” và nghỉ ngơi đúng nghĩa.
• Nếu bạn đang Under-Challenged, hãy tìm lại niềm vui nhỏ trong công việc, hoặc tạo cơ hội để thử thách chính mình.
• Nếu bạn đang Neglect "burnout", đừng ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp, gia đình hoặc chuyên gia tâm lý.

"burnout" là lời cảnh báo rằng bạn đã yêu cầu quá nhiều từ chính mình. Nó không khiến bạn yếu đuối, mà chỉ cho thấy bạn là con người, không phải cỗ máy. Giữa xã hội luôn hối hả, nơi mọi người ca tụng “năng suất”, nghỉ ngơi cũng là một hành động can đảm.

Học cách chậm lại, không phải để tụt lại phía sau, mà để bước tiếp bền vững hơn. Bởi đôi khi, để không cháy rụi, chúng ta cần học cách giữ lửa, một ngọn lửa vừa đủ để soi sáng, chứ không phải thiêu đốt chính mình.

Tag: Burnout