Những ngày mùa thu tháng Tám, đi dọc các tuyến đường trong thành phố, ngắm nhìn những lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới, những băng rôn, biểu ngữ rực rỡ sắc màu được treo trang trọng ở khắp mọi nơi, tưng bừng chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công, trong tôi lại ùa về bao cảm xúc khó tả - là sự hân hoan, sung sướng và đầy tự hào khi là một người con của mảnh đất hình chữ S thân thương. 

Tôi bồi hồi, xúc động khi được xem những thước phim tái hiện lại những năm tháng đấu tranh hào hùng của dân tộc. Ngược dòng lịch sử, chúng ta không khỏi đau đớn, xót xa trước những hậu quả mà chiến tranh để lại. Hơn 80 năm bị thực dân Pháp đô hộ, đời sống nhân dân lầm than, cơ cực. Gần 5 năm dưới ách thống trị của phát xít Nhật , máu và nước mắt hòa làm một, đau thương và mất mát chất chồng. 

Trại Giáp Bát, Hà Nội, nơi tập trung những nạn nhân đói năm 1945 (Ảnh tư liệu)

Để phục vụ chiến tranh, kẻ thù thi hành nhiều chính sách tàn bạo: khai thác thuộc địa, bóc lột nặng nề, bắt dân ta nhổ lúa trồng đay, cướp ruộng trồng lạc để phục vụ sản xuất quân trang, quân vụ, vơ vét lương thực, mua thóc gạo với giá rẻ mạt và áp đặt hàng trăm thứ thuế, tô tức khiến nhân dân khổ trăm bề. Đỉnh điểm là nạn đói khủng khiếp năm 1945, cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu người. 

“Nạn đói diễn ra vô cùng thảm khốc. Hàng nghìn hộ chết cả nhà, nhiều dòng họ chết cả họ, hàng chục xóm làng chết cả xóm, cả làng”.

(Trích “Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam: Những chứng tích lịch sử”, tác giả GS. Văn Tạo và GS. Furuta Motoo) 

Về mặt chính trị, kẻ thù thẳng tay đàn áp, sát hại các chiến sĩ cách mạng, giam cầm tù chính trị, đàn áp dã man những phong trào đấu tranh của quần chúng. Biết bao sinh mạng đã ngã xuống. Những tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật để lại những vết thương sâu sắc không thể phai mờ.

Phát xít Nhật đã có mặt tại Việt Nam từ năm 1940, với sự thất bại của Pháp ở châu Âu, đế quốc Nhật Bản đã nhanh chóng thay Pháp chiếm đóng Đông Dương. Ngày 9.3.1945 Nhật đảo chính Pháp, tấn công tại Hà Nội. Cuộc đảo chính diễn ra nhanh chóng, đến chiều 10.3, Pháp thua thảm bại, lực lượng tan rã, bộ máy chính quyền đầu hàng. Toàn bộ Đông Dương rơi vào tay Nhật.

Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa, tháng 8-1945, Hồ Chí Minh (Ảnh: baotanghochiminh.vn)

Trước tình hình Nhật - Pháp đánh nhau và sự suy yếu của các nước này sau chiến tranh, thấy thời cơ đã chín muồi, hưởng ứng lời kêu gọi của Bác: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”, quân và dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh nhanh chóng vùng lên khởi nghĩa, quyết tâm thổi bùng ngọn lửa đấu tranh để giành lại chính quyền. Cách mạng Tháng Tám bắt đầu.

Tôi xúc động khi nghe những nhân chứng kể lại hồi ức về Cách mạng Tháng Tám: từ việc Việt Minh phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo, cướp kho súng, trừ khử mật thám, cho đến tuyên truyền, tổ chức biểu tình, bãi công, bất hợp tác, thành lập đội tự vệ cứu quốc, thống nhất các chiến khu… Tất cả đều là những hành động thiết thực, đúng đắn, thúc đẩy cao trào cách mạng

Cuộc mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền do Mặt trận Việt Minh tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội ngày 19.8.1945 (Ảnh tư liệu)

Lịch sử ghi dấu hình ảnh cuộc biểu tình diễn ra vào sáng ngày 19.8.1945 – thời khắc thiêng liêng của dân tộc. Hàng vạn người từ khắp các ngả đường đổ về Quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội, mang theo cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ, khẩu hiệu, cùng chung một mục tiêu: lật đổ chính quyền tay sai, giành chính quyền về tay nhân dân.

Bầu không khí sục sôi dâng trào. Những tiếng bước chân rầm rập, những tiếng hò hét “Đả đảo bù nhìn!”, “Ủng hộ Việt Minh”, “Việt Nam muôn năm” vang dội, sức mạnh như vũ bão càn quét khắp muôn nơi. Người dân vui mừng, phấn khích, tự phát thành các cuộc biểu tình đi ngang qua phố phường Hà Nội, làm dậy lên không khí hào hùng, truyền nhiệt huyết và thắp sáng ngọn lửa yêu nước tới mọi nơi. Dường như khoảnh khắc ấy đã trở thành giây phút thiêng liêng nhất, ý nghĩa nhất thể hiện tinh thần đại đoàn kết dân tộc.

Vẫn còn vang mãi đâu đây những khúc ca hùng tráng, tràn đầy khí thế, ghi lại thời khắc lịch sử ấy – bản trường ca bất diệt trong lòng người Việt Nam:

"Thề đem xương máu quyết lòng chiến đấu cho tương lai/ Mười chín tháng Tám, khi quốc dân căm hờn kêu thét/ Tiến lên cùng hô: Mau diệt tan hết quân thù chung!/ Mười chín tháng Tám, ánh sáng tự do đưa tới/ Cờ bay nơi nơi, muôn ánh sao vàng/ Máu pha tươi đều trên lá cờ bay khắp chốn giang sơn/ Người Việt Nam ta giữ vững trong tim lời thề/ Mười chín tháng Tám, chớ quên là ngày khởi nghĩa/ Hạnh phúc sáng tỏ non sông Việt Nam. Toàn dân Việt Nam”.

Trích lời ca khúc “Mười chín tháng Tám”, nhạc và lời: Xuân Anh

Cuộc khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội là nguồn cổ vũ to lớn cho các phong trào cách mạng của các tỉnh thành khác. Trong vòng nửa tháng từ 14.8.1945 - 28.8.1945, cuộc tổng khởi nghĩa thành công trên cả nước. 

Cách mạng Tháng Tám thành công đã trở thành bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc, đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân, phong kiến, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước – kỷ nguyên của độc lập, tự do, hạnh phúc. Đồng thời, biểu dương truyền thống yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất, sức mạnh đại đoàn kết của quân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và của chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. 

Từ đây, tôi càng nhận ra rằng việc học tập và tìm hiểu lịch sử cách mạng Việt Nam là vô cùng cần thiết. Qua đó, chúng ta thêm thấu hiểu và trân trọng những hy sinh, mất mát của thế hệ cha ông, biết ơn những giá trị của hòa bình hôm nay, nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc, và cùng nhau dựng xây một Việt Nam ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Tag: Cách mạng tháng tám 19/8/1945 Việt Nam