Nhiều người sử dụng điện thoại chạy hệ điều hành Android tại Việt Nam đã phản ánh, gần đây họ đã gặp phải một loại mã độc có khả năng chiếm toàn bộ màn hình. Khi bị nhiễm loại mã độc này, người dùng không thể quay lại màn hình chính và sử dụng smartphone bình thường ngay cả khi khởi động lại điện thoại.

Thay vì mở khóa là vô ngay màn hình chính, một thông báo xuất hiện trên màn hình smartphone cho biết "Điện thoại đã bị khóa. Mọi cách khởi động lại đều không có tác dụng kể cả khởi động lại thiết bị đều không thể". Tin tặc còn đưa ra một số điện thoại để nạn nhân có thể liên hệ và mua khóa giải mã với giá 50.000 đồng.

Thực tế, loại mã độc tống tiền này không thực hiện xâm nhập quá sâu vào hệ thống và người dùng có thể hoàn toàn tự xử lý trong trường hợp vô tình cài đặt nó lên điện thoại của mình, thay vì tốn tiền để mua khóa giải mã từ tin tặc.

Nếu bạn vô tình cài đặt loại mã độc tống tiền này vào điện thoại, bạn cần khởi động lại thiết bị và chuyển nó sang chế độ "safe mode" (chế độ an toàn).

Khi thiết bị được khởi động vào chế độ safe mode, chỉ có các ứng dụng hệ thống được khởi động, trong khi ứng dụng của bên thứ ba bị ngăn chặn khởi động. Điều này khiến loại mã độc tống tiền không thể khởi động và chiếm quyền kiểm soát màn hình.

Để kích hoạt chế độ safe mode trên smartphone, bạn cần thực hiện các bước sau:

- Nhấn và giữ nút nguồn trên smartphone của bạn.

- Từ menu hiển thị, chọn "tắt nguồn" để tắt thiết bị.

- Tại đây, góc màn hình smartphone sẽ hiển thị thông báo "chế độ an toàn", thông báo rằng bạn đã truy cập thành công vào chế độ safe mode trên thiết bị của mình.

Sau khi đã kích hoạt chế độ an toàn, bạn sẽ không bị mã độc tống tiền chiếm quyền kiểm soát màn hình nữa khi mở khóa smartphone. Bây giờ, bạn có thể truy cập vào mục quản lý ứng dụng trên smartphone và tìm kiếm các ứng dụng có khả năng bị nhiễm mã độc, đó là những ứng dụng bất thường hoặc bạn không nhớ cài đặt. Sau khi xác định được các ứng dụng này, gỡ chúng ra khỏi thiết bị. Nhằm thuận lợi cho việc gỡ các ứng dụng chứa mã độc, bạn có thể nhớ lại thời điểm mình bị mã độc tấn công là từ khi nào để có cơ sở xóa bỏ ít nhất ba ứng dụng bạn vừa mới cài đặt vào máy.

Sau khi đã gỡ bỏ các ứng dụng khả nghi, bạn hãy khởi động lại smartphone và kiểm tra xem mã độc tống tiền đã biến mất chưa. Nếu vẫn còn, hãy quay trở lại chế độ safe mode để tiếp tục tìm cũng như gỡ bỏ các ứng dụng khác đang có trên smartphone. Hãy tiếp tục làm như vậy cho đến khi thiết bị trở lại trạng thái bình thường.

Khi hoàn tất quá trình gỡ bỏ các ứng dụng độc hại và khởi động lại điện thoại, lưu ý rằng thiết bị của bạn có thể chuyển sang chế độ máy bay tự động. Điều này sẽ ngắt tất cả các kết nối của điện thoại, do đó bạn cần phải tắt chế độ máy bay để đảm bảo điện thoại có thể kết nối đầy đủ.

Khi cài đặt ứng dụng trên smartphone chạy Android, cần lưu ý đến các rủi ro bảo mật. So với nền tảng iOS, nền tảng Android có số lượng người dùng lớn hơn nên thường bị tin tặc nhắm đến nhiều hơn. Số lượng hãng sản xuất Android đa dạng cũng làm tăng nguy cơ bảo mật vì các hãng này không cập nhật bảo mật đồng bộ, dẫn đến các lỗ hổng bảo mật dễ bị khai thác.

Để hạn chế nguy cơ trở thành nạn nhân của tin tặc và các loại mã độc khi sử dụng smartphone chạy Android, người dùng có thể thực hiện những điều sau đây:

• Chỉ nên tải và cài đặt ứng dụng từ những nguồn tin cậy. Kho ứng dụng chính thức của Android là Google Play là một nguồn tin cậy và nên được ưu tiên sử dụng.

• Tránh cài đặt các ứng dụng từ các trang web hoặc kho ứng dụng không rõ nguồn gốc.

• Kiểm tra các đánh giá và nhận xét của người dùng trước khi tải xuống ứng dụng.

• Đọc và kiểm tra quyền truy cập mà ứng dụng yêu cầu trước khi cài đặt. Nếu một ứng dụng yêu cầu quyền truy cập không cần thiết, bạn nên cân nhắc không cài đặt nó.

• Luôn cập nhật phiên bản mới nhất của hệ điều hành và các ứng dụng trên thiết bị của mình để tận dụng các bản vá lỗi bảo mật mới nhất.

• Sử dụng phần mềm diệt virus hoặc bảo mật để giúp bảo vệ thiết bị của mình khỏi các mối đe dọa bảo mật.

Ngoài ra, nhằm giảm thiểu thấp nhất rủi ro trở thành nạn nhân của tin tặc và các loại mã độc trên điện thoại chạy Android, người dùng nên tuân thủ những khuyến cáo từ các chuyên gia công nghệ bên dưới.

Nếu cần tìm và cài đặt ứng dụng thông qua file.apk, nên tải từ những trang web lớn và uy tín, tránh tải từ các trang web ít tên tuổi hoặc tải file thông qua các trang web tìm kiếm từ Google. Điều quan trọng là không phải bất kỳ ứng dụng nào tải về từ Google Play đều an toàn. Tin tặc có thể qua mắt được đội ngũ kiểm duyệt của Google để phát tán mã độc trên Google Play. Trước khi cài đặt ứng dụng, người dùng nên đọc các nhận xét và đánh giá của người dùng về ứng dụng đó. Nếu nhận xét mang tính chung chung, không tập trung vào tính năng của ứng dụng hoặc từ người dùng không rõ danh tính, đó có thể là những nhận xét giả, được tạo ra từ các công cụ tự động để qua mặt người dùng. Trong trường hợp này, người dùng nên bỏ qua ứng dụng đó và tìm một ứng dụng khác để cài đặt. Ngoài ra, người dùng cần cập nhật các phiên bản Android mới nhất được phát hành trên smartphone để vá lại các lỗ hổng bảo mật trên thiết bị và giúp tránh bị tin tặc khai thác và tấn công.

Tag: công nghệ mã độc điện thoại thông minh cảnh giác lừa đảo qua mạng