Những thách thức và cạnh tranh

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Bá Hoan – Thứ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết: Đảm bảo việc làm và tăng cường kỹ năng cho người lao động trong bối cảnh chuyển đổi số là một trong những mục tiêu quan trọng đối với mỗi quốc gia. Sự bùng nổ ứng dụng công nghệ số, thiết bị thông minh và xu hướng ứng dụng robot vào sản xuất kinh doanh như hiện nay đang đặt ra thách thức rất lớn đối với thị trường lao động với trình độ kỹ năng còn nhiều hạn chế như Việt Nam, đặc biệt là khi nguồn lao động dồi dào, giá rẻ đã, đang và sẽ không còn là yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI).

Ngân hàng Thế giới đánh giá số lượng việc làm mới do quá trình chuyển đổi số tạo ra sẽ nhiều hơn gấp 7 lần so với số việc làm bị mất đi. Đến năm 2045, ước tính sẽ có khoảng 10 triệu việc làm mới được tạo ra, chủ yếu trong các ngành dịch vụ hiện đại và một số lượng việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất. Ngân hàng Thế giới cũng cảnh báo điều này phụ thuộc vào thực tế lực lượng lao động trong nước có đủ kỹ năng phù hợp thông qua các nền tảng số hay không, trong khi việc làm truyền thống mất đi có thể xảy ra ngay lập tức. Mặt khác, việc đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động dưới tác động của chuyển đổi số là một vấn đề nổi cộm.

Đại biểu trình bày tham luận tại hội thảo

Cần giải pháp toàn diện

Trong bối cảnh thị trường lao động trong nước cần những giải pháp toàn diện từ tất cả các bên liên quan để hướng tới nâng cao chất lượng tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực trong tình hình mới.

Ông Andree Mangels – Tổng giám đốc ManpowerGroup Việt Nam đánh giá: Công nghệ không ngừng thay đổi đồng nghĩa với yêu cầu liên tục cập nhật kỹ năng số cho người lao động. Doanh nghiệp cần linh hoạt áp dụng các chương trình nâng cao kỹ năng, đồng thời cũng cần xây dựng một chiến lược đào tạo có tầm nhìn dài hạn sao cho người lao động có thể đảm nhiệm tốt những công việc hiện tại và cả những vị trí sẽ xuất hiện trong tương lai.

Chia sẻ thêm những đánh giá về tương lai việc làm dưới tác động của kỹ thuật số và đại dịch Covid-19. Ông Nguyễn Xuân Sơn – Giám đốc Vận hành Toàn quốc, Dịch vụ Khoán việc & Cho thuê lại lao động, ManpowerGroup Việt Nam cho biết: Những xu hướng nổi bật như tầm quan trọng ngày càng lớn của lực lượng lao động thời vụ/ngắn hạn, nỗ lực của doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực làm việc cho nhân viên thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng, hoặc việc triển khai ngày càng rộng rãi mô hình làm việc linh hoạt … sẽ chiếm ưu thế trong thời gian tới.

Tỷ lệ lao động kỹ năng cao chỉ đạt 11,6%

Tại hội thảo bà Nguyễn Thị Nga chuyên gia việc làm của Ngân hàng Thế giới đã trình bày về các kỹ năng số tại Việt Nam. Theo đó, kỹ năng số bao gồm các kỹ năng, khả năng, kiến thức và thói quen làm việc cho phép con người tiếp cận và sử dụng công nghệ số. Đây là một trong những yếu tố quan trọng đối với người lao động trong bối cảnh các hình thái công việc và tính chất công việc không ngừng thay đổi.

Dưới sự tăng tốc của chuyển đổi số, nhiều công việc truyền thống sẽ dần biến mất hoặc bị thay thế, trong khi một số vị trí mới sẽ ra đời. Với tỷ lệ lao động kỹ năng cao chỉ đạt 11,6%, lao động Việt Nam được đánh giá là kém cạnh tranh hơn về trình độ kỹ năng so với một số thị trường khác trong khu vực như Thái Lan, Philippines hay Malaysia. Ngân hàng Thế giới ước tính rằng nếu tỉ lệ lao động kỹ năng cao tại Việt Nam quá thấp và không đủ để đáp ứng với tốc độ phát triển của chuyển đổi số, khoảng 2 triệu việc làm tại nước ta sẽ bị mất đi tính đến năm 2045.

Ông Nguyễn Bá Hoan – Thứ trưởng Bộ LĐTBXH phát biểu

Theo bà Lê Thu Huyền, đại diện Trung tâm Nghiên cứu Dân số, Lao động - Việc làm, Viện Khoa học, Lao động - Xã hội (ILSSA - thuộc Bộ LĐTBXH), mặc dù khung khổ pháp lý đã có những điều chỉnh ban đầu dành cho người lao động làm việc dựa trên các nền tảng công nghệ, tuy nhiên, các quy định pháp lý hiện vẫn chưa đủ để bảo vệ người lao động làm việc trong nền kinh tế tự do một cách đầy đủ và rõ ràng. Lấy nghiên cứu về một số việc làm sử dụng nền tảng kỹ thuật số để kết nối lao động tự do với khách hàng nhằm cung cấp các dịch vụ ngắn hạn – ví dụ như tài xế công nghệ hay giúp việc gia đình, đại diện ILSSA đã đưa ra những đề xuất để quản lý hiệu quả hơn nhóm lao động này cũng như đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động thuộc nền kinh tế tự do tại Việt Nam.

Với sự phát triển và ứng dụng ngày càng cao của kỹ thuật số, công nghệ sinh học, robot, vật liệu mới…, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới và ảnh hưởng trực tiếp tới Việt Nam. Ảnh hưởng kép của nền công nghiệp 4.0 và đại dịch Covid-19, các chuyên gia dự báo những thay đổi lớn về cung - cầu lao động sẽ diễn ra trong vòng 3-5 năm tới. Với một số điểm tương đồng về lao động cũng như bối cảnh kinh tế - xã hội, các chuyên gia tham dự Hội thảo hi vọng có thể đem lại những đóng góp hữu ích với các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp, từ đó được áp dụng tại Việt Nam.

Tag: Phát triển thị trường thời kỳ công nghệ số Người lao động Giải pháp lao động Cách mạng công nghiệp 4.0 bối cảnh kinh tế - xã hội Kỹ thuật số