Dân số Việt Nam đang bước khỏi tỷ lệ vàng, nghĩa là số người lớn tuổi đang vượt trội hơn số người trẻ tuổi. Cùng với xu hướng tập trung ở các thành phố đông dân cư để thuận hiện hơn cho công việc, cũng có nghĩa là ông bà cha mẹ của thế hệ trẻ hiện nay thường sống cô đơn, thiếu sự bầu bạn.

Với sự phát triển của điện thoại thông minh, dường như đây là “cứu cánh” để những người trẻ giúp cho người lớn giải khuây. Mức giá ngày càng cạnh tranh, màn hình càng được cải tiến, chức năng thêm phần dễ dùng… cũng có nghĩa là không còn quá nhiều khó khăn cho người lớn tuổi phải bắt đầu học cách sử dụng điện thoại thông minh.

Rất nhiều cạm bẫy

Anh Hồ Văn Thanh (quận 3, TP. Hồ Chí Minh) chia sẻ gần đây anh đã mua cho mẹ của mình hiện đang sinh sống tại Phú Yên một chiếc điện thoại với sim 3G để bà có thể lên mạng mọi lúc mọi nơi. Anh kể thời gian ban đầu bà không chịu dùng vì vốn đã quen với các điện thoại chỉ có chức năng nghe – gọi. Thế nhưng khi được hướng dẫn cách dùng màn hình cảm ứng cùng thao tác tay tương đối đơn giản, thì bà đã dùng nhiều hơn.

Với đặc trưng công việc phải sinh sống và làm việc ở TP. Hồ Chí Minh, anh cũng cài đặt cho bà những ứng dụng mạng xã hội để dễ bề liên lạc. Với các thiết lập được kết nối sẵn, bạn bè từ danh bạ điện thoại được tích hợp sẵn với các tài khoản nói trên, khiến bà cảm thấy thích thú và muốn sử dụng. Giờ đây bà có thể gọi cho bạn bè cũng như người thân để nói chuyện cho qua thời gian cô đơn tuổi già.

Dần dà bà bắt đầu sử dụng nhiều hơn, có khi xem video trên một ứng dụng suốt cả ngày trời. Nhiều lần bố mẹ anh xảy ra tranh cãi, vì ông không dùng điện thoại và thấy bà quá chăm chú vào thiết bị ấy. Nhưng rồi ông cũng bị cuốn hút vào sự mới mẻ, nên cũng muốn có chiếc điện thoại riêng. Như vậy mỗi tối bà sẽ xem phim, còn ông thì xem tin tức…

Thế nhưng với thế giới mở, ông bà không thể phân biệt đâu là tin thật, đâu là tin giả. Một ngày nọ anh Thanh thấy một bình luận của mẹ dưới một clip dàn dựng để câu view ở một quán cà phê nọ, với những lời lẽ tương đối khó nghe. Hốt hoảng, anh đã gọi điện và muốn bà xóa những thông tin trên. Ban đầu bà không đồng ý và nghĩ rằng lời góp ý của mình là phù hợp, thế nhưng khi được lý giải đây chỉ là clip dàn xếp, bà đã hiểu được vấn đề và nhanh chóng xóa.

Cũng rơi vào trường hợp tương tự, chị Trang (quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) cũng bất ngờ khi hay tin mẹ chỉịđã bị mất tiền oan bởi mua hàng online trên mạng xã hội. Theo đó thay vì trả tiền trực tiếp, đối tượng lừa đảo đã lừa bà ấn vào đường link dẫn và cung cấp các thông tin cần được bảo mật như mật khẩu ngân hàng, số pin của thẻ tín dụng… Dẫn đến số tiền trong tài khoản bà “không cánh mà bay”. Và chắc hẳn là còn rất nhiều những trường hợp nữa có hệ lụy trên.

Không quên những kết nối khác      

Theo đó một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những người lớn tuổi ngày càng có nhiều khả năng bị phân tâm hơn bởi các thiết bị điện thoại di động thông minh. Nghiên cứu tương tự cũng phát hiện ra những người cao niên (và người trung niên) dành nhiều thời gian hơn cho mọi loại thiết bị nói chung. Những người từ 35 đến 49 tuổi sử dụng mạng xã hội nhiều hơn 40 phút mỗi tuần so với những người từ 18 đến 34 tuổi.

Thống kê phương tiện truyền thông mạng xã hội cũng cho thấy xu hướng tương tự. Hiện tại, “gã khổng lồ truyền thông” Facebook đang thực sự mất đi những người dùng trẻ, trong khi những người trên 55 tuổi đang tăng nhanh chóng. Điều này giúp cho nhóm nhân khẩu học từ 55-65 tuổi trở lên sẽ trở thành nhóm nhân khẩu học lớn thứ 2 trên nền tảng này, đạt xấp xỉ 6.4 triệu người dùng.

Được hỏi về việc sử dụng điện thoại thông minh, ông Bình (Q.4, TP. Hồ Chí Minh) cho biết mình có sử dụng, được con cái mua cho, nhưng chủ yếu là để gọi video có hình ảnh để nhìn cháu trai đang ở Hà Nội. Ông cũng chia sẻ mình biết thông tin có nhiều thành phần lừa đảo hoạt động trên mạng xã hội, nên ngoài việc nghe, gọi và nói chuyện với cháu trai, thì ông vẫn trung thành với các hình thức khác, như xem TV và trò chuyện với bạn bè quanh khu mình sống.

Chị Trang cũng chia sẻ thêm sau khi mẹ chị bị mất tiền do lừa đảo, bà cũng đã cẩn trọng hơn trong việc cung cấp thông tin cho các đối tượng không rõ danh tính. Tuy gặp phải chuyện buồn, nhưng thông qua đó chị cũng thấu hiểu mẹ hơn, và dành nhiều thời gian có thể để ở bên cạnh bà.

Có thể nói việc người lớn tuổi sử dụng điện thoại thông minh để vơi bớt sự cô đơn là hoàn toàn hợp lý. Nhưng để sử dụng sao cho hiệu quả cũng như an toàn thì cần rất nhiều nỗ lực của thế hệ trẻ để hướng dẫn và trang bị đầy đủ thông tin trước các chiêu trò lừa đảo trên mạng ngày càng tinh vi.

Điều này còn chưa tính đến tính liên kết của các nền tảng, một bình luận có thể tưởng như đơn giản nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến người thân khi họ làm những công việc đòi hỏi lý lịch. Ngoài ra với các tính năng gợi ý tương tự, những người lớn tuổi rất dễ bị lạc một vào “ma trận” những thông tin sai trái giống hệt nhau, từ đó khiến cho nhận thức dễ bị ảnh hưởng như là trường hợp của bố mẹ anh Văn Thanh.

Đối với những người lớn tuổi, tuy sống trong thời đại công nghệ và việc giao tiếp dễ dàng thông qua màn hình, thế nhưng cũng đừng nên quên các mối gắn kết xã hội. Những câu lạc bộ người già ở các nhà văn hóa hay các sinh hoạt mang tính cộng đồng vào dịp cuối tuần… luôn là cơ hội để những láng giềng liên kết với nhau, từ đó giúp cho chất lượng cuộc sống được cải thiện hơn.

Còn với người trẻ, dù sống trong nhịp sống bận rộn, thế nhưng cũng nên dành nhiều thời gian cho gia đình và người thân. Những cuộc trò chuyện, những bữa ăn chung có thể là những khoảnh khắc nhỏ, thế nhưng lại có y nghĩa rất lớn với các bậc phụ huynh, từ đó giúp cho các mối gắn kết thêm phần bền chật, và cuộc sống này sẽ tươi đẹp hơn.

Tag: Điện thoại thông minh Smartphone Người lớn tuổi Hệ lụy Lừa đảo