Mãn kinh là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa đối với khoảng một nửa dân số. Nó đánh dấu sự kết thúc của khả năng sinh sản, vì buồng trứng giảm dần sản xuất hormone sinh dục và kinh nguyệt hàng tháng chấm dứt. Thời kỳ mãn kinh là tâm điểm nghiên cứu của các nhà khoa học nhằm làm sáng tỏ một trong những bí ẩn đang tồn tại của y học là: Tại sao gần 2/3 số người mắc bệnh Alzheimer lại là phụ nữ?

Tại sao người mắc bệnh Alzheimer nhiều lại là phụ nữ?

Bệnh Alzheimer là loại sa sút trí tuệ phổ biến nhất, là sự mất dần trí nhớ và các chức năng khác của não. Triệu chứng của Alzheimer có thể cản trở cuộc sống hàng ngày như mất trí nhớ lặp đi lặp lại, khó trò chuyện, thường xuyên quên, nhầm lẫn. Các nhà khoa học vẫn chưa biết đầy đủ nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer, nhưng họ đã phát hiện ra mối liên quan giữa Alzheimer và các yếu tố khác.

TS.PGS Lisa Mosconi, khoa thần kinh tại Weil Cornell Medicine cho biết “Trong nhiều thập kỷ các nhà khoa học từng nghĩ rằng phụ nữ mắc bệnh Alzheimer cao hơn vì họ sống lâu hơn. Nhưng giờ đây hormone mới là nguyên nhân và mãn kinh giống như một yếu tố kích hoạt căn bệnh Alzheimer này.”

Mãn kinh nguy cơ tiềm ẩn của bệnh Alzheimer

Quá trình chuyển đổi mãn kinh hay còn gọi là thời kỳ tiền mãn kinh thường bắt đầu ở độ tuổi 45 - 55 và có thể kéo dài 7 - 14 năm. Trong thời gian này, buồng trứng dần dần sản xuất ra ít hormone sinh dục hơn như hormone estrogen và progesterone. Khi phụ nữ đến tuổi mãn kinh, khoảng một năm sau kỳ kinh nguyệt cuối cùng của họ thì buồng trứng ngừng hoạt động.

Khi buồng trứng ngừng hoạt động thì não cũng thay đổi theo. Xuất hiện nhiều triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh như bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, lo lắng, trầm cảm, mất ngủ, sương mù não, suy giảm trí nhớ.

Mosconi nói: các nhà nghiên cứu không biết liệu các triệu chứng của mãn kinh có được sử dụng để dự đoán bệnh Alzheimer trong tương lai không.

Những gì các nhà khoa học biết là nồng độ tự nhiên của estrogen và progesterone có thể giúp bảo vệ não. Khi nồng độ này thay đổi sẽ dẫn đến những thay đổi trong não bộ.

Để nghiên cứu chính xác xem mãn kinh có phải là một yếu tố tiềm ẩn gây bệnh Alzheimer không? Các nhà nghiên cứu sẽ thực hiện nghiên cứu trên nhóm phụ nữ từ đầu U50 đến đầu U70 trong nhiều năm mới có được kết quả.

Những thay đổi của não khi mãn kinh

Tiến sĩ, phó giáo sư Lisa Mosconi nói: Hiện tại, các nhà nghiên cứu đang khám phá ra các dấu hiện của chứng sa sút trí tuệ sớm trong não phụ nữ, xuất hiện sớm từ nhiều năm trước khi các triệu chứng của Ahzheimer xuất hiện.

Một nghiên cứu năm 2006 trên tạp chí Nature công bố là một trong những dấu hiệu được tìm thấy của bệnh Alzheimer là lượng protein beta-amyloid tăng lên ở vùng não kiểm soát trí nhớ. Ngoài ra còn có dấu hiệu mất chất xám ở vùng não tập trung nhiều tế bào thần kinh và tế bào truyền tin.

Mosconi và các nhà nghiên cứu đã thực hiện một nghiên cứu kéo dài 3 năm để so sánh hình ảnh chụp não của những người từ độ tuổi 40 - 60 nhằm làm rõ nguyên nhân vì sao phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh có nhiều dấu hiệu của bệnh Alzheimer sớm hơn so với nam giới cùng tuổi.

Hormone Estrogen và não

Trong số các hormone sinh dục, estrogen có thể đóng một vai trò lớn hơn trong việc bảo vệ não của phụ nữ chống lại chứng sa sút trí tuệ. Ví dụ, các protein liên quan đến estrogen trong não nằm ở các vùng liên quan đến học tập và ghi nhớ, chẳng hạn như vỏ não trước trán, hồi hải mã và hạch hạnh nhân. 

Mosconi cho biết: “Estrogen nói riêng, hay cụ thể hơn là estradiol (là một loại estrogen), là 'chất điều chỉnh chính' của não phụ nữ. Nó điều chỉnh mức năng lượng của não, hỗ trợ khả năng miễn dịch và thúc đẩy sự phát triển của tế bào và giao tiếp, cùng những thứ khác".

Christian Pike, TS.PGS về lão khoa tại Đại học Nam California, người có nghiên cứu chuyên về sự khác biệt giới tính trong bệnh Alzheimer, cho biết sự mất estrogen này trong quá trình chuyển đổi mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các chứng sa sút trí tuệ khác. Đôi khi được gọi là giả thuyết estrogen, giả thuyết này hiện được các nhà nghiên cứu chấp nhận rộng rãi hơn như một lời giải thích khả dĩ cho lý do tại sao phụ nữ có nguy cơ mắc Alzheimer nhiều hơn nam giới. 

Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Hiện nay, vẫn chưa có cách chữa khỏi bệnh Alzheimer cũng như không có bất kỳ phương pháp hay loại thuốc nào để ngăn ngừa loại bệnh mất trí nhớ này. Nhưng bạn có thể làm chậm quá trình mắc bệnh Alzheimer bằng cách làm chậm quá trình mãn kinh thông qua việc thay đổi và cải thiện lối sống của bạn sau đây:

Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn giàu dinh dưỡng luôn có trái cây, rau, hạn chế protein và ngũ cốc nguyên hạt. 

Tập thể dục thường xuyên : Ít nhất 150 phút tập thể dục nhẹ nhàng mỗi tuần như đi bộ nhanh có thể giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý. Ngoài ra tập thể dục mạnh thường xuyên giúp giảm nguy cơ Alzheimer và các chứng sa sút trí tuệ khác. 

Ngủ đủ giấc: Đối với người lớn là ít nhất 7 giờ mỗi ngày, và giấc ngủ chất lượng tốt cũng góp phần vào sức khỏe tổng thể của bạn. 

Giảm căng thẳng: Dành thời gian để thư giãn và làm những điều bạn yêu thích. Quá trình chuyển đổi thời kỳ mãn kinh có thể gây ra căng thẳng quá mức, có thể gây hại cho cơ thể và não bộ của bạn. 

Tránh các chất độc từ môi trường: Giảm tiếp xúc với các chất độc có hại như ô nhiễm không khí, nước, thực phẩm bẩn. 

Duy trì các kết nối xã hội: Ngay cả khi bạn già đi, hãy tránh bị cô lập về mặt xã hội, vì nó có liên quan đến việc tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Thường xuyên đến thăm những người thân yêu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. 

Duy trì hoạt động trí óc: Giữ cho bộ não của bạn hoạt động trong suốt tuổi trưởng thành, chẳng hạn như làm việc có thể giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.

Luôn khám sức khỏe định kỳ: Đối với những người trải qua thời kỳ mãn kinh, hãy đến gặp bác sĩ phụ khoa (Sản phụ khoa) của bạn để thảo luận về các cách chuẩn bị cho thời kỳ mãn kinh và quản lý các triệu chứng mãn kinh. 

Tag: Alzheimer Alzheimer và mãn kinh ở phụ nữ triệu chứng Alzheimer cách phòng bệnh Alzheimer dấu hiệu bệnh Alzheimer sa sút trí tuệ tiền mãn kinh