Người dân Nghệ An Kiếm nửa triệu mỗi ngày từ việc săn dế cơm sau lũ

Những ngày gần đây, Nghệ An đang vào mùa mưa lớn khiến nước lũ dâng cao. Nhờ đó, dế cơm từ các hang hốc sát bờ sông phải di chuyển vào bãi nổi, leo lên các bụi cây để tránh ngập, đã giúp không ít người dân kiếm được từ 500.000 - 1 triệu đồng mỗi ngày thông qua việc đi bắt và buôn bán dế cơm.

Sau những trận lũ với những cơn mưa kéo dài, nhiều gia đình ở các xã dọc sông Lam từ Anh Sơn xuống Hưng Nguyên lại ra những bãi cát bồi hay vùng đất trống để đào dế. Không khó để bắt gặp hình ảnh nhóm người đi bắt dế đều cầm theo những dụng cụ như can nhựa, xô, chậu, hay cuốc, xẻng để đi săn dế. Kinh nghiệm người dân đi bắt dế cho biết, để bắt được nhiều dế nên đi vào buổi sáng vì lúc này dế còn đang ở trong hang, chúng chưa đi ra ngoài kiếm ăn nên việc đào hàng, bắt ổ là điều dễ dàng. Ngoài ra, ở những mô đất cao, nước lũ không thể ngập thì đó là nơi trú ngụ và tạo hang làm tổ sinh sản của nhiều loại dế. Thời tiết cũng là một trong những yếu tố quyết định, năm nào mưa lụt nhiều và có nhiều sương mù là năm đó dế lên hang nhiều.

Gần nửa tháng nay, vợ chồng chị Nguyễn Thị Hằng, xã Thanh Tiên (Thanh Chương) đều tranh thủ sáng sớm hoặc giữa trưa ra bãi bồi sông Lam để bắt dế, vợ chồng anh chị xách theo can nhựa, xẻng và chai nhựa dùng để khoét lỗ. Dấu hiệu nhận biết những tổ dế mới là những ụ đất mới nổi lên dọc dòng sông. Vợ chồng chị Hằng chia nhau việc, phối hợp ăn ý: họ múc nước sông vào can nhựa, gạt lớp đất bên trên, khi thấy miệng lỗ, anh chồng đổ nước vào, bị ngập, con dế béo tròn chui ra khỏi tổ, chị vợ nhanh chóng bắt dế bỏ vào chai nhựa đeo bên mình.

Chị Hằng cũng chia sẻ: “Giờ nước lũ đang rút dần, tổ dế cũ bị bồi lấp, dế làm tổ mới. Do đó, việc săn dế cũng dễ dàng hơn vì tổ mới dễ nhận biết, chỉ cần đổ nước vào là dế bò ra khỏi hang, không mất công đào. Tuy nhiên, đi săn dế phải nhanh tay nhanh mắt, nếu chậm nó sẽ nhảy đi chỗ khác hoặc sẽ chui vào hang sâu thì rất khó để bắt”.

Có nhiều cách thức để săn dế, ví dụ như đổ nước vào hang để dế chui ra là cách thuận tiện nhất mọi người thường làm hay dùng cuốc bổ từng nhát rồi lần theo xuống hang hoặc dùng sợi dây thép gắn lò xo luồn vào bên trong để bắt. Trường hợp vào những ngày mưa lũ tổ bị ngập, dế sẽ trèo lên các cành cây. Nhờ vậy, việc bắt dế sẽ dễ dàng hơn, người dân chỉ cần dùng sự nhanh nhạy, khéo léo và quan sát kỹ trên cây là có thể dùng vợt hoặc tay bắt.

Săn dế sau lũ cũng là nghề thời vụ của người dân xã Thượng Tân Lộc, Trung Phúc Cường (Nam Đàn), Long Xá, Châu Nhân (Hưng Nguyên). Bà Nguyễn Thị Vinh ở xóm 1, xã Châu Nhân (Hưng Nguyên), cho biết: “Năm nào cũng vậy, cứ đến mùa lũ, bà con lại ra bãi cát bắt dế về ăn hoặc bán. Nước lũ dâng cao bao nhiêu thì dế càng nhiều và dễ bắt bấy nhiêu. Rất nhiều người trong làng đi đào dế, nhất là vào thứ Bảy và Chủ nhật, người lớn, trẻ con đều kéo nhau ra bãi săn dế. Người ít cũng bắt được vài ba trăm con dế một buổi. Nhà đông người, có khi bắt được cả nghìn con mỗi ngày, dễ kiếm được tiền triệu”.

Chia sẻ về công việc săn dế thời vụ này, ông Nguyễn Bá Hạnh, người dân xã Thượng Tân Lộc cho biết: “Nhà tôi có 3 sào đất bãi, mùa này trồng ngô, nước dâng cao nên ngập mất 30%, thu nhập từ ruộng bấp bênh lắm. Cũng may, mùa nước lũ, nghề săn dế cũng mang lại cho gia đình nguồn thu khá, giúp trang trải nhiều khoản".

Thu nhập từ việc bán dế những ngày sau lũ là một khoản tiền lớn, giúp nhiều gia đình ở các xã dọc sông Lam từ Anh Sơn xuống Hưng Nguyên trang trải cuộc sống và tạo nguồn thu nhập thời vụ. Không ít người, chỉ một buổi đi săn cũng bắt được vài trăm để cả ngàn con dế. Người dân bắt được bao nhiêu con dế đều được các hàng quán, nhà hàng thu mua lại theo giá thị trường từ 1.500-3.000 đồng/con mang lại nguồn thu từ 500.000 – 700.000 đồng.

Trên thị trường hiện nay, không khó để tìm gặp những cơ sở hay người nuôi dế với số lượng lớn để bán cho các hàng quán làm nguyên liệu món ăn. Giá thành của dế được các thương lái thu mua với giá khá cao, đối với những con dế cái, con to, béo tròn được mua với giá 3.000 đồng/con; dế đực giá rẻ hơn, chỉ 1.500-2.000 đồng/con; nếu bán theo cân thì có giá 300.000 – 500.000 đồng/kg.

Dế được đánh giá là món có nhiều chất dinh dưỡng và được xem là món khoái khẩu của nhiều người. Dế sau khi thu gom, được sơ chế bằng cách vặt cánh, ngắt đuôi, lôi hết ruột ra và rửa sạch, đóng hộp nhập cho các quán nhậu, cấp đông nhập ra các tỉnh, thành khác. Dế có thể chế biến được thành nhiều món ăn như: chiên bột, nướng, rang muối ớt hay ướp gia vị chiên giòn... vô cùng hấp dẫn và giàu dinh dưỡng rất được ưa chuộng.