Trong kỷ nguyên số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ thay đổi cách con người làm việc, mà còn từng bước len lỏi vào lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật đặc biệt là âm nhạc. Gần đây, những ca khúc có sự tham gia của AI đã bắt đầu tạo nên làn sóng mới trong thị trường nhạc Việt, gây chú ý bởi sự độc đáo và khả năng bắt trend nhanh chóng.

Một trong những hiện tượng nổi bật là “Say một đời vì em”, bản ballad được thực hiện bởi nhóm tác giả Ken Quách và Hương My Bông, với sự hỗ trợ của công nghệ AI trong khâu sáng tác và giọng hát. Ca khúc này nhanh chóng lan truyền mạnh mẽ trên TikTok và YouTube, tạo nên nhiều tranh luận thú vị về ranh giới giữa “sáng tạo con người” và “sáng tạo máy móc”.

Sự xuất hiện của những ca khúc như "Say một đời vì em" cho thấy âm nhạc Việt đang bước vào giai đoạn thử nghiệm mới, khi AI không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà còn trở thành “đồng sáng tác” cùng con người. Dù vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, không thể phủ nhận rằng AI đang mở ra những khả năng chưa từng có, buộc người làm nhạc phải nhìn lại khái niệm sáng tạo, cảm xúc và bản quyền trong thời đại công nghệ.

Bài hát "Say một đời vì em" do A.I sáng tác - Ảnh minh họa: Internet

Không dừng lại ở đó, “Miền hoa ban ngày mới” ca khúc có sự tham gia của trí tuệ nhân tạo trong quá trình sáng tác đã được ca sĩ Dương Hoàng Yến trình diễn tại Lễ hội Hoa Ban 2025 ở Điện Biên. Đây được xem là một trong những thử nghiệm hiếm hoi đưa sản phẩm âm nhạc ứng dụng AI lên sân khấu lớn, đánh dấu bước tiến đáng chú ý của công nghệ trong lĩnh vực nghệ thuật. Màn biểu diễn nhận được sự cổ vũ nồng nhiệt, không chỉ vì giai điệu mà còn bởi câu chuyện sáng tạo đằng sau nó.

Trên bình diện quốc tế, những “ban nhạc AI” như The Velvet Sundown cũng đang gây chú ý khi ra mắt các sản phẩm mang phong cách rock cổ điển do thuật toán hỗ trợ. Sự xuất hiện của những dự án này cho thấy AI đang dần bước vào vai trò “người đồng hành sáng tạo”, chứ không còn chỉ là công cụ kỹ thuật.

Hiện tượng này không chỉ là cơn tò mò nhất thời, mà đang mở ra một chương mới cho âm nhạc nơi con người và công nghệ cùng hòa nhịp để tái định nghĩa khái niệm “sáng tạo” trong thời đại số.

Ban nhạc AI The Velvet Sundown thu hút hàng triệu người nghe - Ảnh minh họa: Internet

Trước hết, cần thừa nhận rằng AI đã mang lại những lợi ích vượt trội, dân chủ hóa quy trình sáng tác và mở rộng biên giới sáng tạo. Trước đây, việc sản xuất một ca khúc đòi hỏi nhạc sĩ tài năng, ca sĩ chuyên nghiệp và ngân sách khổng lồ. Nay, với các công cụ như Suno AI hay Udio, bất kỳ ai cũng có thể "ra lệnh" cho máy tính tạo nên giai điệu, lời ca chỉ trong vài phút.

Suno, một trong những công cụ AI dùng để làm nhạc - Ảnh minh họa: Internet

Ở Việt Nam, kênh "Nhạc Tình AI" đã remix "Diễm Xưa" của Trịnh Công Sơn theo phong cách metal-rock, tạo nên phiên bản mới mẻ, mạnh mẽ, thu hút thế hệ trẻ là những người vốn xa lạ với nhạc xưa. Điều này không chỉ tăng tốc độ sản xuất mà còn khuyến khích sự đa dạng: từ ballad tình yêu như "Say một đời vì em" đến nhạc dân gian hiện đại như "Miền hoa ban ngày mới". Theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, AI giúp "bài hát được chia sẻ rầm rộ", biến âm nhạc thành sản phẩm dễ tiếp cận, đặc biệt ở các nước đang phát triển như Việt Nam, nơi thị trường streaming đang bùng nổ với độ tăng của người dùng hàng tháng. Hơn nữa, AI thúc đẩy sáng tạo lai: con người vẫn chỉnh sửa, thêm cảm xúc, như trường hợp "Miền hoa ban ngày mới" được nhạc sĩ Dương Trường Giang hoàn thiện sau khi AI tạo bản nháp. 

Ca khúc "Miền hoa ban ngày mới" là sản phẩm của AI được Dương Hoàng Yến thể hiện tại Lễ hội Hoa Ban 2025 - Ảnh: VOV

Tuy nhiên, đằng sau sự hào nhoáng ấy là những thách thức nghiêm trọng, đe dọa bản chất nghệ thuật và sinh kế của người sáng tạo. Đầu tiên, AI làm mờ ranh giới bản quyền và đạo đức. Các mô hình AI được huấn luyện trên hàng triệu ca khúc có bản quyền mà không xin phép, dẫn đến tranh cãi gay gắt. Hậu quả là, nhiều nghệ sĩ truyền thống lo ngại "mất việc": nhạc sĩ trẻ khó cạnh tranh với AI sản xuất hàng loạt, giá rẻ.

Trên thế giới, "ban nhạc AI" như The Velvet Sundown đã đạt 1 triệu lượt chơi trên Spotify mà không cần con người biểu diễn, khiến các nghệ sĩ thực thụ như Linkin Park phải cảnh báo về "sự nhầm lẫn" với các bản cover AI. Thứ hai, vấn đề cảm xúc linh hồn của âm nhạc bị nghi vấn. AI có thể tạo giai điệu hoàn hảo về kỹ thuật, nhưng thiếu "hồn cốt" từ trải nghiệm cá nhân. "Diễm Xưa" AI nghe hay nhưng bị chỉ trích "thiếu chiều sâu", vì Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sáng tác từ nỗi đau chiến tranh thực sự. Ở Việt Nam, nơi âm nhạc gắn bó với văn hóa dân tộc, sự lấn át của AI có thể làm phai nhạt bản sắc, biến thị trường thành "siêu thị giai điệu" vô hồn.

Ca sĩ ảo AI đang lấn át thị trường âm nhạc Việt - Ảnh minh họa: Internet

Tóm lại, nhạc AI đang khuynh đảo thị trường bằng tốc độ và quy mô, nhưng cũng đặt ra nhu cầu cân bằng giữa công nghệ và con người. Các chính sách bản quyền siết chặt hơn và đồng thời, AI nên là công cụ hỗ trợ, không phải kẻ thay thế.

Tag: nhạc AI miền hoa ban ngày mới say một đời vì em