ĐỜI SỐNG

Phát triển thế mạnh nhờ thông hiểu các loại hình trí thông minh

Cẩm Chi • 02-12-2022 • Lượt xem: 1924
Phát triển thế mạnh nhờ thông hiểu các loại hình trí thông minh

Mỗi cá nhân đều có những năng khiếu khác nhau. Một số yêu thích các ngành kỹ thuật, số khác thì lại yêu văn thơ. Người thì có thế mạnh ở các môn vận động, trong khi người lại có lợi thế về mặt sử dụng ngôn ngữ... Điều quan trọng là mỗi người cần phải hiểu rõ về bản thân để có thể khai thác điểm mạnh của mình hay ít ra là để không chọn nhầm ngành nghề theo đuổi.

Vậy điều gì quyết định năng khiếu bản thân?

Trong cuốn Frames of Mind xuất bản năm 1983, nhà tâm lý học (đồng thời là giáo sư đại học Harvard) Howard Gardner đã chia sẻ về việc con người có 8 loại hình thông minh. Mỗi kiểu thông minh sẽ giúp chủ nhân sở hữu nó có được ưu thế ở các lãnh vực khác nhau. Ông gọi lý thuyết này bằng cái tên “học thuyết đa trí tuệ”.

Vì vậy, nếu muốn vươn lên, muốn có một sự nghiệp thành công thì bạn nhất định phải hiểu rõ bản thân mình nổi bật ở loại hình thông minh nào. Từ đó mới có thể vạch ra được một kế hoạch đi đến thành công rõ ràng và phù hợp với bản thân.

Thông thường mỗi người chỉ nổi bật ở một (hoặc hai) loại thông minh.

Sau đây là 8 loại hình trí thông minh mà tác giả Howard Gardner chia sẻ: trí thông minh logic - toán học, trí thông minh ngôn ngữ, trí thông minh không gian, trí thông minh tự nhiên, trí thông minh thể chất, trí thông minh âm nhạc, trí thông minh tương tác xã hội – giao tiếp, trí thông minh nội tâm.

Trí thông minh logic – toán học (logical - mathematical intelligence)

Đây là loại trí thông minh giúp những người sở hữu nó có năng khiếu trong các môn học về logic, kỹ thuật và toán học. Họ có thể sắp xếp công việc một cách mạch rạc rõ ràng, xử lý các vấn đề khó khăn một cách hợp lý và gọn gàng. Ở độ tuổi học sinh, đây là hình mẫu “con nhà người ta” trong mắt nhiều phụ huynh vì học rất giỏi (nhất là môn toán).

Có thể nói trí thông minh logic - toán học là biểu tượng của sự thông thái. Người có loại trí thông minh này nên chọn nghề nghiệp liên quan đến con số hoặc logic: nhà khoa học, kỹ sư, nhà toán học, kế toán, nhà kinh tế học, kiểm toán...

Trí thông minh ngôn ngữ (linguistic - verbal intelligence)

Trí tuệ ngôn ngữ thể hiện qua khả năng viết lách và giao tiếp. Bạn có thể vận dụng từ ngữ linh hoạt, trình bày ý kiến rõ ràng, trôi chảy và thuyết phục. Những người có trí thông minh ngôn ngữ thường có các đặc điểm: thích viết lách, đọc sách, khả năng ghi nhớ ngôn ngữ (cả chữ và lời nói) tốt, nhạy bén nắm bắt các tầng ý nghĩa ẩn sâu, thích kể chuyện...

Phụ thuộc từng trường hợp cụ thể mà nghề nghiệp thích hợp với họ có thể là: nhà văn, giáo viên ngữ văn, dạy tiếng nước ngoài, phóng viên, luật sư, dẫn chương trình... Những người nổi tiếng sở hữu trí thông minh ngôn ngữ là: Mark Twain, William Shakespeare, sir Arthur Conan Doyle, Steve Harvey...

Trí thông minh không gian – thị giác (visual - spatial intelligence)

Trí thông mình này giúp những người sở hữu nó có năng khiếu trong việc tiếp nhận hình ảnh, màu sắc, không gian. Họ cũng giỏi trong việc “phối màu”, khả năng cảm nhận cái đẹp, khả năng tưởng tượng về hình ảnh trong đầu. Ví dụ các kiến trúc sư có thể tưởng tượng ra hình ảnh 3D ngôi nhà mình muốn xây dựng. Hay một họa sĩ, thiết kế đồ họa có thể tưởng tượng ra hình ảnh tác phẩm khi hoàn thành sẽ như thế nào...

Leonardo Da Vinci là hình mẫu điển hình của kiểu người có trí thông minh không gian thị giác rất cao.

Những biểu hiện cho thấy rất có thể bạn có loại hình trí thông minh này là: giỏi môn toán hình học không gian, thích các ngành nghề về thiết kế, chụp ảnh đẹp, thích vẽ tranh, nhớ đường giỏi, giỏi trong việc ghi nhớ gương mặt những người từng gặp...

Nếu may mắn sở hữu nó thì các nghề nghiệp phù hợp với bạn sẽ là: họa sĩ, các ngành thiết kế, nhiếp ảnh gia, kiến trúc sư, đạo diễn phim...

Trí thông minh thể chất (bodily - kinesthetic intelligence)

Đây là loại hình trí thông minh mà tất cả những vận động viên đều sở hữu. Nó sẽ giúp họ có được một lợi thế cực lớn trong việc vận hành cơ thể, kiểm soát các cử động, khả năng giữ thăng bằng khi vận động, não bộ ra các quyết định và cơ bắp thực hiện nó một cách nhanh nhẹn chính xác...

Chúng ta có thể thấy cầu thủ đưa ra quyết định trên sân cực nhanh như một bản năng. Dĩ nhiên sự luyện tập là một phần, thế nhưng nếu không có năng khiếu (trí thông minh thể chất) thì rất khó để một vận động viên trở nên xuất sắc.

Dấu hiệu cho thấy bạn có loại hình trí thông minh này là chơi thể thao hay các hoạt động vận động tốt từ nhỏ.

Trí thông minh tự nhiên (naturalistic intelligence)

Nếu sở hữu loại hình trí tuệ này, bạn sẽ yêu thích thực vật, động vật, công việc trồng cây, chơi với thú cưng... Bạn cảm thấy cây cỏ và chó mèo đem đến sự thân thiết lạ thường. Mỗi khi có dịp về với thiên nhiên (đi dạo trong rừng, cắm trại...), tâm trạng bạn sẽ vô cùng thoải mái, thậm chí là phấn khích.

Người có trí thông minh tự nhiên thường sẽ không thích những đô thị ồn ào bằng những nơi có thiên nhiên yên tĩnh bao la.

Nghề nghiệp phù hợp với những ai có lợi thế này: nhà thực vật học, chuyên gia về trồng trọt, chăn nuôi, làm việc ở các khu bảo tồn, kiểm lâm, nhà thám hiểm...

Trí thông minh âm nhạc  (musical intelligence)

Những người sở hữu nó sẽ rất nhạy cảm với những giai điệu (melody), ca từ, có năng khiếu từ nhỏ về ca hát hay soạn nhạc... Và đây cũng chính là lý do một người nếu không có trí thông minh âm nhạc thì không cách gì thể hiện một bài hát có hồn được. Không phải ai cầm mic lên thì cũng có thể trở thành ca sĩ.

Và những nghề nghiệp phù hợp với người có loại hình trí thông minh này dĩ nhiên liên quan đến âm nhạc: ca sĩ, giảng viên thanh nhạc, sáng tác nhạc, soạn nhạc, DJ, producer...

Trí thông minh tương tác xã hội – giao tiếp (interpersonal intelligence)

Người có loại hình thông minh này thường là người hướng ngoại. Họ luôn là tâm điểm giữa đám đông, dễ dàng hòa nhập vào một cộng đồng và được mọi người chào đón. Khả năng tương tác với những người xung quanh luôn là điểm mạnh của họ.

Những dấu hiệu của một người có trí thông minh tương tác là khả năng giao tiếp tốt (cả ngôn ngữ và hành động), có thể bắt chuyện với người lạ, có khả năng khơi gợi câu chuyện, pha trò, có khả năng hóa giải mâu thuẫn trong nhóm...

Nghề nghiệp phù hợp: nhà tâm lý, sale, đàm phán, chính trị gia, chuyên viên tư vấn, chăm sóc khách hàng...

Trí thông minh nội tâm (intrapersonal intelligence)

Đây thực sự là một món quà vô giá với những ai có được. Nó sẽ giúp chủ sở hữu nhận thức chính xác về chính bản thân. Người có nó có khả năng xác định mục tiêu, thế mạnh, điểm yếu, ước muốn của bản thân, biết được bản thân đang cần gì... Từ đó, họ có thể phát triển nó lên một tầm cao hơn là sự đồng cảm, thông cảm, thấu hiểu cho cả người khác.

Nghề nghiệp phù hợp với những người có trí thông minh nội tâm: triết gia, nhà tâm lý trị liệu, huấn luyện viên, giáo viên, nhà văn...

Dẫu rằng “thuyết đa trí tuệ” của Howard Gardner hiện vẫn còn một số tranh cãi về tính chính xác tuyệt đối. Tuy nhiên nó chính xác ở một mức độ tương đối và ngày càng được nhiều người sử dụng. Bởi “8 loại hình thông minh” giúp con người thấu hiểu bản thân và từ đó hoạch định được chính xác con đường đi đến thành công.