Dạng rối loạn này có thể gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến tinh thần và thể chất, đặc biệt là đối với phụ nữ. Vậy trầm cảm theo mùa là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa ra sao? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Trầm cảm theo mùa là gì?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của người mắc. Những người bị trầm cảm thường cảm thấy buồn bã kéo dài, mất hứng thú với những hoạt động hàng ngày và có thể gặp khó khăn trong công việc, học tập hoặc các mối quan hệ xã hội.

Trầm cảm theo mùa (Seasonal Affective Disorder - SAD) là một dạng trầm cảm xảy ra theo chu kỳ, thường xuất hiện vào một khoảng thời gian nhất định trong năm, chủ yếu vào mùa thu và mùa đông. Tuy nhiên, một số trường hợp hiếm gặp có thể xuất hiện vào mùa xuân hoặc mùa hè. Nguyên nhân chính của trầm cảm theo mùa được cho là do sự thay đổi ánh sáng tự nhiên, ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học và nồng độ hormone trong cơ thể.

Các biểu hiện của trầm cảm theo mùa

Tâm trạng buồn bã kéo dài: Sự thiếu hụt ánh sáng mặt trời làm giảm sản xuất serotonin – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp duy trì tâm trạng tích cực. Khi serotonin giảm, người mắc trầm cảm theo mùa dễ rơi vào trạng thái u uất, chán nản và mất hứng thú với cuộc sống.

Mệt mỏi và thiếu động lực: Thiếu ánh sáng cũng ảnh hưởng đến melatonin – hormone điều chỉnh giấc ngủ và mức năng lượng. Do đó, những người mắc SAD thường cảm thấy kiệt sức, ngay cả khi họ không hoạt động quá sức.

Thay đổi thói quen ăn uống: Cơ thể có xu hướng tìm kiếm nguồn năng lượng từ thực phẩm chứa nhiều carbohydrate như đồ ngọt và tinh bột để bù đắp sự suy giảm serotonin, dẫn đến tăng cân.

Giấc ngủ rối loạn: Việc mất cân bằng melatonin có thể khiến người bệnh ngủ quá nhiều hoặc rối loạn nhịp sinh học, gây khó khăn khi thức dậy vào buổi sáng.

Tăng mức độ lo âu và cáu gắt: Khi bị trầm cảm theo mùa, cơ thể dễ rơi vào trạng thái căng thẳng do mất cân bằng hormone, làm gia tăng mức độ lo âu và khiến người bệnh trở nên cáu gắt hơn.

Khó tập trung: Sự suy giảm serotonin và tình trạng uể oải kéo dài có thể làm giảm khả năng tập trung, ghi nhớ và giải quyết công việc hiệu quả.

Những tác động tiêu cực

Trầm cảm theo mùa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng phụ nữ có nguy cơ cao hơn nam giới. Điều này có thể xuất phát từ sự nhạy cảm với thay đổi nội tiết tố cũng như áp lực cuộc sống, gia đình và công việc. Một số tác động tiêu cực của trầm cảm theo mùa đến phụ nữ bao gồm:

Ảnh hưởng đến công việc và học tập: Cảm giác mệt mỏi, thiếu tập trung có thể khiến hiệu suất làm việc giảm sút.

Tác động đến mối quan hệ cá nhân: Thường xuyên cáu gắt, lo âu có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ với gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.

Gây rối loạn ăn uống và cân nặng: Việc thay đổi khẩu vị và thói quen ăn uống có thể dẫn đến tăng cân hoặc giảm cân không kiểm soát.

Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Trầm cảm kéo dài có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các vấn đề sức khỏe khác.

Cách phòng ngừa trầm cảm theo mùa

Mặc dù trầm cảm theo mùa có thể gây ra nhiều khó khăn, nhưng có một số cách giúp phòng ngừa và giảm thiểu tác động của nó:

Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên: Ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa đồng hồ sinh học và giúp cải thiện tâm trạng. Cố gắng dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là vào buổi sáng.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu omega-3, vitamin D và các chất dinh dưỡng cần thiết có thể giúp ổn định tâm trạng.

Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp giải phóng endorphin – một loại hormone giúp cải thiện tâm trạng. Các hoạt động như yoga, đi bộ, chạy bộ hoặc bơi lội đều rất tốt.

Giữ vững thói quen sinh hoạt: Cố gắng duy trì giờ giấc ngủ ổn định, tránh thức khuya và ngủ quá nhiều.

Tránh xa căng thẳng: Học cách quản lý stress thông qua thiền định, đọc sách hoặc tham gia các hoạt động yêu thích.

Kết nối với mọi người: Không nên tự cô lập bản thân. Dành thời gian trò chuyện với bạn bè, gia đình hoặc tham gia các hoạt động xã hội để duy trì tinh thần tích cực.

Sử dụng liệu pháp ánh sáng (Light Therapy): Nếu không thể tiếp xúc đủ ánh sáng mặt trời, bạn có thể sử dụng đèn chiếu sáng chuyên dụng để cải thiện tình trạng trầm cảm theo mùa.

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia: Nếu tình trạng trở nên nghiêm trọng, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ điều trị kịp thời.

Trầm cảm theo mùa là một vấn đề sức khỏe tâm thần cần được quan tâm đúng mức, đặc biệt là đối với phụ nữ - những người có nguy cơ mắc cao hơn. Dù không phải ai cũng gặp phải tình trạng này, nhưng việc nhận biết sớm và có biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn sức khỏe tinh thần của mình. Hãy lắng nghe cơ thể và tâm trạng của chính mình, đồng thời đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết. Một lối sống lành mạnh, tích cực sẽ giúp bạn vượt qua những ngày u ám một cách dễ dàng hơn!

Tag: Trầm cảm theo mùa Rối loạn cảm xúc theo mùa Cách phòng ngừa trầm cảm theo mùa Triệu chứng trầm cảm theo mùa