VĂN HÓA

Cá kho làng Vũ Đại có gì đặc biệt?

Tam Nguyên • 10-10-2022 • Lượt xem: 463
Cá kho làng Vũ Đại có gì đặc biệt?

Cá kho làng Vũ Đại từ lâu đã trở thành một món ngon đắt khách, nhất là mỗi dịp Tết đến xuân về. Không được bày bán rộng rãi trên thị trường và chủ yếu chế biến theo yêu cầu, cá kho làng Vũ Đại có giá khá cao, tuy vậy, món ngon này lại rất hút khách không chỉ dịp Tết mà cả ngày bình thường.

Đắt từ nguyên liệu nấu cá kho

Cá để làm món cá kho làng Vũ Đại phải là cá trắm đen, cân nặng từ 5 kg trở lên. Trắm đen còn được mệnh danh là thanh ngư, có thịt chắc, thơm ngon, bổ dưỡng, ngoài ra còn có tác dụng phòng chữa bệnh. Theo Đông y thì cá trắm đen bổ tỳ vị, khí huyết, thích hợp với các chứng tỳ vị hư hàn, biếng ăn, gầy yếu mệt mỏi, đuối sức. Chính vì vậy, trắm đen có giá rất cao, cao nhất trong số những loài cá nước ngọt trên thị trường hiện nay. Nhất là cá dùng để làm cá kho Vũ Đại lại là cá to, trọng lượng từ 5 kg trở lên.

Để làm món này, người dân chỉ lấy thịt cá ở phần thân, bỏ lại phần đầu và đuôi. Tùy vào kích cỡ niêu lớn bé khác nhau mà lượng cá được dùng cũng khác. Niêu bé thì có thể dùng nửa con cá nhưng niêu to có khi phải dùng đến một con rưỡi, hai con. Cá kho làng Vũ Đại ở Hà Nam nhưng niêu kho cá lại phải nhập từ Nghệ An, nắp đậy lại phải lấy từ Thanh Hóa, do chỉ có đất ở những nơi này mới có thể làm ra được những chiếc niêu phù hợp, chất lượng, khi kho cá sẽ đảm bảo thơm ngon, đúng chuẩn hương vị cá kho của làng Vũ Đại từ bao đời.

Ngay đến củi để kho cá cũng phải được chọn lựa kỹ càng, củi kho cũng là nguyên liệu quan trọng quyết định chất lượng của niêu cá. Không phải dùng củi nào để kho cá cũng được. Củi phải là củi nhãn. Củi nhãn sẽ làm mất mùi đất nung giúp cho món cá có hương thơm hấp dẫn hơn, đồng thời hương vị cũng giữ được lâu hơn.

Đắt ở công sức mà người kho bỏ ra

Việc kho cá tốn công sức nhất chính là ở công đoạn kho cá. Việc điều chỉnh và giữ nhiệt rất công phu, cầu kỳ. Trong khi kho cá phải luôn luôn có người túc trực để điều chỉnh lửa cũng như chế thêm nước kịp thời. Việc kho kéo dài liên tục từ 14 đến 15 tiếng không nghỉ, ngoài ra, người kho còn phải cân đo lượng lửa, gia vị vừa đủ để tạo ra sản phẩm cuối cùng là nồi cá kho ngon như ý muốn. Chính vì thế, nhiều nghệ nhân phải thức trắng đêm kho cá hoặc thay phiên nhau ngủ.

Công thức, cách chế biến cá kho làng Vũ Đại nghe là thế, có vẻ như ai cũng kho được…. nhưng để làm nên món cá “ăn một lần nhớ mãi” thì quả là bí quyết gia truyền, chỉ có người dân làng Nhân Hậu mới có thể làm được. So với công sức mà người dân làng Nhân Hậu đã chắt chiu, gửi gắm vào từng niêu cá thì mức giá của niêu cá kho làng Vũ Đại hiện bán là vô cùng hợp lý, dù có cao thì món ăn này vẫn bán rất chạy và có nhiều người tìm mua.

Vị ngon của món cá kho làng Vũ Đại

Cá kho làng Vũ Đại chỉ một lần thưởng thức, hương vị đậm đà đặc trưng ấy sẽ làm thực khách nhớ mãi không quên. Từng miếng cá sau khi kho xong vẫn giữ nguyên miếng, chắc thịt nhưng không hề bị khô, thịt cá hoà quyện cùng thịt ba chỉ béo ngậy, thêm chút gừng thái lát thơm nồng nàn, riềng giã nhỏ phủ đều trên mặt cá, ngấm vào từng thớ thịt cá đậm đà.

Cá kho làng Vũ Đại ăn cùng cơm nóng, xôi hoặc bánh chưng ngày Tết là chuẩn vị nhất. Cái bùi bùi, vị ngọt tự nhiên của cá kết hợp cùng cơm trắng thơm ngon, xôi dẻo, bánh chưng dưa hành là tuyệt nhất. Bên mâm cơm gia đình, thưởng thức niêu cá kho nồng nàn, món ngon cổ truyền này sẽ làm gia đình bạn thêm bao phần gắn kết.

Từ khi cá kho ở Vũ Đại trở thành đặc sản, người dân nơi đây cũng vì thế mà phát triển theo. Nhà nào không làm cá kho được thì có thể chuyển qua cung cấp nguyên vật liệu để kho cá ví dụ như đào ao nuôi cá trắm đen, đầu mối thu mua cua đồng để làm nước cốt kho cá.