Mới đây lại khuấy động dư luận với vụ “Đấu giá đất thủ Thiêm giá trên trời”. Nhưng lùi về quá khứ của vùng đất này lại có một điều rất thú vị, đó là hình ảnh của con đò Thủ Thiêm qua 2 câu ca dao tình tứ:

“Bắp non mà nướng lửa lò

Đố ai ve được con đò Thủ Thiêm”

Qua song phải lụy đò

Từ rất xa xưa, chưa có cầu Thủ Thiêm và hầm Thủ Thiêm cư dân hai bên bờ muốn qua lại vùng đất bên kia sông và bên này sông Sài Gòn đều phải đi đò ngang cho nhanh vì phà Thủ Thiêm lúc nào cũng đông nghẹt nếu đi phà phải chờ đợi, chen lấn, mất thời gian. Những con đò ngang qua lại trên sông Sài Gòn phần đông là đò chèo và chỉ chở người đi xe đạp. Về sau, tiến bộ hơn mới có một số đò ngang được chủ gắn cho cái máy Koler để người đưa đò đỡ cực. Bến đò ngang bên này sông Sài Gòn phía quận 1 nằm dọc theo khúc cua bờ sông từ phà Thủ Thiêm về hướng cột cờ Thủ Ngữ gần cầu Quay (Cầu Khánh Hội) nối quận 1 và quận 4. Hồi ấy sông Sài Gòn còn thưa vắng những chiếc tàu lớn vào ra, nhưng bờ bên này phía quận 1 thường gọi là Bến Tàu với kè đá xanh thoải dốc xuống mặt sông và công viên nhiều cây xanh, băng đá chạy dài để người dân vào đây hóng gió, đặc biệt là vào những buổi chiều cuối tuần.

Nhưng có lẽ lãng mạn nhất là mỗi sớm tinh sương được đi bách bộ dọc “Bến Tàu” để đón gió sông mà cũng có thể là gió từ những cánh đồng trống bên kia Thủ Thiêm đưa sang. Hơi gió trong nắng sớm như có mùi vị khác, được lọc qua màn sương còn lờ mờ, lãng đãng trên mặt sóng sông nhấp nhô theo những con đò ngang đưa khách qua sông. Những cô gái Thủ Thiêm da rám nắng, đội nón lá, áo bà ba trắng, quần vải xoa đen ngồi sau con đò cong lưng eo khua mái chèo quẫy nước mang vẻ đẹp dịu dàng nhưng cũng đầy sức mạnh của một vùng cư dân Nam Bộ, đồng thời cũng rất ý nhị theo câu ca dao:

“Bắp non mà nướng lửa lò

Đố ai ve được con đò Thủ Thiêm”.

“Ve” là tiếng Nam Bộ, phương ngữ của Nam Kỳ Lục Tỉnh có lẽ xuất phát từ cư dân miền Trung đi mở cõi phương Nam rồi trong sinh hoạt đời thường đã đi vào ca dao, câu hát ru em mà tôi được nghe từ thuở nhỏ. “Ve” có ý nghĩa là “Ghẹo gái”, “Ve gái”. Thường được dùng như đi “Lấy le” ở thôn quê.

Đã có ai ve được con đò Thủ Thiêm?

Hai bờ sông Sài Gòn đoạn từ phà Thủ Thiêm đến cột cờ Thủ Ngữ gọi chung là “Bến Tàu” hồi ấy không gian  giữa hai bờ sông Sài Gòn không ken dày những công trình quảng cáo và nhà cao tầng như bây giờ. Đứng trên bờ kè đá xanh trong sớm tinh sương có thể nhìn thông thống qua bên Thủ Thiêm và ngược lại. Theo con nước lớn, ròng mỗi ngày những giề lục bình xuôi theo con nước lớn hay ngược dòng trở ra lóng lánh sắc hoa màu tím nhạt theo chu kỳ của loài hoa ngâm rễ trong nước phù sa để vừa trôi vừa nở in bóng xuống mặt nước sông Sài gòn xanh trong. Trong thảm hoa tím nhạt của lục bình những cô gái Thủ Thiêm với nhịp chèo tay dập dềnh trên sóng đưa những con đò Thủ Thiêm đầy khách qua sông thật đẹp và lãng mạn.

Buổi tối, cũng ở Bến Tàu, lại thêm một thế giới khác trên những con đò Thủ Thiêm. Đó là những “cửa hàng” di động với những bà, những chị, những cô gái bán quà bánh quê, hột vịt lộn, chè thưng, cháo vịt, gỏi cuốn, bì cuốn… và cả một “quán nhậu” với rượu đế, bia, thuốc lá, mồi là các loại khô nướng trên bếp than đỏ rực. Những “cửa hàng” di động này thường treo trước mũi đò một bóng đèn hột vịt thắp bằng dầu lửa, hoặc tiên tiến hơn là một bóng đèn néon 6 tấc chạy bình ắc-quy. Tiếng rao mỗi người mỗi kiểu, giọng lãnh lót của những cô gái bán chè thưng, hoặc giọng trầm, buồn của các bà, các chị hột vịt lộn, bán đồ nhậu cứ vang trên sóng nước. Họ chèo dọc theo mấy con tàu hàng đang thả neo hoặc dọc bờ sông. Khi nghe tiếng khách gọi những con đò “thương mại” này liền tấp vào “giao dịch” trong khung cảnh “trên bến dưới thuyền” rất đông vui, nhộn nhịp.

Giao thông giữa hai bờ sông Sài Gòn bây giờ được thuận lợi nhanh chóng nhờ cầu Thủ Thiêm và hầm chui Thủ Thiêm mặc dù phà Thủ Thiêm đã dần đi vào ký ức sau khi hoàn tất vai trò lịch sử của nó. Giờ đây người dân thành phố và khách vãn lai từ phía quận 1 có thể qua Thủ Thiêm trong nháy mắt để thưởng thức vịt nấu chao ba món ở quán Kim Lợi và ngược lại người bên Thủ Thiêm cũng có thể trong nháy mắt qua chợ Bến Thành mua sắm. Nhưng hình ảnh những con đò ngang Thủ Thiêm trước đây vẫn là nỗi nhớ trong hồi tưởng lãng mạn của rất nhiều người về một góc nhỏ của Sài Gòn hiện đang đang mất dần đi những hình bóng cũ.

Đó là những con đò ngang Thủ Thiêm với những cô gái trẻ, tóc dài, đội nón lá, mặc áo bà ba trắng quần vải soa đen, tay chèo thoăn thắt đưa những con đò nhỏ dập dền trên sóng nước qua lại hai bờ sông rộng. Hình ảnh này đã mai một dần, chỉ còn lại trong ký ức của người Sài Gòn. Nhưng đã có mấy ai “ve” được con đò Thủ Thiêm- Cũng có nghĩa là thu phục được cô gái Thủ Thiêm?

Tag: Thông tin tin tức Văn hóa lối sống Thủ Thiêm