Vĩnh Long -  một trong những tỉnh thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long được mọi người nhắc đến với những vườn trái cây sum suê nằm bên cạnh các con kênh chằng chịt. Không chỉ có vậy, Vĩnh Long còn nổi tiếng với những ngôi làng nung gạch, làm gốm truyền thống tuổi đời hàng trăm năm. Nghề nung gạch gốm ở đây luôn tự hào với danh xưng “Thủ phủ lò gạch”, nhiều người còn gọi nơi này là “Vương quốc đỏ” của miền Tây.

Công trình con đường gốm đỏ năm 2023 nằm trên đường nối giữa hai con đường Võ Văn Kiệt và đường Phạm Hùng, phường 9, TP. Vĩnh Long. Đoạn đường trưng bày các tác phẩm gốm với độ dài hơn 500m, chiều rộng mặt đường ở giữa 10m, còn lại mặt đường hai bên mỗi bên 9m.

Con đường gốm đỏ trưng bày hàng loạt các tác phẩm gốm đa dạng mẫu mã, thu hút khách du lịch trong và ngoài tỉnh cũng như du khách nước ngoài.

Con đường được thiết kế với cổng gốm, lò gạch, mô hình ngôi nhà gốm đỏ, 10 tác phẩm bình gốm và khoảng 2.500 sản phẩm gốm với nhiều mẫu mã đa dạng của 16 đơn vị sản xuất gạch gốm trên địa bàn tỉnh. Công trình mang ý nghĩa quảng bá các sản phẩm, tác phẩm gốm, góp phần bảo tồn và khai thác các cơ sở truyền thống làm gạch trên địa bàn huyện Mang Thít.

Các tác phẩm được huy động từ 16 đơn vị sản xuất gốm của tỉnh tham gia.

Điểm nhấn của công trình chính là mô hình lò gạch gốm rộng 5m, cao 3,2m được sử dụng từ 20.000 viên gạch tiểu cùng 500 viên gạch mái chèo của 16 đơn vị sản xuất gạch gốm xây dựng nên. Hình ảnh này gợi nhớ đến làng nghề được mệnh danh “Vương quốc đỏ” thịnh vượng một thời. Bên cạnh lò gạch gốm, con đường còn tái hiện Ngôi nhà gốm đỏ xây dựng theo kiến trúc 3 gian, 2 chái truyền thống đặc trưng của người dân Nam Bộ.

Mô hình lò gạch gốm sử dụng 20.000 viên gạch tiểu và 500 viên gạch mái chèo.

Mô hình ngôi nhà gốm đỏ đặc trưng kiến trúc miền quê Nam Bộ.

Theo bà Nguyễn Thị Quyên Thanh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long cho biết: Khoảng những năm thập kỷ 80 về trước, có thời điểm vùng đất này hình thành hơn 3000 lò nung trải dài gần 30km hoạt động quanh năm thuộc 2 huyện Long Hồ và Mang Thít. Lúc đó làng nghề chuyên sản xuất gạch ngói, gạch thẻ…

Cho đến khoảng năm 1980, một số chủ lò gạch đã tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng hơn nhờ cải tiến kỹ thuật, cụ thể là nhiệt độ nung. Từ đó rất nhiều sản phẩm từ gạch, ngói, chum, vại cho đến bát đĩa… đều được mọi người công nhận và yêu mến.

Gốm đỏ Vĩnh Long mang nét độc đáo riêng mà các tỉnh miền Đông không sản xuất được vì khác nguyên liệu, người dân ở đây được thiên nhiên ban tặng nguồn đất sét không giống với nơi nào khác. Nhiên liệu nung sản phẩm là trấu, một nét đặc thù của vùng đồng bằng lúa nước. Qua bao thế hệ, người dân đã đúc kết được kỹ thuật nung tuyệt vời chỉ bằng lò gạch. Đặc biệt, màu sắc không thể lẫn vào đâu được của gốm Vĩnh Long là màu của rơm rạ.

Rất nhiều sản phẩm đặc trưng mang nét riêng của tỉnh được tạo ra từ bàn tay tài hoa của người thợ đã vinh dự xuất khẩu sang thị trường nhiều các nước như EU, Hoa Kỳ, Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc… và được người tiêu dùng ưa chuộng.

Từ năm 2010 đến nay, do chuyển đổi công nghệ mới, cải thiện quy trình sản xuất, nâng cao chi phí sản xuất, nâng sức cạnh tranh mà giá đầu ra sản phẩm lại thấp. Nhiều cơ sở lò gạch tại đây gặp khó khăn nên công suất hoạt động đã giảm đi rất nhiều. Thống kê cho thấy, toàn bộ tỉnh hiện còn hơn 20 doanh nghiệp bám trụ với nghề, mỗi năm bình quân sản lượng thu được 5 triệu sản phẩm, giá trị ước tính khoảng 400 tỷ đồng một năm.

Tiểu cảnh trên con đường gốm đỏ Vĩnh Long.

Việc xây dựng con đường gốm đỏ là dịp để Vĩnh Long quảng bá đến người dân trong và ngoài tỉnh cũng như du khách Quốc tế các sản phẩm gốm độc đáo tại địa phương. Đây cũng là một cách để góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, từng bước đưa các sản phẩm gốm Vĩnh Long vươn cao và khẳng định được tên tuổi trên thị trường nước ngoài.

Hi vọng thông qua chương trình, “vương quốc đỏ” sẽ trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng du khách.

Tag: Con đường nghệ thuật gốm đỏ Vĩnh Long