Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” từ lâu đã trở thành lời dạy quý báu, nhấn mạnh giá trị của việc khám phá và học hỏi từ thực tế. Với thế hệ Gen Z – những người trẻ sống trong thời đại công nghệ số - năng động và sáng tạo, câu nói này càng mang ý nghĩa sâu sắc.

Họ không chỉ học qua sách vở hay bài giảng, mà còn tích lũy tri thức và kỹ năng thông qua những trải nghiệm thực tiễn. Vậy, câu tục ngữ này mang ý nghĩa gì và tại sao trải nghiệm lại trở thành phương pháp học tập hiệu quả cho Gen Z? Làm thế nào để những hành trình thực tế giúp họ trưởng thành?

Trước hết, ý nghĩa của câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” nằm ở sự khuyến khích con người mở rộng tầm nhìn và tiếp xúc với thế giới. “Đi một ngày đàng” không chỉ đơn thuần là di chuyển về mặt địa lý, mà còn là hành trình khám phá những điều mới mẻ, từ văn hóa, con người đến những thử thách trong cuộc sống. “Sàng khôn” là hình ảnh ẩn dụ cho khối lượng tri thức, kinh nghiệm và bài học quý giá mà con người thu nhận được qua những trải nghiệm ấy.

Với Gen Z, thế hệ lớn lên cùng internet và mạng xã hội, việc học từ trải nghiệm giúp họ kết nối lý thuyết với thực tiễn, biến kiến thức thành công cụ hữu ích trong cuộc sống. Chẳng hạn, một bạn trẻ tham gia tình nguyện ở vùng sâu vùng xa không chỉ học được cách tổ chức công việc mà còn thấu hiểu giá trị của lòng nhân ái, sự sẻ chia và tinh thần trách nhiệm cộng đồng. Những bài học này không thể tìm thấy trong sách vở, mà chỉ có được khi họ dấn thân vào thực tế.

Người trẻ nên đi nhiều hơn để trải nghiệm. Ảnh minh họa: Internet

Thứ hai, Gen Z sống trong thời đại toàn cầu hóa, nơi công nghệ phát triển vượt bậc và thông tin luôn sẵn có chỉ với một cú nhấp chuột. Tuy nhiên, chính sự tiện lợi này đôi khi khiến họ bị cuốn vào thế giới ảo, xa rời thực tế và thiếu những trải nghiệm thực sự sâu sắc. Việc khuyến khích Gen Z “đi một ngày đàng” là cách để họ bước ra khỏi vùng an toàn, đối mặt với những thử thách và học cách giải quyết vấn đề. Chẳng hạn, một chuyến du lịch bụi không chỉ dạy họ kỹ năng như dựng lều, xác định phương hướng hay quản lý tài chính, mà còn rèn tính tự lập, khả năng thích nghi và tư duy sáng tạo. Hơn nữa, những trải nghiệm này còn giúp Gen Z phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm và quản lý thời gian - những yếu tố vô cùng quan trọng trong môi trường làm việc hiện đại.

Tôi từng có một chuyến đi đáng nhớ đến một ngôi làng nhỏ ở miền núi phía Bắc trong một chương trình trao đổi văn hóa. Lúc đầu, tôi chỉ nghĩ đơn giản: đi để đổi gió, ngắm cảnh đẹp và có vài tấm hình "xịn" đăng mạng xã hội. Nhưng rồi mọi thứ khác xa những gì tôi tưởng tượng. Sống cùng người dân địa phương, tôi học được cách nấu ăn bằng những nguyên liệu mà trước giờ chưa từng biết tên, quen với nhịp sống chậm rãi, mộc mạc mà rất ấm lòng. Có lần cả nhóm phải lội suối mang đồ tiếp tế cho một bản làng xa – mệt rã rời, nhưng cũng từ đó tôi mới hiểu rõ thế nào là tinh thần đồng đội, là kiên nhẫn và sẻ chia thật sự. Những trải nghiệm như vậy, không có trong sách vở, nhưng lại dạy tôi nhiều điều mà tôi nghĩ mình sẽ nhớ cả đời.

Bạn Minh Thư, 22 tuổi, cũng chia sẻ rằng dù lớn lên trong điều kiện đủ đầy nơi phố thị, nhưng từ nhỏ đã được nghe ông bà, cha mẹ kể nhiều câu chuyện về những chuyến đi, những bài học đời thường mà sâu sắc. Chính vì vậy, mỗi lần lên đường – dù là du lịch, tham gia tình nguyện hay đơn giản chỉ là một chuyến đi về quê – Thư đều xem đó là cơ hội để nhìn thế giới rộng hơn và hiểu mình nhiều hơn. “Mỗi nơi mình đến, mỗi người mình gặp đều để lại một điều gì đó. Có lần mình từng khó chịu khi bị lạc đường giữa một vùng núi xa lạ, nhưng nhờ vậy mà học được cách giữ bình tĩnh, quan sát, rồi nhận ra người dân nơi đó tốt bụng và nhiệt tình đến mức nào. Nếu cứ ở nhà, chắc mình chẳng bao giờ biết được những điều quý giá & xử lý tình uống tốt như thế.” - Thư tâm sự.

Tuy nhiên, không phải mọi trải nghiệm đều tự động mang lại tri thức và bài học giá trị. Gen Z cần biết chọn lọc những hành trình phù hợp, tránh sa đà vào những chuyến đi thiếu ý nghĩa hoặc chỉ chạy theo xu hướng. Ví dụ, việc tham gia các hoạt động xã hội, học hỏi văn hóa mới, hoặc thử sức trong các dự án khởi nghiệp sẽ mang lại giá trị lớn hơn so với những chuyến đi chỉ để “check-in” trên mạng xã hội. Đồng thời, Gen Z cũng cần học cách phản ánh và rút ra bài học từ mỗi trải nghiệm.

Một chuyến đi dù ý nghĩa đến đâu cũng sẽ trở nên vô ích nếu họ không biết chắt lọc và áp dụng những gì đã học vào cuộc sống. Ngoài ra, trong một số trường hợp, việc thiếu chuẩn bị hoặc tham gia các hoạt động không an toàn có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Vì vậy, sự tỉnh táo và trách nhiệm là yếu tố không thể thiếu khi Gen Z dấn thân vào những hành trình khám phá.

Các bạn sinh viên tham gia hoạt động tình nguyện. Ảnh minh họa: Internet

Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” như kim chỉ nam dành cho Gen Z trong thời đại mới. Trong một thế giới không ngừng thay đổi, việc học từ trải nghiệm giúp thế hệ trẻ không chỉ tích lũy tri thức mà còn rèn luyện kỹ năng, bản lĩnh và tâm hồn. Những hành trình thực tế, dù nhỏ hay lớn lao, đều là cơ hội để Gen Z khám phá bản thân, hiểu rõ hơn về thế giới và chuẩn bị cho tương lai. Vì vậy, hãy mạnh dạn bước đi, trải nghiệm và để mỗi chuyến hành trình trở thành một “sàng khôn” quý giá trên con đường trưởng thành.

Tag: