Mới đây, mạng xã hội xôn xao hai trường hợp người dân tại Hà Nội tử vong khi đang tập thể dục và chạy bộ ngoài trời. Cả hai đều là những người trẻ tuổi, đều bất ngờ ngã gục trong lúc tập luyện thể thao và được mọi người xung quanh cấp cứu kịp thời nhưng vẫn không qua khỏi.

Tính đến nay, trên thế giới và Việt Nam cũng ghi nhận không ít trường hợp tử vong khi hoạt động thể thao, trong đó có cả học sinh và người lớn. Theo các chuyên gia cho biết, thể dục thể thao là hoạt động giúp ngăn ngừa tình trạng béo phì và các bệnh lý như tim mạch, huyết áp… Tuy nhiên trong quá trình tập luyện có thể xảy ra một số tai nạn không mong muốn, trong đó ngưng tim đột ngột là một tai nạn đặc biệt nguy hiểm.

Tại sao lại xảy ra đột tử khi tập luyện thể thao?

Nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy, đột quỵ khi chạy bộ nói riêng hay khi chơi thể thao nói chung xảy ra khi tập luyện với cường độ lớn, khiến nhịp tim, huyết áp thay đổi và khó kiểm soát. Khi các cơ quan này hoạt động nhanh hơn bình thường gây ra tình trạng thiếu máu, thiếu oxy đến tim và não dẫn đến đột quỵ.

Bên cạnh đó, khi luyện tập quá sức, cơ thể nhanh chóng bị mất nước và các khoáng chất cần thiết mà đôi khi người tập không bổ sung kịp thời, đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ. Thêm nữa, khi vận động dưới thời tiết lạnh, các động mạch co thắt bất thường dẫn đến huyết áp tăng đột ngột, người tập có thể gặp tai biến đứt mạch máu não. Còn khi tập quá sức dưới thời tiết nóng, cơ thể dễ bị mất nước và muối, nhất là canxi và kali. Hạ kali dẫn đến tim đập nhanh, huyết áp hạ, cơ yếu liệt, co giật thậm chí tử vong.

Luyện tập quá sức vượt ngưỡng chịu đựng khiến cơ thể dễ rơi vào những tai nạn nguy hiểm

Theo ông Võ Tường Kha (PGs.Ts.Bs Bệnh viện Thể thao Việt Nam) cho biết, những trường hợp đột tử ở người trẻ sau khi gắng sức thường do hai lý do chính là đột quỵ não và đột quỵ tim. Ở những người gặp tình trạng này, bề ngoài nhìn họ có vẻ khỏe mạnh và không có vấn đề bệnh lý. Tuy nhiên họ có thể mắc các bệnh bẩm sinh về van tim, cơ tim, mạch vành, mạch não dị dạng… mà không hề biết. Hoặc do không đi khám, hoặc do đi khám nhưng không đúng chuyên khoa nên không được phát hiện.

Các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn này khi hoạt động bình thường sẽ không được nhận thấy do nó không biểu hiện ra bệnh lý, bởi người bệnh đã thích nghi với lượng vận động ở mức độ bình thường. Thế nhưng khi họ vận động với cường độ quá sức, vượt ngưỡng chịu được của tim và cơ quan hô hấp thì dẫn đến quá tải và cơ thể không chống chịu được. Kết quả là gây vỡ mạch, thiếu máu đến tim và não. Khi các cơ quan này không có đủ dinh dưỡng và oxy để hoạt động dẫn đến ngừng tim đột ngột và tử vong.

Thông thường, cơ thể con người có ngưỡng chịu đựng nhất định, nếu muốn vượt ngưỡng đòi hỏi quá trình rèn luyện và thích nghi lâu dài. Nếu muốn đốt cháy giai đoạn và thúc đẩy tập luyện nhanh quá cơ thể sẽ bị quá tải, tim bị suy do không được cung cấp đủ máu, phổi phải hoạt động gấp nhiều lần để cung cấp đủ oxy. Bình thường tim đập khoảng 90 nhịp một phút, khi đẩy lên 180 – 200 nhịp một phút là quá nhanh, cơ thể vượt ngưỡng chịu đựng sẽ dẫn đến suy tim cấp và đột quỵ.

Trên thực tế, có những trường hợp hoàn toàn khỏe mạnh, khi khám sức khỏe và làm các xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm máu, chụp hình tim phổi và cả siêu âm tim cũng không phát hiện bất thường gì. Do có thể kích thước tim vẫn bình thường, các chức năng vẫn hoạt động tốt.

Tuy nhiên trên điện tâm đồ vẫn có các dấu hiệu gợi ý về các bệnh lý dễ gây ngừng tim như hội chứng QT dài, hội chứng Brugada, hội chứng WPW… Các bệnh lý này có tính chất di truyền nhưng lại có biểu hiện khá kín đáo và nếu các bác sĩ không chuyên về tim mạch thì rất khó để phát hiện ra bệnh. Những trường hợp này nếu cố sức tập luyện với cường vận động độ lớn và điều kiện an toàn tập luyện kém rất dễ dẫn đến tai nạn hay đột tử, Bs Kha cho biết.

Lưu ý để phòng ngừa đột quỵ khi luyện tập thể thao

Luyện tập thể dục thể thao là cần thiết để có một sức khỏe tốt, nhưng các chuyên gia khuyến cáo rằng người dân cần có chiến lược rõ ràng. Do đó trước khi tập luyện những môn thể thao đòi hỏi sức bền như chạy bộ, điều quan trọng là thực hiện việc kiểm tra thể lực, kiểm tra sức khỏe tổng quát, các sàng lọc chuyên sâu những bệnh lý như tim mạch, huyết áp, hô hấp, vận động để xây dựng được kế hoạch tập luyện phù hợp với mỗi tình trạng bệnh.

Cần thăm khám sức khỏe trước khi tập luyện những môn thể thao đòi hỏi sức bền để có được kế hoạch luyện tập phù hợp nhất

Trước khi tập luyện, cần khởi động thật kỹ, sau khi tập cần thả lỏng để hồi phục cơ. Bổ sung nước thường xuyên trong lúc luyện tập để tránh mất nước và điện giải. Trong quá trình luyện tập, cần lưu ý các dấu hiệu bất thường của cơ thể như hoa mắt, chóng mặt, tức ngực, khó thở… nếu có những biểu hiện này cần ngưng tập và đến gặp bác sĩ để được theo dõi tình trạng sức khỏe.

Tag: Đột quỵ Đột tử Chạy bộ Thể thao