Tính đến thời điểm hiện tại, thế giới đã trải qua một khoảng thời gian rất dài. Trong khoảng thời gian này, lịch sử thế giới cũng chứng kiến sự hình thành và sụp đổ của nhiều nền văn minh. Dẫu vẫy, các nền văn minh luôn nhận được chú ý và quan tâm của rất nhiều người bởi sự bí ẩn của nó.

Tuy nhiên, các định nghĩa về nền văn minh, cách đo lường và tính toán niên đại, thời gian hình thành và thời gian suy tàn, nếu bị các thế lực bên ngoài xâm chiếm và cai trị thì liệu có được tính hay không,... là một trong những vấn đề rất khó để có thể giải đáp. Ngay chính các nhà sử học cũng chưa thể thống nhất câu trả lời cho các vấn đề này nên việc tìm ra các nền văn minh lâu đời nhất thế giới là vô cùng khó khăn và phức tạp. Sau đây, chúng ta sẽ cùng nhau điểm lại những nền văn minh được xem là có khoảng thời gian tồn tại lâu nhất.

Nền văn minh Ai Cập 

Ai Cập cổ đại, nơi dòng sông Nin uốn lượn đổ vào biển Địa Trung Hải, được xem là một trong những nền văn minh đầu tiên của nhân loại. Theo một số quan sát, nền văn minh này kéo dài từ khoảng 3100 TCN (khi vương triều thống nhất Ai Cập) đến năm 30 TCN (khi Ai Cập trở thành một phần của Đế chế La Mã).

Nền văn minh Ai Cập cũng nổi tiếng với việc xây dựng các công trình kiến trúc độc đáo và vĩ đại mà cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa thể chứng minh được cách thức xây dựng. Trong đó, có thể kể đến như các kim tự tháp khổng lồ như Pyramids của Giza, được xây dựng và sử dụng với mục đích là nơi mai táng cho các vị vua và Pharaohs. Có thể nói, các kim tự tháp này được xây dựng một cách hết sức tỉ mỉ và kỳ công bằng việc vận dụng các tri thức toán học. Đây cũng chính là nơi phát triển hệ thống đo lường dựa trên các đơn vị như thước và giác.

Kim tự tháp thường được xây dựng bằng các khối đá lớn, thường là đá vôi, được xếp chồng lên nhau theo các lớp, với mỗi lớp nhỏ thu hẹp so với lớp dưới đó. Điều này tạo ra hình dạng nghiêng dốc chung của kim tự tháp. Pyramid của Giza bao gồm kim tự tháp Khufu, kim tự tháp Khafre và Kim tự tháp Menkaure.

Đối với người Ai Cập cổ đại, tôn giáo đóng một vai trò hết sức quan trọng trong đời sống văn hoá của họ. Họ có niềm tin và tín ngưỡng vào nhiều vị thần và thần thoại liên quan đến thiên nhiên và cuộc sống hằng ngày. 

Ví dụ, Ra là thần mặt trời và được coi là vị thần tối cao. Isis là nữ thần đất và tình yêu, còn Osiris là vua của âm phủ và biểu tượng của sự phục sinh. Thần Horus là thần bảo vệ vua và thường được thể hiện bằng hình thể con chim ưng.

Nền văn minh Sumer

Mặc dù ít được biết đến hơn những nền văn minh khác nhưng nền văn minh Sumer vẫn được xem là một trong những nền văn minh lâu đời. Nền văn minh Sumer nằm ở khu vực Mesopotamia (nay là Iraq) và tồn tại từ khoảng 4500 TCN đến năm 1900 TCN.

Một trong những điểm nổi bật của nền văn minh này có thể là sự phát triển của hệ thống chữ viết cuneiform đầu tiên. Cuneiform được sử dụng rộng rãi để ghi lại các tài liệu quan trọng như văn bản pháp luật, thư tín, tài liệu thần thoại và lịch sử. Điều này đã giúp bảo tồn một phần quan trọng của kiến thức và lịch sử của nền văn minh Sumer.

Từ "cuneiform" xuất phát từ tiếng Latinh có nghĩa là "ký tự cuneus", tức là "ký tự cuneiform". Chữ viết này được gọi như vậy vì hình dạng của các ký tự giống như các dấu vết chạy dọc trên viên đất sét còn ẩm, tạo thành các đường gồ ghề giống như gạch cắt góc vuông. Chữ viết cuneiform ban đầu là hệ thống ký tự tượng hình, sau đó đã phát triển thành hệ thống biểu thị âm vị.

Bên cạnh đó, theo một số tài liệu, nền văn minh Sumer được xem là một trong những nền văn minh đầu tiên xây dựng các thành phố ốc đảo, trong đó, các khu dân cư và cơ sở hạ tầng được bao quanh bởi tường thành bảo vệ. 

Lagash là một trong những thành phố ốc đảo quan trọng của nền văn minh Sumer cổ đại, nằm ở vùng đồng bằng sông Euphrates, ngày nay thuộc lãnh thổ Iraq hiện đại. Thành phố Lagash đạt đến đỉnh cao của sự thịnh vượng vào thế kỷ 21 TCN dưới triều đại của vị vua Gudea.

Nền văn minh Sumer cũng có sự phát triển về thiên văn học như phát triển hệ thống lịch dựa trên sự quan sát thiên văn, vòng quay của mặt trời và mặt trăng. Hệ thống lịch này đã giúp họ phát triển và quản lí thời gian một cách chính xác cho các hoạt động nông nghiệp cũng như các hoạt động lễ nghi tôn giáo.

Trong thời gian phát triển, nền văn minh Sumer cũng có sự giao lưu văn hoá và kết nối với các khu vực lân cận như Ấn Độ, Ai Cập và Địa Trung Hải. Điều này cũng góp phần quan trọng trong việc trao đổi kiến thức, văn hoá, nghệ thuật và thương mại.

Nền văn minh Trung Quốc

Có thể nói, nền văn minh Trung Quốc tồn tại trong một khoảng thời gian rất dài bao gồm nhiều thời kỳ và giai đoạn lịch sử khác nhau. Có lẽ chính vì vậy mà ngôn ngữ viết của Trung Quốc cũng được xem là một trong những ngôn ngữ tồn tại lâu đời nhất thế giới. 

Hệ thống chữ viết của Trung Quốc, được gọi là chữ Hán, là một trong những hệ thống chữ viết phức tạp và phổ biến nhất trên thế giới. Có thể nói, chữ Hán đã tồn tại đã tồn tại qua hàng nghìn năm và có sự ảnh hưởng sâu rộng đến văn hoá, ngôn ngữ và tri thức.

Chữ Hán bao gồm hàng ngàn ký tự khác nhau, mỗi ký tự biểu thị một âm và có thể có ý nghĩa riêng. Mỗi ký tự thường bao gồm các nét viết cố định, gọi là "bút hướng". Điều này tạo nên một đặc điểm độc đáo của chữ Hán, khi một âm có thể được kết hợp với nhiều ký tự khác nhau để tạo ra nhiều từ có nghĩa.

Trong quá trình phát triển, Trung Quốc cũng đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong lĩnh vực khoa học, kỹ thuật. Một số phát minh tiêu biểu có thể kể đến là bút lông, giấy, la bàn,... 

Trung Quốc cũng sở hữu nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng với lối xây dựng độc đáo. Kiến trúc Trung Quốc thường tuân thủ nguyên tắc phân tầng và tỷ lệ hài hòa. Các công trình thường được xây dựng theo một lịch trình phân tầng, với các tầng ở trên thường nhỏ hơn và nhẹ hơn so với các tầng ở dưới. 

Vạn Lý Trường Thành là biểu tượng văn hóa của Trung Quốc và một trong những công trình kiến trúc lớn nhất trên thế giới. Nó được xây dựng để bảo vệ Trung Quốc khỏi sự xâm nhập và có tổng chiều dài hơn 21.000 km, trải dài qua các vùng địa lý khác nhau của Trung Quốc.

Nền văn minh Lưỡng Hà

Nền văn minh Lưỡng Hà tồn tại trong khoảng thời gian từ khoảng 3500 TCN (hoặc thậm chí còn trước) cho đến khoảng 539 TCN.

Lưỡng Hà là một trong nền văn minh được cho là nơi phát minh ra bánh xe, giúp con người vận chuyển hàng hoá và di chuyển một cách dễ dàng hơn, đồng thời, mở ra khả năng phát triển các phương tiện giao thông. Lưỡng Hà cũng là nơi phát triển thuyền buồm để di chuyển qua các dòng sông Tigris và Euphrates, tạo điều kiện thuận lợi giao thương và giao lưu văn hóa với các vùng lân cận.

Người Lưỡng Hà cũng phát triển hệ thống đếm dựa trên con số 60, nguồn gốc hệ thống đếm thời gian 60 giây trong phút và 60 phút trong giờ mà chúng ta sử dụng ngày nay. Họ cũng phát triển các khái niệm về phân số và giải phương trình tuyến tính đầu tiên.

Hệ thống đếm cơ số 60 của nền văn minh Lưỡng Hà còn được sử dụng trong hệ thống đo đạc. Ví dụ, độ (degree) trong hệ thống góc độ được chia thành 60 phần bằng độ phân (minute), và mỗi phần độ phân lại chia thành 60 phần bằng giây.

Do nằm giữa hai dòng sông Tigris và Euphrates,  người dân Lưỡng Hà cũng phát triển các kỹ thuật tưới tiêu thông qua hệ thống kênh đào, giúp ích cho các hoạt động nông nghiệp, hình thành một trung tâm nông nghiệp phồn thịnh.

Nền văn minh Hy Lạp

Nền văn minh Hy Lạp phát triển từ khoảng thế kỷ thứ 8 TCN đến thế kỷ thứ 4 TCN. Đây là một giai đoạn dài và đáng chú ý trong lịch sử với nhiều thay đổi và sự phát triển quan trọng.

Nền văn minh Hy Lạp là một trong những nơi phát triển của nhiều triết gia và nhà khoa học nổi tiếng như Socrates, Plato, Aristotle, Pythagoras, và Euclid. Các triết lý về đạo đức, chính trị, và tự nhiên được các triết gia tìm ra đã đóng góp một phần đáng kể cho việc xây dựng nền tảng tri thức phương Tây.

Các tác phẩm nghệ thuật kiến trúc có thể kể đến như Parthenon ở Athens, các tác phẩm điêu khắc chân dung thể hiện sự tôn thờ và vẻ đẹp con người và các tác phẩm văn học như thần thoại Hy Lạp, thơ ca của Homer và các bài hát của nhạc sĩ nổi tiếng như Sappho.

Parthenon được xây dựng để dành riêng cho thần Athena, nữ thần chiến tranh và trí tuệ, người được tôn thờ rộng rãi trong văn hóa Hy Lạp cổ đại. Công trình này cũng là biểu tượng của quyền lực và vẻ đẹp của thành phố Athens.

Tag: Ai Cập Sumer Trung Quốc Lưỡng Hà Hy Lạp Nền văn minh lâu đời