Theo kết quả của nhiều cuộc nghiên cứu khoa học, cách đây khoảng 1.500 năm Khu di tích Gò Tháp đã từng tồn tại và phát triển một thành phố thuộc vương quốc Phù Nam vào thế kỷ thứ I-VI sau Công nguyên và là trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng thời văn hóa Óc Eo. Bởi lẽ, nơi đây được rất nhiều nhà khảo cổ học Việt Nam đặc biệt quan tâm, sau những lần khảo sát đã tìm thấy nhiều vết tích thuộc nền văn minh Óc Eo. Tại đây, đã phát hiện các bia đá mang nội dung phản ánh về vương quốc Phù Nam và 1 tấm bia ở niên đại thế kỷ V, nội dung của bia đá này mang tinh thần Hindu giáo. Đồng thời, tìm thấy các di vật, hiện vật là các tượng thần Visnu, Siva bằng đá sa thạch, cột đá có chốt, các phiến đá có chạm khắc hoa văn và minh văn.

Trong giai đoạn cuối thế kỉ XVII - đầu thế kỷ XVIII, nơi đây được biết đến là vùng đất hoang hóa với nhiều rừng rậm, sình lầy, muỗi bầy, thú dữ. Không sợ khó khăn và điều kiện nguy hiểm, một bộ phận cư dân người Việt từ đàng ngoài đã vào đây khai hoang lập nghiệp, mở mang bờ cõi. 

Không chỉ nổi tiếng với việc mở rộng lãnh thổ và xây dựng cộng đồng mới, nơi đây còn là nơi hội tụ của những anh hùng hào kiệt, đấu tranh chống ngoại xâm, góp phần bảo vệ đất nước trong thời kỳ đầu tiên chống giặc ngoại xâm. Gò Tháp từng là bản doanh của những nhà lãnh đạo như Thiên hộ Võ Duy Dương và Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều, những người đã dẫn dắt quân chiến đấu với lòng yêu nước và tinh thần kiên trung trong thời kỳ chống Pháp (1864 - 1886). Từ năm 1946 - 1948, Gò Tháp trở thành nơi quan trọng của Xứ ủy Nam bộ, Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam bộ và Khu ủy khu 8. Đây là không gian chứng kiến những bước chân của những nhà lãnh đạo lớn như Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, Trần Văn Trà, Nguyễn Bình, Nguyễn Thị Thập... Các cánh cửa lịch sử mở ra tại Gò Tháp là nơi ghi chép hành trình đồng lòng, chiến đấu vì tự do và độc lập quốc gia.

Khu di tích Gò Tháp hội tụ 3 loại hình: di tích kiến trúc, di tích cư trú và di tích mộ táng. Nơi đây có diện tích 320 ha, được xây dựng thành 4 tiểu khu chính: Đầu tiên, là khu trung tâm hay còn được gọi là Gò Tháp hoặc Gò Cát nổi có diện tích 53 ha: là khu bảo tồn văn hóa Phù Nam đã được khai quật, bao gồm các di tích kiến trúc, mộ táng, di tích trưng bày ngoài trời có mái che phục vụ du khách. Đặc biệt, chính giữa Gò Tháp sẽ xây dựng Tháp Sen cao 110m, phỏng theo ý nghĩa câu nói quen thuộc của người dân vùng Đồng Tháp Mười “Tháp Mười đẹp nhất bông sen, Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”.

Thứ hai, khu văn hóa lễ hội và dịch vụ du lịch có diện tích 30 ha. Nơi đây bố trí nhà nghỉ, nhà hàng, tháp sen, sân khấu ngoài trời, khu đua thuyền và các công trình vui chơi giải trí khác. Thứ ba, các di tích văn hóa như: Tháp Mười Cổ Tự, Đền thờ Thiên Hộ Dương và Đốc Binh Kiều, Trên gò có miếu thờ Bà Chúa Xứ mang tính chất tín ngưỡng dân gian, tiêu biểu cho lòng hướng thiện, đức nhân từ và cứu nhân độ thế… nơi đây khách thập phương luôn kéo về rất đông, phục vụ khách tham quan chiêm bái. Cuối cùng, khu du lịch sinh thái kéo dài từ phía bắc và tây nam, có diện tích 167 ha, nơi bảo tồn nhiều nét hoang sơ của hệ sinh thái vùng Đồng Tháp Mười với nhiều loài động, thực vật đặc hữu và nơi được xem là “vương quốc của sen”.

Ông Nguyễn Văn Ba, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh đã chia sẻ cảm nhận của mình khi cùng gia đình đến đây: Chúng tôi đã có 2 ngày 1 đêm về vùng đất Đồng Tháp Mười với những điểm đến mang tính lịch sử cũng như những trải nghiệm lý thú. Đầu tiên chúng tôi tham quan, tìm hiểu KDT Gò Tháp, kế đến là Khu du lịch Đồng Sen Tháp Mười; sau đó là KDT quốc gia Căn cứ Xứ ủy và Ủy ban Hành chính - Kháng chiến Nam bộ tại xã Nhơn Hòa Lập, huyện Tân Thạnh;... Chuyến đi giúp chúng tôi hiểu hơn về vùng đất Đồng Tháp Mười mà đặc biệt là Khu di tích Gò Tháp. 

Gò Tháp không chỉ là một di tích văn hóa với những công trình mang vẻ đẹp cổ kính, mà còn là không gian sôi động của các lễ hội và sự kiện văn hóa. Du khách có thể tham gia vào các buổi lễ hội truyền thống, thưởng thức âm nhạc, múa hát và thậm chí là tham gia các lớp học làm nghệ thuật truyền thống. Mỗi năm, Gò Tháp tổ chức hai kỳ lễ hội truyền thống dân gian, tạo nên những sự kiện đặc biệt thu hút sự quan tâm của hàng trăm nghìn lượt du khách từ khắp nơi. Đó là lễ hội rằm tháng 3 vía Bà Chúa Xứ và lễ hội rằm tháng 11 tưởng niệm Thiên hộ Võ Duy Dương cùng Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều. Không chỉ mang đến không khí lễ hội sôi động mà còn là cơ hội để du khách hiểu rõ hơn về văn hóa và tâm linh dân tộc. Những buổi lễ hội tại Gò Tháp được tổ chức với sự trang nghiêm và long trọng, theo phong cách cổ truyền của dân tộc. Trải qua các hoạt động cầu an, thỉnh canh, tế thần nông, cùng với các nghi lễ cúng tế Thiên Hộ Dương - Đốc Binh Kiều và vía Bà Chúa Xứ. Đây không chỉ là những sự kiện văn hóa độc đáo mà còn là cơ hội để du khách trải nghiệm sâu sắc văn hóa và tinh thần đặc trưng của Gò Tháp.

Bên cạnh là điểm một điểm đến lịch sử mang đậm nét văn hóa, Gò Tháp còn mang đến cho du khách những trải nghiệm thiên nhiên tuyệt vời. Cảnh quan thiên nhiên hoang sơ với những thảm thực vật phong phú đặc trưng của vùng đất ngập nước. Không gian Gò Tháp cũng được làm phong phú bởi những thác nước nhỏ, tạo ra âm thanh nhẹ nhàng mang đến cảm giác tĩnh lặng và dễ chịu, là nơi lý tưởng để du khách nghỉ ngơi và thư giãn.  Gò Tháp còn có những khu rừng cây độc đáo, với những loài cây cổ thụ như trôm, gáo, sao, dầu,.. sừng sững tỏa bóng  mát. Mùa nước nổi thì du khách sẽ ngỡ ngàng trước cảnh đồng lúa mênh mông và cây cỏ xanh tươi, tạo thành phong cảnh thiên nhiên kỳ vĩ.

Với bề dày lịch sử truyền thống và văn hóa đó, Gò Tháp đã được công nhận là di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia đặc biệt và đang được xây dựng thành trung tâm văn hóa - lịch sử và du lịch. 

Tag: khu du tích Gò Tháp di tích kiến trúc Gò Tháp Đồng Tháp