Tôi hay dừng chân ở quán cà phê nhỏ nằm bờ Bắc cầu Hiền Lương để uống một ly cà phê, chủ yếu là từ đó lại thêm một lần được ngắm nhìn cây cầu lịch sử, để nhìn cột cờ Hiền Lương tung bay. Quán cà phê ấy có một khu vườn nhỏ, trong khu vườn có một chiếc loa rất lớn bằng gang, đã vỡ một số chỗ. Người chủ quán cho biết đó là một trong những chiếc loa bên bờ Bắc để phát đi qua bên kia bờ Nam. Đôi khi, có những du khách chui vào trong miệng loa, chụp tấm ảnh làm kỹ niệm. Đây là một trong 20 chiếc loa khác với tổng công suất 7.000W phát thanh qua giới tuyến, âm thanh vang dội cả một vùng.

Khu di tích bên cầu Hiền Lương

Trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước việc dựng cờ hàng ngày ở hai đầu cầu là một cuộc đấu tranh gay go quyết liệt giữa hai bên. Cột cờ những năm đầu được làm bằng cây phi lao cao 12m, trên đỉnh thường xuyên treo một lá cờ bằng vải satanh, rộng 24,2m. Cột cờ thứ 2 bằng gỗ cao 18m, cờ rộng 32m2. Ngay sau đó, chính quyền Ngô Đình Diệm cho dựng cột cờ bằng xi măng cốt thép cao 30m tại bờ Nam. Tháng 7/1957 đã dựng cột cờ bằng ống thép, cao 34,5m. Trên đỉnh cột gắn một ngôi sao bằng đồng với đường kính 1,2m; ở 5 đỉnh gắn 15 bóng điện, lá cờ rộng 108m2. Năm 1962, vật liệu được chở từ Hà Nội, cột cờ mới cao 38,6m với lá cờ rộng 134m2, nặng 15kg. Đây là cột cờ cao nhất giới tuyến. Theo ước tính, từ 19/5/1956 đến 26/10/1967 đã có 264 lá cờ các cở được kéo lên, tung bay tại đây.

Cột cờ bên bờ sông bến Hải

Điểm đặc biệt là Bảo tàng Vĩ tuyến 17 nằm sát cạnh sông Bến Hải, cạnh cầu Hiền Lương đã thực sự gây cảm xúc cho bất cứ ai khi tìm đến. Tôi nhớ hôm tôi đến là một ngày mưa, nhưng trong bảo tàng vẫn thấy rất nhiều du khách nước ngoài tìm tới. Có thể đánh gía Bảo tàng Vĩ tuyến 17 là một bảo tàng có nhiều hiện vật quý và gây nhiều xúc động cho người ghé đến.

Bộ loa bến Hải

Những kỷ vật còn lưu giữ lại tại khu du tích

Đi qua một khoảng sân rộng, hai bên nhà bảo tàng là 2 trong 20 chiếc loa trong thời kỳ chia đôi đất nước, làm nhiệm vụ tuyên truyền. hai chiếc loa màu xám bạc ấy là hiện vật đặc biệt của nơi này. Trong bảo tàng còn giới thiệu nhiều loại loa khác nhau trong công tác dân vận thời kỳ đó. Bước chân vào, ngay giữa trung tâm bảo tàng là tượng Bác Hồ bằng đồng, tay phải để trên lồng ngực, phía sau là dòng chữ ghi lời Bác: “Miền Nam trong trái tim tôi”. Rồi từ nơi đó, khi đi sâu vào bên trong khách có thể chạm gặp những chứng tích của cuộc đấu tranh giữa hai bờ vỹ tuyến khi đất nước còn cách ngăn. Nơi trưng bày “Chứng tích bom mìn Quảng Trị” Đó là những quả bom rơi xuống vùng giới tuyến chưa nổ, có quả rất lớn dài hơn hai mét. Theo tài liệu sau đó thì: “Số bom đạn mà Mỹ đã sử dụng tại Việt Nam gấp 2, 3 thậm chí gấp 10 lần tại Đức hoặc tại Nhật Bản trong thế chiến thứ hai, tại Triều Tiên trong chiến tranh Triều Tiên hay tại bất kỳ đâu mà Hoa Kỳ từng tham chiến trên thế giới”. Vỹ tuyến 17 là một điểm hứng chịu nhiều bom mìn nhất. Bên cạnh những quả bom đủ loại trưng bày là hình ảnh sự kiên cường của dân quân giới tuyến quyết tâm xây dựng lại nhà cửa, đường xá, cầu cống sau khi bom trút xuống, hình ảnh nạn nhân của cuộc chiến tranh.

Phòng trưng bày cũng cho thấy vũ khí của lực lượng dân quân quyết tâm bảo vệ giới tuyến trong thời kỳ này. Cả chiếc xe đạp thồ cõng trên lưng nó biết bao nhiêu hàng hóa đi qua đạn bom, những thùng đạn bằng gỗ thời đó được đưa vào chi viện chiến trường miền Nam. Một mô hình người mẹ đang may lá cờ Tổ Quốc để treo lên cột cờ Hiền Lương. Một góc bảo tàng là những vật dụng của các chiến sĩ bảo vệ giới tuyến như áo, cặp xách, những lá thư gởi từ chiến tuyến, bàn phẩu thuật Quân y Vĩnh Linh làm từ vỏ xác máy bay Mỹ bị bắn rơi…

Chứng tích bom đạn còn lại

Những du khách nước ngoài tham quan khu di tích

Bảo tàng Vỹ Tuyến 17 hàng ngày đón bao nhiêu lượt khách tìm tới. Và biết bao nhiêu người khi dừng lại nơi này, cùng ra cầu Hiền lương, nhìn sông Bến Hải đang xuôi dòng êm ả, không khỏi nhớ về một thời đất nước chia hai.

Bài và ảnh: Khuê Việt Trường

Tag: Thông tin tin tức giải trí Lịch sử Việt Nam Vĩnh Linh Vỹ Tuyến