Được biết, Nguyễn Vũ Khoan sinh năm 2006, hiện đang là học sinh lớp 12 của trường THPT Nguyễn Chí Thanh (TP.HCM). Quyển sách tranh minh hoạ - “Bình Định - Đất võ và Hát bội" nói về hành trình của chàng trai Nguyễn Vũ Khoan trong việc tìm hiểu và khai thác những tư liệu về hai di sản phi vật thể quốc gia là võ cổ truyền Bình Định và hát bội (còn gọi là hát tuồng).

Là một người con của quê hương Bình Định, ngay từ những ngày còn bé, Vũ Khoan đã có niềm đam mê đặc biệt đối với các di sản nổi tiếng của quê hương. Em say mê mỗi khi được nghe cha kể về những câu chuyện tuổi thơ ông từng trải qua, thích thú trong mỗi chuyến đi về quê nội trong dịp lễ Tết tham dự các ngày hội văn hóa truyền thống. Trong đó có “Đại Lễ hội Đống Đa" tại Bảo tàng Quang Trung - Tây Sơn - Bình Định. Càng đi, Vũ Khoan càng khám phá được nhiều giá trị của quê hương thông qua các di sản văn hóa nổi bật. Tuy nhiên song song đó, Vũ Khoan cũng nhận thấy được rằng các giá trị văn hóa truyền thống quý giá đang đối diện với nguy cơ bị mai một do sự bỏ quên của thế hệ trẻ. Từ đó, ý tưởng về việc xuất bản sách dần được hình thành. 

Trong quá trình tìm hiểu, có hai loại di sản văn hóa khiến Khoan đặc biệt quan tâm là môn võ cổ truyền Bình Định và nghệ thuật hát bội. Đây cũng chính là chủ đề được lựa chọn khai thác trong quyển sách. Khoan phát hiện ra rằng giữa hai di sản văn hóa này có mối liên kết chặt chẽ, thể hiện qua các bài quyền, thế võ, phục trang, hóa trang, binh khí, nhạc khí, trống trận… Các động tác võ được nghiên cứu cách điệu và đưa vào sử dụng trong hát bội tạo nên nét độc đáo riêng biệt. Có thể nói, võ cổ truyền dân tộc khi góp mặt trong cơ cấu tổng hợp của nghệ thuật hát bội đã giúp nâng tầm nghệ thuật biểu diễn và phát huy cả chức năng vốn có của mình. 

Bên cạnh đó, võ cổ truyền Bình Định còn gắn liền với nghĩa quân Tây Sơn khi tướng lĩnh đã nghiên cứu ra những tinh hoa để áp dụng triệt để trong quân sự phục vụ chiến trường, tạo nên những chiến công vang dội ghi vào sử sách đất Việt. 

Nhớ lại về quá trình thực hiện ý tưởng sách kéo dài suốt 3 tháng, thời điểm chính thức Khoan bắt tay vào việc là đầu mùa hè năm 2023. Để có thể lên được nội dung song ngữ Anh - Việt và hình vẽ minh họa, Khoan tận dụng vào những năng khiếu vốn có như vốn tiếng Anh tốt, khả năng viết lách và sở trường hội họa kèm theo sự hướng dẫn từ giáo viên mỹ thuật - cô Tiêu Ngọc Tuyền. Việc lựa chọn thể loại song ngữ kết hợp tranh minh họa nhằm mục đích hướng tới đối tượng độc giả trải rộng trong nước lẫn quốc tế, thậm chí là các em nhỏ với độ tuổi từ 6-12. Khoa đặc biệt dành nhiều thời gian trong việc nghiên cứu cách sử dụng màu sắc và tạo hình nhân vật minh họa sao cho thật thú vị và dễ tiếp cận nhất, nhưng vẫn giữ được các nét đặc trưng vốn có của hai di sản. Mặt khác, nam sinh còn chêm xen thêm nhiều trò chơi nhỏ như tìm điểm khác nhau, giải ô chữ… để thông qua đó bạn đọc có thể tìm hiểu kĩ hơn về môn võ truyền thống Bình Định. Từng việc đều được Khoan tập trung đầu tư kỹ lưỡng để cho ra thành phẩm tốt nhất. 

Sau đó, vào ngày 5/9 vừa đây, buổi Triển lãm công bố sách được tổ chức thành công tại Hội Mỹ thuật TP.HCM. Đến tham dự tại sự kiện là sự góp mặt của hơn 100 quan khách và đặc biệt trên hết là những cố vấn chuyên môn - các thầy cô từ trường Đại học Kiến Trúc và Hội Mỹ thuật TP.HCM. Tất cả các sản phẩm trưng bày tại triển lãm đều do Vũ Khoan lên ý tưởng và thiết kế như đạo cụ hát bội, ấn phẩm mô hình các loại binh khí võ, poster ra mắt sách, bản trình bày quá trình tìm hiểu và phác thảo đề tài của Khoan…

Tại sự kiện, Vũ Khoan bày tỏ: “Em muốn dành lời cảm ơn chân thành nhất tới ba mẹ và chị Ngọc Tuyền và thầy cô, bạn bè vì đã luôn ủng hộ và đồng hành cùng em từ những ngày đầu hình thành ý tưởng và giúp em biến ý tưởng đó thành hiện thực. Em cảm ơn mọi người nhiều”.

Tag: Bình Định - Đất võ và Hát bội sách về di sản văn hoá Việt Nam Nguyễn Vũ Khoan di sản văn hoá Việt Nam võ cổ truyền và hát bội