VĂN HÓA
Nghệ thuật đường phố: Giao lộ của nghệ thuật và con người
Nguyễn Thanh Mai • 22-07-2025 • Lượt xem: 153

Từng là biểu tượng của sự nổi loạn cá nhân, nghệ thuật đường phố ngày nay đang dần trở thành điểm nhấn văn hóa đô thị tại Việt Nam. Không chỉ thu hút du khách bởi màu sắc bắt mắt, graffiti và tranh tường còn mang theo những câu chuyện cộng đồng, những lát cắt ký ức và tiếng nói của đời sống thường ngày.
Hơn cả trang trí, nghệ thuật đường phố mang một sức nặng phi thường khi là nơi truyền tải ký ức, tiếng nói kể về đời sống, văn hóa, lịch sử, vẻ đẹp của một địa phương. Giữa những con phố đông đúc hay trong những góc hẻm lặng lẽ, những bức vẽ trên tường không chỉ thu hút ánh nhìn của du khách mà còn mở ra một cách tiếp cận khác: gần gũi và bản năng
Không cần ngôn ngữ chung, cũng chẳng cần quá am hiểu nghệ thuật, các bức vẽ, âm nhạc và các màn biểu diễn đường phố chính là cách gần gũi nhất, giản dị nhất để chạm vào tâm trí khách du lịch những nét đẹp, những điểm độc đáo của một vùng đất.
Ảnh minh họa - Nguồn: Internet
Cái hay, cái đẹp của nghệ thuật đường phố nằm ở tính cộng đồng của nó khi nghệ thuật đường phố không chọn khán giả. Dù là người dân địa hay khách du lịch, người am hiểu nghiệ thuật hay chỉ là người lao động tay chân, trẻ con cho đến người lớn, tất cả đều là một trong những khán giả thưởng thức, đánh giá để cảm, để hiểu và để yêu thêm không chỉ là màu sắc đẹp đẽ của nghệ thuật mà còn là dòng chảy của đời sống đang hiện diện xung quanh họ.
Tính tương tác của khán, thính giả đối với bộ môn nghệ thuật đường phố không nằm ở việc ngồi yên lắng nghe hay phân tích, mà ở việc đặt chính mình vào bức tranh chung: vào vẻ đẹp văn hóa và con người nơi ấy. Nhờ vậy, mà nghệ thuật không còn là một loại hình giải trí xa tầm với, cần kiến thức, cần tiền bạc mà chỉ đơn giản là sự chấp nhận và thấu hiểu. Nghệ thuật đường phố chính là một phần của đời sống thường nhật, nảy mầm từ cuộc đời và lớn lên cùng con người. Nghệ thuật đường phố chính là một phần của đời sống thường nhật, nảy mầm từ cuộc đời và lớn lên cùng con người.
Mỗi bức tranh đường phố ở mỗi nơi sẽ có một sắc độ, một đặc điểm riêng biệt từ phố Bích họa Phùng Hưng giữa lòng thủ đô nghìn năm văn hiến, đến làng bích họa Tam Thanh nơi phố cổ Hội An, hay tuyến đường bích họa Trần Hưng Đạo ở thành phố mang tên Bác. Sự khác biệt giữa những bức tranh ấy không chỉ vì chủ đề, vì tông màu mà còn là bởi dòng chảy lịch sử, văn hóa, cảm xúc và con người tạo nên nét đặc trưng của địa phương đó. Đó là nơi khiến du khách có thể đọc được tâm trạng, văn hóa, lịch sử của cả một địa phương. Vì vậy, mỗi một sản phẩm hay màn biểu diễn nghệ thuật đường phố nào đều là cách ta đang lưu giữ và phát triển những giá trị bản sắc dân tộc ý nghĩa.
Ảnh minh họa - Nguồn: Internet
Nghệ thuật đường phố có thể coi là một cuốn nhật ký của cộng đồng. Mỗi bức tranh, mỗi nét vẽ đều mang dấu vết của một thời điểm: niềm vui, sự tiếc nuối, sự thay đổi, hay khát khao sống khác đi. Khác với các công trình mang tính vĩnh cửu, nghệ thuật đường phố luôn tạm thời, có thể bị xóa, bị thay thế, bị mờ dần theo thời gian, nhưng đó lại là điều khiến nó trở nên quý giá. Nó như một lời thì thầm ngắn ngủi của thành phố, mà chỉ những ai kịp lắng nghe mới có thể cảm nhận. Sự hiện diện ấy không phô trương, mà len lỏi trong từng ngóc ngách phố xá, ẩn hiện ở mọi nơi có con người. Đó là khi thành phố tự thì thầm với chính mình, với người dân địa phương và cả những vị khách phương xa.
Nghệ thuật đường phố không cần bước lên sân khấu, cũng không đợi trưng bày trong khung kính bảo tàng. Nó sống cùng phố xá, cùng nhịp thở của cộng đồng, và từ đó mà lan tỏa. Dù mang dáng dấp của sự nổi loạn hay của ký ức dịu dàng, nghệ thuật đường phố ở Việt Nam vẫn đang ngày một khẳng định vai trò như một “ngôn ngữ hình ảnh” - kể về con người, lịch sử, văn hóa và đời sống bản địa. Và có lẽ chính vì sự tự do, gần gũi, không phân biệt khán giả ấy mà nghệ thuật đường phố có thể lặng lẽ chạm vào tâm trí người qua đường, ngay cả khi họ không chủ ý dừng lại để lắng nghe.