VĂN HÓA
Người gác đền Hindu ở Bali
Tam Anh • 14-06-2024 • Lượt xem: 5535

Một người bạn người Indonesia từng nói rằng dù Bali chỉ là một hòn đảo trong số hàng vạn hòn đảo của nước bạn, nhưng với nhiều người, cái tên Bali còn nổi tiếng hơn cả tên quốc gia Indonesia. Điều này cho thấy hòn đảo này có một ý nghĩa vô cùng đặc biệt với người Indonesia và quốc tế.
Một điều vô cùng thú vị khác, nếu Hồi giáo là quốc đạo của xứ Nam Dương vạn đảo, thì ở Bali tôn giáo chính là Hindu. Tùy vào kiến thức của mỗi người khác nhau để hiểu hết các giáo lý, nhưng nhìn chung tất cả người dân Bali đều sùng đạo một cách đáng trân trọng. Họ chính là những người gác đền, những người bảo vệ đức tin này hàng ngàn năm qua trên một vùng đảo xa đất liền. Bali là hòn đảo du lịch nổi tiếng ở Indonesia - Ảnh: Internet Made Suja, một hướng dẫn viên du lịch người Bali. Tuy nhiên, anh đã dành thời gian rất dài để nghiên cứu văn hóa Bali nói chung và đạo Hindu nói riêng, từ hồi 12 tuổi cho đến hiện tại là 43 tuổi. Cái cách mà Suja nói về văn hóa Hindu trông giống như một vị đạo sư hơn là một hướng dẫn viên du lịch. Theonhư Made Suja chia sẻ, trước đạo khi Hindu đến Bali, nơi đây có tín ngưỡng khác. Hàng ngàn năm trước, người Bali tiếp nhận Hindu từ Ấn Độ, tuy nhiên, họ đã pha trộn tín ngưỡng bản địa gồm quyền lực thiên nhiên, tôn thờ tổ tiên, bái vật giáo vào giáo lý Hindu. Vì vậy, Hindu của Bali có vài điểm khác với Hindu nguyên thủy của Ấn Độ và một số quốc gia khác. Kiến thức căn bản về Hindu được phổ quát nhờ đó là môn học bắt buộc tại trường. Những ai muốn hiểu biết sâu rộng hơn thì tự nghiên cứu thêm, hoặc thọ giáo các vị thầy”. Trong những ngày tham quan Bali, tôi nhận ra hòn đảo này vô cùng xinh đẹp và vẫn còn nét hoang sơ. Ở Bali không có nhà cao tầng (đa số chỉ dưới 5 tầng). Dù du khách đến đảo rất đông nhưng trung tâm mua sắm ít ỏi, dịch vụ du lịch đơn giản, nên hòn đảo này không có vẻ giàu có và hào nhoáng, thay vào đó là nhiều ngôi nhà nho nhỏ, ấm cúng và rất nhiều ngôi đền có nét kiến trúc đặc trưng. Made Suja cho biết, với người Bali vật chất kết nối chặt chẽ với tinh thần dựa trên khái niệm Catur Purusa Artha (Catur là 4), Purusa (là tâm hồn), Artha (là thành quả hay mục tiêu cuộc đời), tức là 4 mục tiêu tinh thần của đời người. Nó được lý giải cụ thể gồm: Dharma (sự tử tế, kiến thức), Artha (giá trị như tiền bạc), kama (khát khao), Moksa (giải phóng, tự do). Muốn có tiền thì phải làm việc, muốn có công việc phải có kiến thức. Tất cả nhận thức, lối sống của người Bali đều dựa trên giáo lý của Hindu. Quả thật, người Bali hiền lành, chân thật và vô cùng hạnh phúc dù họ không giàu có. Du khách thả người xuống dòng nước thiêng và cầu nguyện - Ảnh: Internet Made Suja đã đưa chúng tôi đến thăm ngôi đền Hindu hàng ngàn năm tuổi tên Tirta Empul. Tại đây, tôi nhận ra giá trị Hindu trang trọng thế nào với đời sống tâm linh của người Bali. Ngôi đền rộng lớn mang kiến trúc đặc thù của các ngôi đền Hindu của Ấn Độ, phía sau lưng tựa vào núi. Ngay chính giữa ngôi đền có xây dựng một hồ chứa, hứng nước chảy ra từ núi. Với người Bali theo đạo Hindu, đây là dòng nước thiêng màu nhiệm. Vì vậy, mỗi ngày có hàng ngàn người từ khắp nơi trên thế giới đến cầu nguyện và để được gội rửa trong dòng nước mát lạnh này. Lúc chúng tôi đến, tôi thấy rất nhiều người châu Âu mặc đồ truyền thống Bali đang ngồi trước sân đền. Tất cả đều bị bắt buộc mặc chiếc váy dài truyền thống Bali để giữ sự tôn nghiêm. Họ quỳ trên sân và cầu nguyện với vẻ thành kính. Sau đó, họ bước qua cánh cửa vào khu vực bên trong dẫn lối đến một hào nước. Họ thả người xuống dòng nước và bơi về các vòi nước rồi để dòng nước chảy trên đầu và nhắm mắt nguyện cầu. Tôi đứng nhìn và chắp tay nguyện cầu điều tốt lành đến với mọi người thân. Lúc hàng người thưa bớt, tôi bước xuống kênh và để dòng nước chảy trên đầu mình. Trong khung cảnh vô cùng trang nghiêm và thành kính ấy, tôi nhận ra bên trong tôi có một dòng năng lượng và một niềm tin mạnh mẽ. Rời khu vực này, tôi đi vào một khu vực sâu hơn. Đây là chốn để dành cho cầu nguyện. Tôi nhìn thấy một người đàn ông tầm ngoài 60 tuổi, khuôn mặt vuông cương nghị và ánh mắt sáng. Ông ngồi ngay cửa vào và im lặng quan sát mọi thứ chuyển động xung quanh. Đó là người gác đền và những không được phép bước qua ông để vào bên trong. Nhìn ông lão, tôi nhận thấy ý nghĩa của một người gác đền tận tụy. Đạo Hindu Bali có những con người như vậy và cả những học giả uyên bác như Made Suja là lý do khiến “ngôi đền” tôn giáo này tồn tại sừng sững hàng ngàn năm qua tại hòn đảo Bali xinh đẹp. Người gác đền thiêng Hindu ở Bali - Ảnh: Nguyễn Huy Rời ngôi đền thiêng, chúng tôi di chuyển lên vùng núi cao có núi lửa đã ngưng phun. Ngay lúc ấy trời mưa đổ nặng hạt. Ngồi tại quán ăn trên đỉnh đèo, nhìn ra bên ngoài là thung lũng bao la được bao phủ một màn sương mờ ảo như một bức tranh thủy mặc. Bất giác, tôi nhìn vào bên trong nhà hàng nơi các cô gái Bali đang làm việc. Tôi nhìn thấy sự an lành và tự tại trên gương mặt họ. Người Bali không giàu nhưng chỉ số hạnh phúc của họ cao không thua gì vương quốc Bhutan, nơi đạo Phật là quốc giáo, nơi xem chỉ số hạnh phúc quan trọng hơn thu nhập đầu người. Sự an lành này của Bali bắt nguồn từ niềm tin tôn giáo. Họ rút ra được triết lý sống tuyệt vời từ giá trị của Hindu Bali. Điều này một phần được thấy qua cách người Bali đón năm mới. Lễ hội Nyepi rơi vào tầm tháng 3 dương lịch. Đây là thời điểm mà người Bali đón năm mới. Đêm trước lễ hội, người dân thực hiện nghi thức đốt các bức tượng quỷ khổng lồ bằng giấy. Họ tin rằng việc này làm tan biến những linh hồn quỷ dữ mang đến tai ương và bệnh tật. Trong ngày chính, toàn bộ hòn đảo sẽ tắt hết đèn vào ban đêm, sân bay ngưng hoạt động, nhà người dân và khách sạn đóng cửa, dừng mọi phương tiện giao thông. Mọi người ở trong nhà ngồi thiền và cầu nguyện trong bầu không khí tĩnh lặng tuyệt đối. Lúc này, người dân nhịn ăn để thực hiện việc thanh tẩy và cũng thấm ý nghĩa đồng cảm với người nghèo khó, thiếu đói. Hôm sau, họ sẽ thăm viếng họ hàng, chòm xóm và tha thứ lỗi lầm cho nhau. Mặc dù trên đảo Bali có Hồi giáo, Phật giáo, Kitô giáo nhưng Hindu vẫn có vị trí quan trọng nhất và chi phối toàn bộ văn hóa và phong tục tập quán người dân nơi đây. Bali, một hòn đảo xinh đẹp và còn hoang sơ như một trinh nữ hiền lành và trong sáng. Ai đặt chân đến đây một lần đều mong muốn trở lại, còn những ai mê cuộc sống gần gũi với thiên nhiên hoang sơ thì nơi đây quả thật là thiên đường.