Theo thông tin từ nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết, nhà văn, Thiếu tướng Hồ Phương trút hơi thở cuối cùng vào lúc 20h15 ngày 2/1 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 94 tuổi. Sự ra đi của ông đã để lại nhiều tiếc thương trong lòng người thân, bạn bè, đồng nghiệp.

Không giấu được niềm xúc động, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều viết trên trang cá nhân: "Khi nghe họa sĩ Nguyễn Thu Thủy, cháu của nhà văn, thông báo tin buồn, tự nhiên trong tôi hiện lên một vùng cỏ non mênh mông. Có lẽ, bởi tác phẩm đầu tiên của ông đã hằn sâu trong ký ức tôi là tác phẩm Cỏ non được trích trong sách giáo khoa hồi tôi còn đi học. Lúc nào nghĩ đến ông là trong tôi hiện lên một vùng cỏ non da diết và bất tận với nụ cười đôn hậu của ông. Với tôi, ông không bay về trời mà vẫn ở lại mặt đất trong màu cỏ xanh mãi tận chân trời ấy. Xin cúi đầu tiễn biệt ông: Người lính Hồ Phương, nhà văn Hồ Phương".

Nhà văn Hồ Phương tên khai sinh là Nguyễn Thế Xương, sinh ngày 15/04/1930 tại xã Kiến Hưng, thị xã Hà Đông (nay là quận Hà Đông, Hà Nội). Ông là một trong những nhà văn hiếm hoi có quân hàm tướng trong nền văn học nước nhà. Từ năm 16 tuổi, ông đã góp mặt trong hàng ngũ những người tự vệ có mặt trên các chiến lũy ở Hà Nội, rồi ông tham gia quân đội để chống Pháp. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Hồ Phương là một trong những chính trị viên xuất sắc thuộc Đại đoàn 308.

Ông chính thức lấy bút danh Hồ Phương vào năm 1948 với truyện ngắn đầu tay "Nước mắt xung kích" viết về hình ảnh người bộ đội. Đến năm 1949, Hồ Phương được phụ trách tờ báo Quân Tiên phong của Đại đoàn 308, đây được xem là một trong những tờ báo đầu tiên của quân đội thời bấy giờ. Đến năm 1954, ông được cấp trên điều về Tổng cục Chính trị viết văn và tham gia thành lập Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Ông từng giữ chức Phó Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội rồi tham gia Ban Chấp hành Hội nhà văn khóa III. Suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông làm phóng viên mặt trận và đi B. Đến năm 1990, ông chính thức được Nhà nước phong quân hàm Thiếu tướng. 

Với truyện ngắn "Cỏ non", nhà văn Hồ Phương từng gây được tiếng vang rất lớn khi đạt được giải ba của báo Văn nghệ năm 1959 và trở thành tác phẩm được đưa vào giảng dạy nhiều năm liền trong chương trình Ngữ văn lớp 9. Nhà văn cho biết, ông tìm thấy cảm hứng sáng tác khi đi công tác ngang qua một cánh đồng và bắt gặp một anh bộ đội đang ra khẩu lệnh tập hợp đàn bò như những người bạn. Ông nói chuyện rồi kết thân với anh chàng bộ đội ấy.

Chính mối duyên gặp gỡ này đã cho ông cảm xúc để viết nên tác phẩm truyện ngắn nổi tiếng. "Làm bạn với anh bộ đội chăn bò đó, tôi mới thấy hết được giá trị con người và công việc của những người như anh trên đất nước mình ngày đó là như thế nào. Họ có thể là những con người rất nghèo khổ, vất vả nhưng tiềm ẩn bên trong họ là sự giàu có về lòng yêu nước, tận tâm với công việc." - ông từng chia sẻ.

Tiểu thuyết "Cha và con" - một trong những tác phẩm nổi bật của nhà văn Hồ Phương xuất bản năm 2007

Bên cạnh truyện ngắn "Cỏ non", gia tài văn chương của Hồ Phương cực kì đồ sộ với nhiều tác phẩm nổi tiếng, như: “Thư nhà”, “Vài mẩu chuyện về Điện Biên Phủ”, “Lá cờ chuẩn đỏ thắm”, “Nhằm thẳng quân thù mà bắn”, “Phía tây mặt trận”,"Ông trùm",... Không những vậy, ông còn là một tiểu thuyết gia thành công với loạt tác phẩm đình đám như “Những tiếng súng đầu tiên”, “Kan Lịch”, “Những tầm cao”, “Cánh đồng phía Tây”, “Ngàn dâu”, “Những cánh rừng lá đỏ”,... Ngoài ra, ông còn xuất bản nhiều tập ký, ký sự giá trị như "Chúng tôi ở Cồn Cỏ", "Số phận lữ dù 3 Sài Gòn", "Đại đoàn đồng bằng"... 

Các tác phẩm đã mang về cho ông những giải thưởng cao quý như Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật với các tác phẩm "Cỏ non", "Những tầm cao", "Cánh đồng phía Tây" năm 2001. Năm 2012, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật với các tác phẩm "Ngàn dâu", "Những cánh rừng lá đỏ". Ngoài ra, nhà văn còn từng nhận nhiều giải thưởng cao quý của Bộ Quốc phòng, Hội Nhà văn Việt Nam, Bộ Công an, Giải thưởng Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam...

Tag: truyện ngắn nhà văn nhà văn Hồ Phương qua đời truyện Cỏ non