VĂN HÓA
Parasocial: 'từ của năm' 2025 và mối quan hệ một chiều không hề… đơn phương
Nữ Trương • 09-12-2025 • Lượt xem: 7
Năm 2025, giữa vô vàn từ khóa mới sinh ra từ mạng xã hội, có một từ vươn lên mạnh mẽ và nghiễm nhiên trở thành “từ của năm”: parasocial. Khái niệm này không mới, nhưng chỉ đến khi được báo chí và giới học thuật gọi tên, nó mới thật sự bước ra ánh sáng và trở thành lăng kính để chúng ta nhìn lại mối liên hệ đặc biệt giữa người hâm mộ và người nổi tiếng trong thời đại số.
Nếu tra theo "từ điển 2025", parasocial không đơn giản là "tình cảm đơn phương". Đó là một dạng kết nối cảm xúc có thật, dù chỉ diễn ra một chiều, một cảm giác thân thiết được nuôi dưỡng bởi hình ảnh mà người nổi tiếng chia sẻ đều đặn: một chiếc vlog đời thường, một buổi livestream kể về ngày mệt mỏi, hay chỉ là một câu nói an ủi gửi đến fan.
"Parasocial" được từ điển Cambridge chọn là từ của năm 2025 - Ảnh minh họa: Internet
Chúng ta không quen biết họ, nhưng lại có cảm giác "rất hiểu họ". Họ không hề biết chúng ta, nhưng bằng cách nào đó, hình ảnh của họ xuất hiện trong suy nghĩ khi ta buồn, khi ta mệt, thậm chí khi ta chọn một hướng rẽ cuộc đời. Parasocial chính là thứ gạch nối mỏng manh nhưng bền bỉ ấy.
Không phải đơn phương, mà là một "ảo giác thân thuộc" có chủ đích
Trong tình cảm đơn phương, người ta mong được đáp lại. Còn trong parasocial, điều đặc biệt là không có kỳ vọng đối ứng. Người hâm mộ hiểu rằng idol không thể biết mình là ai, nhưng cảm giác thân thiết thì vẫn tồn tại và hoàn toàn hợp lý.
Parasocial là cảm giác gắn kết không quen biết giữa bản thân và người nổi tiếng - Ảnh minh họa: Internet
Khi nghệ sĩ chia sẻ đời sống, kể về áp lực, bộc bạch những nỗi niềm riêng, não bộ chúng ta tự động dựng lên một "mối quan hệ" tưởng tượng: gần gũi, thân quen, thậm chí mang tính đồng cảm. Đó là một cơ chế tâm lý tự nhiên, xuất hiện khi ta tiếp nhận quá nhiều thông tin cá nhân từ người nổi tiếng mà không hề gặp họ ngoài đời.
Và chính nhờ vậy, parasocial không hẳn là ảo; nó là một dạng cảm xúc có thật, nhưng được hình thành trong không gian số hóa.
Tôi có đang parasocial với ai không?
Có và tôi nghĩ điều đó không đáng xấu hổ!
Nếu hỏi thẳng bản thân rằng mình có đang parasocial với ai, tôi không ngần ngại thừa nhận là có.
Không phải kiểu thần tượng cuồng nhiệt, mà là cảm giác được tiếp thêm năng lượng từ một nhân vật công chúng, ví dụ như một ca sĩ trẻ, có phong thái điềm tĩnh và ánh mắt luôn như đang nghĩ về điều gì sâu xa hơn.
Những triệu chứng của "parasocial" - Ảnh minh họa: Internet
Những ngày áp lực, mở playlist của người đó lên, tôi thấy lòng mình nhẹ bẫng như thể ai đó vừa đặt tay lên vai, bảo rằng "ổn thôi mà". Khi thần tượng vướng tin đồn hay công khai một mối quan hệ, cảm giác xao động thoáng qua khiến tôi bật cười: thì ra parasocial mạnh hơn mình tưởng.
Nhưng cũng chính lúc ấy, tôi hiểu rằng parasocial nếu nhìn đúng không phải là sự lệ thuộc, mà là một khoảng dựa tinh thần lành mạnh. Nó không đòi hỏi ta phải chen vào đời sống riêng tư của ai. Nó chỉ cho ta một điểm tựa cảm xúc nho nhỏ, đủ để bước qua một ngày nặng nề.
Parasocial dạy ta điều gì về thời đại chúng ta đang sống?
Parasocial cho thấy rằng con người hiện đại cô đơn hơn mình tưởng. Giữa nhịp sống nhanh, những tương tác đời thực trở nên ít hơn, nhưng nhu cầu kết nối lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Và đôi khi, một mối quan hệ một chiều cũng đủ để lấp vào khoảng trống cảm xúc mà ta không biết gọi tên.
Trong giới hạn hợp lý, idol trở thành một dạng chữa lành tinh tế: cảm hứng để vượt qua trầm cảm, một lời an ủi gián tiếp, hay đơn giản là hình ảnh khiến ta muốn nỗ lực tốt hơn. Nhưng bất kỳ sự kết nối nào cũng cần ranh giới. Khi parasocial bị đẩy quá xa, chạm tới ảo tưởng sở hữu hoặc can thiệp đời tư, nó đánh mất vẻ đẹp ban đầu. Tỉnh táo vì thế trở thành "vòng an toàn" cho mỗi người.
Và điều quan trọng nhất: parasocial nhắc ta rằng thần tượng chỉ có thể thắp lên ngọn lửa; còn con đường phía trước, dù sáng hay tối, vẫn phải do chính ta bước đi.
"Parasocial" - mối quan hệ một chiều - Ảnh minh họa: Internet
Từ khóa parasocial, qua góc nhìn của "từ điển 2025", không chỉ mô tả một xu hướng mà còn phản ánh trạng thái cảm xúc của thế hệ sống giữa giao điểm của thật và ảo. Đó không phải yêu đơn phương, cũng không phải sự ngộ nhận. Đó là một tình cảm mềm, nhẹ, mang tính chất đồng hành, đủ gần để sưởi ấm, đủ xa để không gây tổn thương.
Và biết đâu, chính parasocial lại giúp chúng ta hiểu hơn về bản thân: ta cô đơn tới mức nào, ta cần ai trong những ngày mệt mỏi, và ta trân trọng những kết nối đời thật ra sao.