12 con giáp được sử dụng ở các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam, với mục đích tính thời gian theo ngày, tháng, năm. Trong đó, 12 con giáp bao gồm Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.

Con giáp là gì?

Theo sách “Chuyện Đông, Chuyện Tây” của tác giả An Chi, con giáp là một lối nói của phương ngữ Nam Bộ. Trong phương ngữ này, con giáp là chu kỳ 12 năm âm lịch, gọi từ tên của 12 địa chi từ Tý đến Hợi. Nghĩa này đã cho ra một nghĩa rộng là chu kỳ thời gian từ một năm cho đến năm cuối cùng một chi với nó sau đó 12 năm. Trong khẩu ngữ tiếng địa phương Nam Bộ, con giáp còn có nghĩa là con vật tượng trưng mỗi chi trong 12 địa chi và trong 12 con giáp không giống con nào.

Nguồn gốc 12 con giáp 

Theo tài liệu truyền lại từ nhiều nguồn khác nhau. Ngày xưa khi còn chưa có lịch, con người muốn biết được khí hậu, thời tiết, thời gian, thiên văn, họ thường dựa vào những quan sát tự nhiên, bằng những kinh nghiệm được ông bà xưa truyền lại từ đời này sang đời khác. Nhưng kết quả chỉ là tương đối, đôi khi xảy ra không đúng như những gì nhìn thấy.

Theo truyền thuyết về 12 con giáp, vào ngày sinh nhật của Ngọc Hoàng, các loài vật đã tổ chức cuộc thi tài xem ai là người thắng cuộc. Và từ đó sẽ quyết định được vị trí đứng đầu và sắp xếp lần lượt thứ tự 12 con giáp. Đây cũng chính là lý do tại sao có 12 con giáp trong một năm, tương ứng với 12 giờ trong 1 ngày, 12 tháng trong 1 năm và 12 năm trong 1 giáp. Mỗi con giáp sẽ thay nhau đại diện cho 1 năm. 

Sự khác biệt của con giáp tại các quốc gia

12 con giáp tương ứng với các loại vật khác nhau, như: Tý (Chuột), Sửu (Trâu), Dần (Hổ), Mão (Thỏ/Mèo), Thìn (Rồng), Tị (Rắn), Ngọ (Ngựa), Mùi (Cừu/Dê), Thân (Khỉ), Dậu (Gà), Tuất (Chó) và Hợi (Lợn).

Khác với Việt Nam, tại Nhật Bản, Sửu được gọi là Bò, còn Mão là Thỏ, Mùi là Cừu và Hợi tương ứng với Lợn Rừng.

12 con giáp của Singapore lại có một chút khác biệt với Việt Nam. Cụ thể là ở Việt Nam con giáp Sửu là Trâu nhưng ở Singapore lại là Bò và Mão thì được thay là Thỏ. Có thể nói, 12 con giáp của Trung Quốc là ít có sự khác biệt nhất so với Việt Nam, từ vị trí cho đến các loài vật biểu trưng. Điểm khác biệt duy nhất chính là vị trí Mão ở Trung Quốc là Thỏ, vì đây là loài động vật rất quan trọng trong văn hóa Trung Quốc. Thỏ được cho là con vật tượng trưng cho những gì hạnh phúc nhất. Những người sinh năm thỏ được cho là sống tốt bụng, uy tín, trung thành dù có đôi chút bí ẩn.

Do Hàn Quốc bị ảnh hưởng bởi văn hóa của Trung Hoa, nên 12 con giáp của quốc gia này khá tương đồng với đất nước tỷ dân. Tuy nhiên, Mùi của Hàn Quốc được thay bằng Cừu chứ không phải là Dê như Trung Quốc hay Việt Nam.

Sự đặc biệt của con giáp năm 2023

Như đã thấy, ở một số quốc gia sẽ có sự khác biệt của các loài vật biểu trưng cho các con giáp và 2023 cũng là năm giúp chúng ta thấy rõ nhất về điều này: năm Quý Mão.

Theo truyền thuyết Trung Quốc, sau khi mèo tỉnh dậy, phát hiện mình bị chuột lừa, nó rất tức giận và đến gặp Ngọc Hoàng để than thở. Để hòa hoãn cuộc cãi vã, Ngọc Hoàng yêu cầu Hằng Nga chọn một con vật để cùng đến cung trăng, Hằng Nga cuối cùng đã chọn con thỏ, thế là con mèo đã thay thế con thỏ trong 12 con giáp và thỏ đã trở thành Ngọc Thố.

Ở Việt Nam, thỏ vốn không phổ biến và thân thuộc, chỉ được coi là loài hiền lành, dễ thương. Trong khi mèo được mệnh danh là “tiểu hổ” và gần gũi với đời sống các gia đình. Mèo còn xuất hiện trong ca dao, tục ngữ, các bài hát,... Mèo cũng có tài bắt chuột, giúp ích nhiều cho các gia đình, đặc biệt trong nền kinh tế nông nghiệp.

Ngoài ra, lý do tạo nên sự khác biệt này còn được lý giải bởi văn hóa sống thảo nguyên và thảo mộc giữa các quốc gia, điển hình là Trung Quốc và Việt Nam. Nếu thảo nguyên là môi trường có những đồng cỏ mềm mượt, mà các loài động vật có thể thoả sức ăn thành từng bầy đàn như thỏ, thảo mộc lại là môi trường phong phú đa dạng các thảm thực vật đan xen lẫn nhau, từ đó giúp các loài vật săn bắt dễ hơn như các loài thuộc họ mèo.

Tag: 12 con giáp quý mão thỏ mèo sự khác biệt của 12 con giáp