Theo các nghiên cứu, phần lớn các bà mẹ coi sức khỏe là ưu tiên hàng đầu. Điều này bao gồm cả việc tiêm chủng, theo dõi sự phát triển thể chất và phản ứng nhanh với các triệu chứng bệnh. Đây là điều dễ hiểu vì sức khỏe là nền tảng cơ bản cho sự phát triển của trẻ. Tiếp theo đó, các bà mẹ cũng lo lắng về chế độ dinh dưỡng của con, đảm bảo rằng con nhận đủ các dưỡng chất cần thiết để phát triển một cách toàn diện. Giấc ngủ cũng được các bà mẹ chú trọng, vì họ hiểu rằng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển trí não và thể chất của trẻ.

Tuy nhiên, khi nhắc đến những yếu tố “phi vật chất” như phát triển trí tuệ, kỹ năng xã hội, hay khả năng quản lý cảm xúc, tỷ lệ phần trăm bận tâm dường như bị co hẹp dần lại. Điều này có thể xuất phát từ sự khó khăn trong việc đánh giá và đo lường những khía cạnh này. Nhưng thực tế, những yếu tố phi vật chất này lại có sức mạnh hơn rất nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng. Chúng không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ mà còn quyết định đến sự hình thành nhân cách và kỹ năng xã hội của trẻ trong tương lai.

Thí nghiệm khỉ vải của Harlow: Bài học về sự quan trọng của tình mẫu tử

Để hiểu rõ hơn tầm quan trọng của những cái ôm đầu tiên của người mẹ, chúng ta hãy đến với thí nghiệm nổi tiếng của Harlow về những con khỉ mồ côi.

Trong thí nghiệm này, những con khỉ con bị tách rời khỏi mẹ của chúng từ khi sinh ra. Kết quả cho thấy, so với những con khỉ nhỏ được mẹ chăm sóc, những con khỉ mồ côi được nuôi dưỡng nhân tạo có tính cách kỳ lạ và kỹ năng xã hội kém hơn nhiều. Khi những con khỉ mồ côi này lớn lên, chúng thường xuyên thu mình lại, nhút nhát hoặc ngược lại, rất hung dữ.

Nhưng thí nghiệm chưa dừng lại ở đó. Harlow và nhóm nghiên cứu của mình đã tạo ra hai "bà mẹ" nhân tạo cho những chú khỉ mồ côi này. Một là "Wire Mother," được làm từ dây sắt và có gắn một chiếc bình sữa, có thể cung cấp dinh dưỡng cho những con khỉ. Một là "Cloth Mother," không có bình sữa nhưng được quấn quanh một lớp vải mềm mại.

Kết quả thật bất ngờ: tất cả những con khỉ mồ côi đều chọn "bà mẹ" Cloth để ôm ấp, ngay cả khi chúng đói và cần sữa. Chúng chỉ tìm đến "bà mẹ" Wire để uống một vài ngụm sữa rồi lập tức trở về ôm lấy Cloth. Theo quan điểm của Harlow, sự thoải mái mà "bà mẹ" Cloth mang lại quan trọng hơn cả thức ăn. 

Thí nghiệm của Harlow đã hé lộ một chân lý sâu sắc: sự gắn kết tình cảm là nhu cầu cơ bản của con người, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và tuổi thơ. Khi được ôm ấp, vỗ về, trẻ sẽ cảm thấy an toàn, yêu thương và được bảo vệ. Điều này không chỉ giúp trẻ phát triển về mặt thể chất mà còn góp phần hình thành nên tính cách, nhân cách của trẻ sau này.

Sự thiếu vắng tình mẫu tử và hậu quả tiêu cực

Hãy tưởng tượng một đứa trẻ sinh non, mới chào đời đã phải rời xa vòng tay mẹ, phải ở trong lồng ấp nhiều ngày liền. Hay khi trẻ gào khóc mà không có ai kịp thời phản ứng, hoặc khi người mẹ bị trầm cảm sau sinh mất đi kết nối tình cảm và không ôm ấp con quá nhiều. Trong những trường hợp này, đứa trẻ có thể không nhận được sự tiếp xúc và an ủi cần thiết, dẫn đến những hậu quả tiêu cực đối với sự phát triển tinh thần và cảm xúc của trẻ, đặc biệt là với những trường hợp không được bù đắp tương xứng về sau.

Cũng có trường hợp, khi rơi vào những tình huống căng thẳng hoặc quá áp lực, chẳng hạn như một người mẹ đang ôm con nhưng lại nghĩ đến hình ảnh tiêu cực về ông chồng tệ bạc, lúc này cảm xúc của người mẹ có thể trở nên bất ổn. Trong một khoảnh khắc cảm xúc dâng trào, họ có thể hất mạnh con mình, hành động này có thể để lại tổn thương sâu sắc, như một người xa lạ, phá vỡ sự kết nối mẹ con đã dày công xây dựng.

Hành động vô tình này không chỉ gây tổn thương về mặt thể chất mà còn có thể để lại dấu ấn tâm lý sâu đậm trong tâm trí trẻ, dẫn đến sự bất an, sợ hãi và thậm chí là mất lòng tin vào người thân yêu nhất của mình.

Về lâu dài, những đứa trẻ thiếu vắng tình mẫu tử có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc, phát triển lòng tự trân trọng (self-esteem) và thậm chí là khả năng tạo dựng mối quan hệ thân thiết với người khác.

Kết Luận

Việc nuôi dạy con không chỉ là cung cấp cho con đầy đủ thức ăn, quần áo, mà còn là việc nuôi dưỡng tâm hồn của con. Sự gắn kết tình cảm giữa mẹ và con là nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Hãy dành thời gian và tình yêu thương để xây dựng một mối quan hệ bền chặt với con. Đây là món quà quý giá nhất bạn có thể dành cho con mà không một cuốn sách nào có thể dạy hay một lớp học nào có thể thay thế được.

Tag: tình mẫu tử thí nghiệm thí nghiệm Harlow