Viện Nghiên cứu Hán Nôm cho biết, 25 cuốn sách bị mất đã có bản scan màu hoặc bản photocopy làm từ trước nên nội dung sách vẫn còn. Tuy nhiên việc tìm kiếm các cuốn sách thất lạc vẫn đang được Viện đặt lên hàng đầu, bao gồm cả việc rà soát trên giá một lần nữa để tránh tình trạng sách bị lẫn trên giá.

Thời điểm sách bị thất lạc tạm thời được xác định là khoảng 5 năm gần đây. Viện đã và đang tổ chức rà soát lại để tìm sách, xác định giá trị nội dung từng sách qua các bản scan hoặc photocopy còn lưu và xác định trách nhiệm liên quan.

Theo báo cáo, khoảng tháng 3 - 4.2020, cán bộ quản lý kho sách phát hiện có dấu hiệu không tìm thấy một số cuốn sách ở vị trí quy định trên giá. Thời điểm phát hiện đang trong giai đoạn dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Tuy nhiên ngay sau khi nhận được thông tin, lãnh đạo Viện đã làm việc với người quản lý kho sách để chấn chỉnh, dự kiến các giải pháp điều chỉnh quy trình quản lý sách tránh thất thoát. Đồng thời lên kế hoạch tổng kiểm kê nhằm tìm kiếm các cuốn sách bị lạc và đối soát tất cả các văn bản khác đang lưu trữ tại Viện.

Hình ảnh cuốn Nam quốc địa dư chí mới được tìm thấy, còn các cuốn sách quý bị mất được cho là có Toàn Việt thi lục của Lê Quý Đôn, Việt âm thi tập... nhưng Viện Nghiên cứu Hán Nôm không đề cập đến tên các cuốn sách bị mất lần này trong thông cáo

Đến tháng 4.2022, sau khi có thể khôi phục điều kiện làm việc bình thường, Viện đã cho tổng kiểm kê toàn bộ kho sách Hán Nôm. Đây là lần tổng kiểm kê đầu tiên trong hơn 10 năm qua. Thông qua 3 tháng rà soát, phát hiện không thấy trên giá 29 quyển (tập sách đóng rời), trong đó có 13 quyển thuộc kho A và kho V, 16 quyển thuộc kho ST. Về thác bản bia: thiếu 6 thác bản. Số sách ít nhiều bị xuống cấp, hư hại vật lý là khoảng 4.000 quyển (hơn 10% số sách gốc), có thể bị rách một vài trang, bị hỏng bìa chưa tu bổ, hoặc bị mủn, mối mọt một vài trang hoặc toàn quyển; nhóm này cần thực hiện tu bổ sớm để bảo quản lâu dài.

Hiện toàn bộ sự việc đã được báo cáo chi tiết trong buổi họp Chi bộ và họp Cán bộ chủ chốt; Hội đồng khoa học của cơ quan ngày 14 và 15.7.2022. Sau đó, Viện Nghiên cứu Hán Nôm tiếp tục cho rà soát, tìm thêm được 4 quyển do để sai chỗ trên giá. Như vậy tổng số sách chưa thấy trên giá hiện là 25 quyển. Về thác bản bia: tìm được 4 thác bản để sai chỗ, còn 2 thác bản bị mất nhưng đã có thác bản dự bị đem ra sử dụng.

Ngày 30.9.2022, Viện đã ký văn bản bàn giao kho sách cho người quản lý mới. Đồng thời, Viện đã tổ chức làm vách ngăn để chia các phân kho, thay đổi quy trình quản lý sách gốc, giao trách nhiệm quản lý kho cụ thể, tránh nguy cơ tiếp tục thất thoát tài liệu.

Sau đó, Viện tiếp tục cho kiểm kê kho sách tại Thư viện (gồm sách tiếng Việt và ngoại ngữ, không phải sách Hán Nôm) để thực hiện tổng kiểm kê tài liệu. Viện dự định sẽ báo cáo tổng hợp toàn bộ các tài liệu, bao gồm tài liệu Hán Nôm và tài liệu mới. Công việc kiểm kê kho sách mới tại Thư viện dự kiến hoàn thiện trong đầu năm 2023.

Ngày 15.12.2022, Viện đã có công văn báo cáo cấp trên về sự việc 25 cuốn sách để xin ý kiến giải quyết. Tiếp đó ngày 16.12, Viện đã họp Hội nghị cán bộ chủ chốt và Hội đồng khoa học, trong đó có nội dung báo cáo tình hình kho sách.

Chiều 19.12, Viện đã họp tổng kết đơn vị, trong báo cáo tổng kết đã thông báo nội dung về 25 cuốn sách. Đại diện lãnh đạo Viện Hàn lâm dự buổi họp tổng kết đã có ý kiến chỉ đạo Viện tiếp tục rà soát tìm sách, xác định trách nhiệm của các bên liên quan. Viện sẽ lập hội đồng riêng để xem xét cụ thể vấn đề này. Sự việc đang được tổ chức giải quyết.

Chiều 21.12, PGS.TS Nguyễn Tuấn Cường - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm - xác nhận rằng Viện đã tìm thấy một trong số 25 cuốn sách cổ bị thất lạc, đó là cuốn Nam quốc địa dư chí. Do vậy hiện tại còn 24 cuốn bị mất.

Trước đó vào tối 20.12, ông Nguyễn Xuân Diện - Phó trưởng phòng Phòng Văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm - thông tin trên trang cá nhân của mình về sự việc "25 cuốn sách cổ, cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc biến mất khỏi kho lưu trữ của Viện". Sự việc này đã gây chú ý trong dư luận.

Theo Dạ Thảo/1thegioi.vn

Tag: Mất 25 cuốn sách cổ Viện nghiên cứu Hán Nôm