Nhà thơ Triệu Kim Loan sinh ra ở Hưng Yên, lớn lên ở Phú Thọ, tốt nghiệp ĐHSP II Hà Nội, có bằng thạc sĩ văn học và hiện đang sinh sống và giảng dạy tại TP. HCM.

“Thơ là ngôn ngữ chưng cất mạnh mẽ nhất của bản thân tác giả” (Rita Dove). Thế cho nên,  Khát vọng xanh là bình rượu nồng nàn thấm đẫm hương vị của men đời nồng cay mặn chát mà nhà thơ, nhà giáo Triệu Kim Loan ấp ủ trong ngôn ngữ đến thời kỳ dậy men để tỏa hương.

Bắt gặp bài thơ chủ đề của tập thơ, tôi càng thấm thía câu nói của Rita Dove khi nhâm nhi thưởng thức ly rượu quý chưng cất từ men thi ngôn sóng sánh như ly rượu bồ đào tuyệt hảo:

Nửa trăng tròn phía nghiêng đêm em khuyết
Ký tự xanh - những ký tự không lời
Em khát vọng - em một mình mật ngữ
Xanh nồng nàn xanh vời vợi em trôi…
(Khát vọng xanh)

Từ Khát vọng xanh, với khổ thơ trích dẫn trên, có thể khẳng định ngôn ngữ thơ Triệu Kim Loan bắt đầu được mã hóa, hiện đại, tích hợp nhiều ẩn dụ sâu, dung lượng chuyển tải trong từng câu thơ đậm đặc, thể hiện quá trình tư duy và suy tưởng miệt mài trong sáng tác.

Có lẽ, không một thi sĩ nào mà không một lần âm thầm độc thoại trong đêm thâu, để trong giây phút tịnh thức nhận diện bản ngã, vạch miệng vết thương đo nỗi cạn sâu từ những nhát chém cuộc đời. Với Triệu Kim Loan, nhà thơ nhận biết và bộc bạch lỡ lầm đáng tiếc làm dang dở đời mình chính là con tim thiếu nữ dại khờ ngày ấy “đã yêu thật vội”. Yêu thật vội không hề là một cái tội, và nào ngờ, trăn trở trong những đêm dài cùng “thú đau thương” ấy lại ban tặng cho chị những nét thơ đẹp lạ lùng:

Những đêm dài
Từ xa, ai gọi
Trái tim đau không tự vá nổi mình
Em đã yêu thật vội
Uống say mềm
Giọt mật của dối gian
(Độc thoại)

Đàn bà bao giờ cũng là đàn bà, đỏng đảnh ngày, đỏng đảnh đêm, đỏng đảnh cả những khi chưa yêu và cả những khi đã chuốc lấy sầu muộn. Qua tự sự thơ, Triệu Kim Loan tự thú chân thành, dung dị bằng những câu thơ sinh thành từ đáy sâu tâm cảm. Tôi hiểu, với tình yêu, Anh là tất cả, anh đã khua chiếc đũa thần khiến cho “em bão nổi” trở thành “em ngọn cỏ” mềm ngoan. Bằng chính trải nghiệm của mình, kể cả khi đối diện với hạnh phúc và khổ đau, Triệu Kim Loan đã khẳng định giá trị và sức mạnh của tình yêu, như gởi một thông điệp chứng minh rằng tình cảm thiêng liêng đó đủ năng lượng để làm thay đổi cá tính phụ nữ:

Người đàn bà đỏng đảnh là em
Sáng nắng, chiều mưa, đêm về bão nổi
Nhưng tình yêu em dành cho anh lại hiền như cỏ
Cỏ thật mềm
Ru giấc anh say.
(Giấu lửa tim mình)

Tình yêu của “người đàn bà làm thơ” lại càng kì diệu hơn nữa. Nàng thơ chẳng quản đêm sâu, tháo lao với “ngàn con mắt trắng” để tìm gì? Phải chăng câu trả lời là “một chữ xanh” đầy bí ẩn? Một chữ xanh nhiệm mầu cho trái tim lạnh lẻo bơ vơ ấm lại để hồi sinh.

Nàng thơ “Trốn vào đêm” để “đối diện với ngàn con mắt trắng”. Diệu kì quá sự biến ảo mang tính thách thức của thi ngôn trong giây phút thăng hoa. Đó chính là lúc ý nghĩ bắt gặp ngôn ngữ và thơ cất cánh bay lên. Ô hay, thay vì “một con mắt” thức trắng “ngàn đêm thâu” thì tác gả lại hoán vị thành “ngàn con mắt trắng” thao thức cùng nhà thơ trong đêm dài đơn lẻ. Một sự đảo chiều độc đáo để nâng tầm vóc câu thơ, tránh lối mòn mà nhiều người khác đã đi qua:

Người đàn bà làm thơ
Trốn vào đêm
Đối diện ngàn con mắt trắng
Mong tìm một chữ xanh.
(Trốn vào đêm)

Càng đi sâu vào Khát vọng xanh, ta càng bắt gặp nhiều câu thơ đẹp với sự tìm tòi đổi mới như “Dải khăn voan như khói che đầu”. Hoặc: “Đâu thể tròn nếu khuyết nửa không anh”. Nếu nhà thơ quá cố Nguyễn Vũ Tiềm bắt gặp, tôi tin rằng ông sẽ chọn ngay vào ngàn câu thơ tài hoa. Có thể nói đây là một quá trình sáng tạo nghiêm túc và kiên nhẫn của chị, thể hiện khát vọng vươn tới  phong cách thơ hiện đại, tránh lối tả chân bỡ ngỡ lúc ban đầu mà nhà thơ nào cũng phải bước qua.

Trong hành trình khám phá Khát vọng xanh, ta có thể dừng lại nghỉ chân bên cội thơ lục bát thấm đẫm hồn dân tộc, lại được nhà thơ cách tân theo phong cách hiện đại, mát rượi tâm hồn:

Nhớ ai
dạ cứ tần ngần
Xa
hun hút ngóng
Gần
bâng khuâng chờ
(Giải mã tình câm)

Là một nhà giáo, thơ Triệu Kim Loan luôn vướng vất hình ảnh của sân trường, tiếng ve, phượng đỏ. Đó là những hoài niệm đẹp không thể phai mờ của một đời người tận tụy với những chuyến đò đưa tuổi trẻ qua sông. Tuy nhiên, hoài cảm của chị không rập khuôn những bâng khuâng xa vắng mà đau đáu đến “thắt lòng”:

Thắt lòng
Thương tiếng ve ngân
Xao xác chiều hè cuối hạ
Thương cây bàng
Xoè ô đứng đợi
Thương phượng gầy
Thắp lửa
Những mùa thi.
(Thương)

Thời gian cũng chạm nhẹ vào thơ Triệu Kim Loan, để giờ đây chúng ta có được những vần thơ “đêm Nguyên Tiêu” mà thưởng lãm:

Đêm Nguyên Tiêu hạt xuân rơi nhẹ
“Chạm "Tinh sương", nỗi nhớ xanh mùa
Ô cửa nhỏ, gió lùa thật khẽ
Phút tự tình, trăng thắp lửa thiêng
 (Tình thơ)

Hoặc nhà thơ đưa chúng ta vào khoảnh khắc bổi hổi của khúc giao mùa tháng tư lặng lẽ: 

Tháng tư ơi, vần thơ trở giấc
Bỗng bồi hồi ký ức xanh xưa
Vườn ai trắng nồng nàn hương bưởi
Cải ven sông, ai đón đưa người
(Lọc khúc giao mùa)

Nhà thơ Triệu Kim Loan yêu thiên nhiên, yêu những vùng đất vùng trời tổ quốc dấu yêu nên trong thơ chị không thiếu những nét cọ ngôn từ tô thắm quê hương. Đẹp quá những câu thơ Triệu Kim Loan dệt gấm thêu hoa cho bầu trời thu Hà Nội:

Thu Hà Nội như em
Chiều rong chơi phố cổ
Mắt lá vàng thơm gió
Khói phủ hồ Tây sương
(Thu Hà Nội như em)

Nhà thơ Triệu Kim Loan - tác giả tập thơ Khát vọng xanh

Và giờ đây, qua bao trăn trở, tôi nhận ra niềm hân hoan hạnh phúc trong mỗi câu chữ tràn trề niềm tin và hy vọng. Tôi tin rằng, KHÁT VỌNG XANH mà Triệu Kim Loan gieo vào thơ đã gặt hái được “mùa em xanh” như lời nàng bộc bạch:

Ngày trổ nhánh, hoa cười đón nắng
Mùa em xanh, mười ngón thiên thần
Dòng suối nhỏ quấn mềm cuội trắng
Dịu dàng em - thương cả những phân vân …
(Nụ hồng cổ tích)

Còn nhiều nữa bao nhiêu mật ngôn mật ngữ tiềm ẩn trong thi tập Khát vọng xanh. Mời bạn cùng tôi khám phá khu vườn thơ đầy hương sắc của chị. Sức sáng tạo của Triệu Kim Loan còn sung mãn, tôi tin rằng nay mai sẽ đón nhận tập thơ tiếp theo với những sắc màu mới mẻ hơn nữa.

Những ngày giáp tết, chúc nhà thơ - nhà giáo vui khỏe để tiếp tục sáng tác. Sự nghiệp văn chương của chị còn cả một hành trình dài, đồng hành cùng bao bạn thơ khắp mọi miền đất nước.

Tag: Khát vọng xanh xanh nồng nàn Triệu Kim Loan