Các công nhân biến một mảnh đất chứa than sinh học thành một cánh đồng ngô tại Trạm sinh học Villa Carmen ở Peru vào tháng 12 năm 2014. Than sinh học trong đất vừa có khă năng lưu trữ carbon vừa hoạt động như phân bón. (Enrique Castro-Mendivil / Reuters)

Kết hợp trồng cây xen kẽ trồng rừng, bón phân cho cây trồng bằng than củi và sử dụng các chính sách thương mại để đảm bảo thực phẩm nhập khẩu được trồng mà không làm hỏng cảnh quan và mở rộng sa mạc là một số cách sử dụng đất chúng ta có thể thực hiện để chống lại biến đổi khí hậu - Margot Hurlbert đồng tác giả của một báo cáo khí hậu mới của LHQ gợi ý.

Báo cáo tập trung vào mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và cách sử dụng đất. Nó nhấn mạnh rằng biến đổi khí hậu đang gây thêm áp lực lên rừng, đất canh tác và các cảnh quan khác vốn đã bị “đe dọa” bởi các hoạt động của con người như trồng trọt và lâm nghiệp.

Đồng thời, báo cáo cho thấy rằng việc giảm phát thải khí nhà kính từ việc sử dụng đất và sản xuất lương thực là rất quan trọng để giữ cho sự nóng lên toàn cầu dưới 2 độ C - mục tiêu quốc tế đặt ra nhằm tránh những tác động xấu nhất của biến đổi khí hậu.

Các quan chức từ Cục Kiểm soát Nguồn nước địa phương đi bộ trên rìa sa mạc, nơi đã được trồng cỏ để ngăn chặn sa mạc hóa, ở tỉnh Cam Túc của Trung Quốc vào năm 2010. Biến đổi khí hậu có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề như sa mạc hóa. (Stringer / Reuters)

1. Nông lâm kết hợp

Hurlbert mô tả nông lâm kết hợp là "những khu rừng mà người sản xuất nông nghiệp cũng canh tác và sinh sống."

Điều đó có thể bao gồm việc trồng cây dưới tán rừng, như cà phê, xen kẽ cây ăn quả như xoài với cây trồng ngoài đồng như rau hoặc phân tán ruộng xuyên rừng, như đang được thực hiện ở một số quốc gia.

Theo báo cáo của IPCC, nông lâm kết hợp có thể làm giảm xói mòn. Nó cũng có thể “cô lập” carbon trong cây và tăng cường đa dạng sinh học bằng cách cung cấp môi trường sống cho thực vật và động vật.

Báo cáo nhấn mạnh các chính sách khuyến khích này đã được áp dụng phổ biến ở Costa Rica, nơi các chủ đất được trả tiền cho hoạt động nông lâm kết hợp.

Những cây cà phê bao phủ một sườn đồi ở Camaca, Brazil vào tháng 4 năm 2000. Chúng được trồng xen kẽ giữa những cây cổ thụ cho bóng mát, chắn gió và tránh xói mòn. Nông lâm kết hợp được coi là một trong những giải pháp cho các vấn đề sử dụng đất liên quan đến biến đổi khí hậu. (Douglas Engle / Associated Press)

Ở Canada, một loại nông lâm kết hợp đôi khi được sử dụng là “vành đai trú ẩn” - trồng các hàng cây để bảo vệ cây trồng, vật nuôi, đường xá và các tòa nhà khỏi các điều kiện như gió và tuyết.

Theo Nông nghiệp và Thực phẩm nông nghiệp Canada, điều đó có thể tăng năng suất cây trồng, giảm lượng thức ăn cung cấp cho động vật như gia súc và giảm sử dụng năng lượng từ việc sưởi ấm.

Hurlbert cho biết Canada từng có những khuyến khích cho nông dân trồng đai bảo vệ và có thể sẽ xem xét việc thực hiện chúng trở lại.

2. Than sinh học

Than sinh học là một loại than đặc biệt được sản xuất bằng cách đốt có kiểm soát các chất thực vật như phế phẩm nông nghiệp hoặc chất thải gỗ.

"Việc này thực sự biến chúng thành một thứ hữu dụng như làm phân bón, hơn nữa, lại vừa có thể lưu trữ carbon trong lòng đất", Hurlbert nói và lưu ý rằng đây là một giải pháp thay thế cho phân bón gốc nitơ có thể làm thoái hóa đất nếu bón quá nhiều.

Báo cáo của IPCC cho biết than sinh học thậm chí có khả năng đảo ngược sự thoái hóa đất, tuy nhiên, nó hoạt động tốt hơn ở vùng nhiệt đới so với vùng ôn đới.

Tình nguyện viên người Mỹ Heather Nobert đang làm nguội than sinh học được tạo ra từ ​​lò đốt ở Pilcopata, Peru vào tháng 12 năm 2014. (Enrique Castro-Mendivil / Reuters)

3. Sản xuất thêm gỗ

Báo cáo của IPCC cho biết, quản lý rừng bền vững là tạo ra các sản phẩm gỗ khai thác có thể lưu trữ carbon trong thời gian dài và thay thế cho các vật liệu phát thải nhiều hơn như bê tông, kim loại hoặc nhựa.

Tại Canada, các sản phẩm gỗ rắn chiếm 44% tác động kinh tế của ngành lâm nghiệp vào năm 2013, trong khi bột giấy và giấy chiếm 36%, Tài nguyên thiên nhiên Canada báo cáo.

Hurlbert đề nghị khuyến khích ngành công nghiệp lâm nghiệp chuyển sự cân bằng đó sang các sản phẩm gỗ.

Theo báo cáo của IPCC, quản lý rừng bền vững để sản xuất các sản phẩm gỗ khai thác có thể lưu trữ carbon trong thời gian dài. (Reuters)

4. Mở rộng tầm nhìn

Có rất nhiều đất trên ngoài những cánh đồng, khu rừng nơi cây trồng đang phát triển và những mảnh đất đó có khả năng tích trữ rất nhiều carbon, Hurlbert nói. Chúng bao gồm các ao và đất ngập nước và các khu vực có rừng mà nông dân được khuyến khích giữ lại.

Bà gợi ý nên bắt đầu theo dõi và nghiên cứu các hoạt động nông nghiệp giúp giảm phát thải khí nhà kính có thể thực hiện tại những mảnh đất này, đồng thời bắt đầu "suy nghĩ về thực phẩm, trang trại và cảnh quan một cách bao quát hơn."

5. Nguồn cung ứng bền vững

Các vấn đề sử dụng đất được trích dẫn trong báo cáo mới - chẳng hạn như sa mạc hóa, suy thoái đất, phát quang và đốt rừng, khai thác quá mức gỗ đang xảy ra với mức độ nghiêm trọng trên toàn thế giới.

Hurlbert cho biết hiện nay có nhiều chứng nhận bền vững cho phép các chính phủ, tổ chức và người tiêu dùng tìm nguồn cung cấp thực phẩm và sản phẩm gỗ được sản xuất một cách bền vững.

Bà nói thêm: "Các quốc gia muốn có an ninh lương thực phải đảm bảo rằng họ có quyền tiếp cận các thị trường lương thực khác để đảm bảo an ninh lương thực của họ phòng khi xảy ra thiên tai như hạn hán, lũ lụt”.

Tất nhiên, giải pháp cơ bản cho các vấn đề liên quan đến sử dụng đất và khí hậu, là giải pháp mà chúng ta vốn đã nói đến từ lâu: Giảm phát thải khí nhà kính. Đây là chính sách cơ bản nhất, bởi vì nếu chúng ta hiểu đúng ý nghĩa đằng sau của tất cả ý tưởng trên, thì nó sẽ giảm bớt sức ép của biến đổi khí hậu lên đất liền”.

Tag: đất nông nghiệp khí hậu