Những nguyên nhân gây ngất xỉu:

Thiếu máu não

Hầu hết các trường hợp ngất xỉu là do dây thần kinh phế vị rút quá nhiều máu ra khỏi não. Dây thần kinh phế vị kết nối hệ tiêu hóa với não và có chức năng kiểm soát lưu lượng máu đến ruột. Khi bạn ăn uống, dây thần kinh phế vị sẽ rút máu từ các phần khác của cơ thể, kể cả não để đưa đến dạ dày và ruột. 

Tuy nhiên, đôi khi dây thần kinh phế vị có thể hoạt động quá mức và rút quá nhiều máu từ não. Tình trạng dây thần kinh này hoạt động quá mức cũng có thể xảy ra khi bạn gập người khi đi đại tiện hoặc nôn ói. Bên cạnh đó, một số bệnh lý cũng có thể làm tăng hoạt động của dây thần kinh phế vị.

Mất nước

Tình trạng máu có quá ít nước làm giảm huyết áp và kích thích dây thần kinh phế vị, từ đó dẫn đến chóng mặt và ngất xỉu. Có nhiều nguyên nhân gây mất nước như nôn, tiêu chảy, khí hậu quá nóng… Vậy nên, bạn cần bổ sung nước ngay khi thấy mình có các dấu hiệu mất nước như khô miệng, choáng váng hay trống ngực.

Hình minh họa

Bị sốc

Đôi khi tình trạng ngất xỉu đột ngột không phải do dây thần kinh phế vị mà vì các tình trạng như sốc giảm thể tích hay sốc phản vệ. 

• Sốc giảm thể tích: Đây là tình trạng xảy ra khi cơ thể bị mất hơn 20% máu hoặc chất dịch. Thiếu máu và chất dịch, tim sẽ không bơm đủ máu đến các bộ phận cơ thể nên gây tụt huyết áp và ngất xỉu.

• Sốc phản vệ: Đây là phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như thực phẩm, thuốc, nọc độc côn trùng và nhựa. Phản ứng này có thể xảy ra trong vòng vài giây hoặc vài phút sau khi bạn tiếp xúc với các tác nhân dị ứng. Tình trạng này có thể khiến huyết áp giảm đột ngột và đường thở bị tắc.

Ngoài sốc do mất máu hay dị ứng, bệnh nhân cũng có thể sốc và ngất xỉu vì bị nhiễm trùng nặng. 

Đồ uống có cồn

Không ít người bất tỉnh sau khi dùng quá nhiều đồ uống có cồn như rượu bia. Rượu bia không những có tác dụng an thần mà còn khiến bạn đi tiểu nhiều hơn dẫn đến mất nước. Ngoài ra, rượu bia cũng làm giãn mạch máu và giảm huyết áp. Những tác động này khiến não không hoạt động tốt và dẫn đến tình trạng ngất xỉu.

Do một số loại thuốc

Đôi khi bệnh nhân có thể ngất xỉu do dùng một số loại thuốc gây mất nước hoặc tụt huyết áp. Những loại thuốc có thể dẫn đến tình trạng ngất xỉu là:

• Thuốc bổ sung nitrat: Có thể gây hạ huyết áp

• Thuốc lợi tiểu: Có thể dẫn đến mất nước

• Các thuốc có chất kích thích: Có thể gây mất nước và tăng nhiệt độ cơ thể

• Các thuốc nhóm opiate: Có thể gây giảm huyết áp và nhịp thở

• Thuốc chữa bệnh tim: Có thể làm giảm huyết áp

Ngoài những thuốc trên, các loại thuốc kiểm soát huyết áp cao cũng có thể khiến huyết áp giảm quá nhiều và dẫn đến tình trạng ngất xỉu. Vậy nên, bạn nên tránh việc dùng quá liều những loại thuốc này.

Tim bất ổn

Tim tạo một lực nhất định để bơm máu qua tĩnh mạch và động mạch. Khi tim đập quá nhanh hoặc quá chậm, huyết áp sẽ giảm khiến não không đủ máu và dẫn đến ngất xỉu. Nếu bạn nghi ngờ bệnh nhân ngất xỉu do nhịp tim bất ổn, hãy đo nhịp tim để kiểm tra. Nếu nhịp tim hơn 150 nhịp/phút hoặc dưới 50 nhịp/phút thì đây có thể chính là lý do khiến họ bất tỉnh. 

Đôi khi bệnh nhân có thể bất tỉnh nếu cơ tim yếu và không bơm đủ máu cho não. Cơ tim có thể bị yếu đi và không duy trì được huyết áp ổn định nếu người bệnh bị đau tim. Vậy nên nếu người bệnh bị đau ngực hoặc gặp các triệu chứng khác của bệnh đau tim thì có thể nguyên do ngất xỉu là vì cơ tim quá yếu.

Tâm lý

Tâm lý kích động là lý do một số người có thể bất tỉnh khi nhìn thấy máu. Tình trạng lo lắng, hoảng sợ và căng thẳng có thể kích thích dây thần kinh phế vị và hệ thần kinh đối giao cảm. Điều này làm chậm nhịp tim cũng như giảm huyết áp, từ đó dẫn tới tình trạng ngất xỉu. Đây là vấn đề thường gặp ở một số người có dây thần kinh phế vị rất mẫn cảm.

Phòng ngừa ngất xỉu như thế nào?

Việc đề phòng tình trạng ngất xỉu khá khó khăn nhưng bạn vẫn có thể tập lắng nghe cơ thể của mình để chú ý các dấu hiệu cảnh báo. Đôi khi, bạn có thể cảm nhận một số triệu chứng ngất xỉu từ sớm như mặt đỏ bừng, nóng trong người, buồn nôn hoặc toát mồ hôi lạnh. 

Trong trường hợp này, bạn có thể ngừa tình trạng ngất xỉu bằng cách tránh đứng dậy mà nằm nghỉ ngơi cho đến khi các triệu chứng qua đi. Nếu các triệu chứng không giảm trong vài phút hay bạn bắt đầu thấy đau ngực hoặc thở gấp thì hãy gọi cấp cứu ngay.

Khi thấy ai đó ngất xỉu, bạn hãy kiểm tra hơi thở của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân không thở, hãy thực hiện kỹ thuật hồi sức tim phổi nếu bạn đã được thực tập kỹ thuật này trước đây.

Nếu bệnh nhân vẫn thở hay nếu bạn chưa thực hành kỹ thuật hồi sức tim phổi, hãy để bệnh nhân nằm ngửa thoải mái và gọi cấp cứu ngay. Cách chữa bệnh sau khi cấp cứu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân khiến bệnh nhân ngất xỉu.

Bạn có thể ngừa được tình trạng ngất xỉu đột ngột nếu luôn cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể và giữ tâm lý ổn định. Khi chăm sóc bản thân đúng cách, bạn sẽ không còn lo lắng về những lần ngất xỉu nguy hiểm nữa.

Tag: choáng ra mồ hôi ngất xỉu thiếu máu não tim bất ổn tâm lý