Duyên Dáng Việt Nam

Bật mí cách xây ngân hàng hạt giống tiết kiệm tại nhà

Hòa Bảo • 21-11-2020 • Lượt xem: 2597
Bật mí cách xây ngân hàng hạt giống tiết kiệm tại nhà

Sau những vụ thu hoạch rau quả và hoa bội thu từ mảnh vườn nhà mình, bạn muốn giữ lại những hạt giống của cây trồng đã thu hoạch? Bạn băn khoăn chưa rõ cách bảo quản hạt giống tốt nhất? Chúng tôi xin bật mí với các bạn cách bảo quản hạt giống để giúp các bạn giữ lại những giống cây trồng tốt, năng suất cao.

Việc bảo quản và tạo ngân hàng hạt giống là một điều mới lạ đối với rất nhiều người. Ở rất nhiều nước trên thế giới, mọi người vẫn làm nông nghiệp, canh tác bao nhiêu năm nhưng vẫn thiếu kỹ thuật, kỹ năng và kiến thức bảo quản hạt giống. Họ thường đánh mất đi những loại giống quý truyền thống lâu đời.

Trong tương lai, hạt giống sẽ được bảo quản và những giống tốt sẽ được gìn giữ thông   qua việc thu thập tại địa phương, bảo quản và tạo ngân hàng giống do những người đã được đào tạo kỹ thuật tiến hành. Họ sẽ dùng sổ để lưu giữ thông tin về việc bảo quản giống và các thiết bị bảo quản khác. Bảo quản giống là một việc dễ học, dễ làm mà không đòi hỏi nhiều máy móc thiết bị.

Có rất nhiều giống cây trồng đã và đang được thu hoạch, mô tả và đánh giá một cách không có hệ thống. Có rất nhiều giống chỉ được trao đổi và lưu hành giữa gia đình, bạn bè mà không được lưu thông trên thị trường.

Bảo quản giống cây trồng có nghĩa là tìm chọn giống cây của riêng bạn:

- Để hạt giống mọc tốt

- Tránh không để hạt giống mọc xấu

- Để giữ giống được lâu dài

- Để tiết kiệm tiền mua giống

- Để có giống theo ý muốn

- Để giữ gìn các loại cây giống tốt trong những điều kiện khác nhau như hạn hán, lũ lụt, bệnh tật,…

- Để gây các giống mới

- Để chọn những khu vực và thời điểm thích hợp ở địa phương cho việc trồng trọt

- Để chia sẻ hoặc trao đổi các loại giống với hàng xóm

- Để chọn những loại giống thích hợp với nhu cầu địa phương như năng suất cao, thưa lá, v.v…

- Để có được những loại giống chất lượng cực kỳ tốt

- Để nhà mình sẵn có giống cho vụ mùa tới

Tại các vùng quê, mọi người thường trồng nhiều loại rau quanh năm, có người bảo quản được giống, có người thì không thể làm được và phải đi mua giống, mà thường là mua phải những loại giống pha tạp trên thị trường.

Những người bảo quản được giống thì không mua giống trên thị trường, họ tiết kiệm được tiền và có thể trồng rau quanh năm, rồi thu hoạch giống và bảo quản tốt để chờ vụ tới. Giống được bảo quản có thể được cất giữ tại nhà, trao đổi với bạn bè hoặc gửi tới ngân hàng hạt giống.

Chọn phần cây để lấy giống

Cho đến lúc này chúng ta vẫn đang nói về bảo quản giống cây, nhưng khi nói đến chữ “giống” là muốn nói đến phần nào đó trên cây ta sẽ dùng để trồng lên những cây mới với những đặc tính tốt đẹp y như cây giống. Có nhiều phần trên cây có thể đem trồng:

- Chọn đoạn thân/cuống đất, ví dụ rau muống

- Chọn quả hoặc củ tốt, ví dụ quả xoài, củ gừng

- Chọn hạt tốt, ví dụ các loại đậu, cải bắp

Làm sạch, kiểm tra hạt giống

Hạt giống phải được làm sạch kỹ càng trước khi đem cất vào kho hoặc giữ trong một thời gian dài.

Hạt sống thì nặng hơn – các hạt chết hoặc các hạt bị sâu bọ ăn bên trong thì nhẹ và nổi trong nước. Để kiểm tra các hạt, đem thả vào cốc nước – các hạt sống chìm xuống đáy và những hạt chết nổi trên mặt nước. Nếu lượng nổi nhiều hơn lượng chìm thì phải chọn luống khác để lấy giống nếu có thể, và phải tiếp tục thử.

Hạt phải thật khô trước khi đem cất vào kho nếu không chúng sẽ bị hòng do mốc, sâu bọ ăn hoặc bị bệnh do virus hoặc vi khuẩn. Vì vậy, việc làm khô hạt là rất quan trọng nhưng không được làm cho hạt quá khô nếu không hạt sẽ chết.

Cách bảo quản hạt giống

Bảo quản hạt giống có rất nhiều cách khác nhau, tuy thuộc vào từng vị trí địa lý khác nhau sẽ có cách bảo quản riêng.

Phơi sấy hạt giống : hạt giống muốn phát triển khỏe mạnh thường sẽ trải qua giao đoạn ngủ, là bước không thể bỏ qua, phơi hạt giống là bước không thể bỏ qua khi bảo quản hạt giống, khi hạt giống được phơi sấy sẽ giúp hạy nảy mầm đúng thời điểm bạn muốn gieo trồng

Để tránh cho hạt giống bị mốc, mối mọt, bạn cần phải biết cách sấy hạt đúng cách, không nên phơi hạt dưới ánh nắng quá to của mặt trời,dưới các nền sân bê tông sẽ làm chết mầm hạt, vì vậy khi phơi hạt giống bạn nên sử dụng các vật dụng bằng mẹt để phơi và giúp giữ sạch hạt giống, làm cho hạt giống khô đều hơn.

Nếu như sử dụng phương pháp máy sấy hạt giống thì nên sử dụng ở nhiệt độ từ 35-40 độ và thường xuyên đảo đều trong suốt quá trình sấy khô hạt giống, giúp cho hạt được khô đều hơn.

Để hạt giống nguội trước khi cho vào bảo quản: Sau khi phơi, sấy, tốt nhất vẫn nên để hạt giống nguội trước khi cho vào bảo quản. Như vậy sẽ tránh hạt giống hô hấp

Sau khi phơi, sấy hạt giống, các bạn cần để hạt giống thật nguội mới cho vào các dụng cụ bảo quản. Việc để nguội hạt giống để tránh hạt giống hô hấp, thoát hơi nước, tránh hiện tượng ẩm hạt, ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm.

Các điều kiện bảo quản hạt giống tốt

Để giúp các hạt giống phát triển về sau này, ta cần có được điều kiện tốt nhất để bảo quản hạt giống, giúp cho hạt giống nảy mầm tốt hơn, phát triển khỏe mạnh.

- Kín: Dụng cụ bảo quản có nắp đậy, tránh tiếp xúc với mầm bệnh

- Khô:  Hạt giống cần được phơi khô và bảo quản hạt giống rau trồng tại nơi khô ráo, tránh ẩm ướt, tránh cho hạt không bị hút ẩm ảnh hưởng đến năng suất gieo trồng

- Mát:  Nhiệt độ bảo quản  tốt nhất từ 20-22oC  bởi  nhiệt độ cao làm hạt giống hô hấp mạnh, tiêu hao nhanh các chất dinh dưỡng dự trữ, giảm sức sống của cây trồng.  Vì vậy, nơi bảo quản cần thông thoáng, mát mẻ.

- Sạch:  Bảo đảm hạt giống đã được làm sạch trước khi cất giữ trong hộp lưu trữ

Dụng cụ bảo quản hạt giống

Sau khi đã hoàn thành bước sấy khô hạt giống thì lúc này ta cũng nên chuẩn bị dụng cụ để giúp bảo quản hạt giống được tốt hơn và nảy mầm tốt hơn.

Nếu không được cất giữ cẩn thận, hạt giống sẽ chết, thối, mốc trước khi bạn kịp đem trồng. Hạt giống có thể giữ sống trong một thời gian khá dài nếu được giữ đúng cách. Giữ những hạt giống tốt ở nhiệt độ từ 5 đến 20oC và thường xuyên kiểm tra nhiệt độ.

Hiện nay trên thị trường thường có rất nhiều các dụng cụ bảo quản khác nhau như bình thủy tinh, bình sành, sứ, gốm hoặc túi, tất cả các dụng cụ trên đều được làm sach, khô và trên mỗi bình đều dán tên và ghi tên mỗi loại hạt, ngày bảo quản, số lượng hạt…. để có thể tiện theo dõi.

Ngoài ra với số lượng trong kho nhiều bạn có thể sử dụng thêm các gói hút ẩm để trong kho, hoặc bạn có thể sử dụng các túi hút ẩm rất nhỏ để sẳn ở trong các bình sứ để giúp bên trong bình không bị không khí ẩm làm ảnh hưởng tới hạt giống.

Hạt giống đựng trong túi giấy hoặc túi ni lông hoặc trong lọ thủy tinh thì được gọi là kín hơi. Điều này rất quan trọng vì nếu thiếu không khí, bất cứ côn trùng nào cũng sẽ chết, còn nấm mốc, virus và vi khuẩn cũng khó tồn tại.

Nơi cất những dụng cụ bảo quản hạt giống

Bạn cần một nơi mát và tối với nhiệu độ từ 5 đến 20oC.

Nếu được bảo quản trong tủ lạnh thì mọi hoạt loại hạt đều còn tốt trong 3-4 năm; Nếu hạt được giữ trong một năm thì sẽ rất tốt nếu cho hạt vào tủ lạnh trong hai hoặc ba ngày trước khi đem gieo.

Trên đây là một số những gợi ý nhỏ cho việc bảo quản hạt giống tốt hơn, hy vọng những thông tin hữu ích sẽ giúp cho bạn và gia đình bảo quản hạt giống tốt hơn, giúp cho hạt giống nảy mầm tốt hơn ở những vụ trồng tiếp theo, làm giảm chi phí mua hạt giống, giúp năng xuất cao hơn.

(Tổng hợp)