Khó để chia Déjà vu thành các thể loại hoàn toàn riêng biệt

Có đến hơn 40 giả thiết được đặt ra cho nguyên nhân gây nên hiện tượng này, từ mê tín như sự đầu thai cho đến những lí giải khoa học như trục trặc trong quá trình ghi nhớ của não bộ con người. Và các nhà nghiên cứu cũng đưa ra những khái niệm của họ, nhưng nói chung có thể hiểu Déjà vu là tình trạng bạn cảm thấy mình đã từng thấy hay trải qua một điều gì đấy mà bạn biết chắc chắn chúng chưa từng xảy ra trước đây. Và thường rất khó để có thể chia Déjà vu thành các thể loại hoàn toàn riêng biệt.

Loại phổ biến nhất. Đây là trải nghiệm hết sức thông thường. Tất cả chúng ta đều có thể từng trải qua cảm giác này. Khi bạn nhìn, nghe, ngửi hoặc trải nghiệm điều gì đấy mà chúng tạo cho bạn sự liên hệ với những điều bạn từng trải qua tương tự trước đây. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng loại Déjà vu này là kinh nghiệm dựa trên trí nhớ và chính một cơ quan của não chịu trách nhiệm cho cảm giác này.

Loại xuất hiện ở người bị động kinh thùy thái dương. Ngay trước khi trải qua cơn động kinh, họ thường trải qua một cảm giác mạnh mẽ của Déjà vu. Điều này giúp việc nghiên cứu Déjà vu trở nên đáng tin cậy hơn: các nhà nghiên cứu có thể xác định được các khu vực não chịu trách nhiệm cho việc tạo nên các cảm giác Déjà vu. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu nói rằng loại Déjà vu thấy ở các bệnh nhân này khác biệt so với Déjà vu thông thường. Những người trải hiện tượng Déjà vu kiểu này thường tin chắc chắn rằng họ đã trải qua một tình huống tương tự trước đây hơn là cảm giác thoáng qua như những người trải qua loại phổ biến nhất.

Bởi vậy Déjà vu là một lĩnh vực vô cùng khó khăn để khám phá vì nó xảy ra trong một thời gian ngắn, không báo trước, chỉ xuất hiện ở một số người nhất định, và không có người quan sát hiện tượng xảy ra ngoài bản thân người trải nghệm chính cảm giác này.

Còn nhiều luận điểm và giả thuyết trái ngược về Déjà vu

Theo một số liệu nghiên cứu cho thấy, trong số 60% người trong chúng ta đã từng trải nghiệm Déjà vu, tỉ lệ cao nhất nằm trong số những người trong độ tuổi từ 15 đến 25. Độ tuổi trên khác nhau tùy theo các nghiên cứu, nhưng hầu hết đồng ý rằng trải nghiệm Déjà vu giảm theo tuổi tác. Mức độ thường xuyên trải nghiệm Déjà vu cũng nhiều hơn đối với những người có thu nhập cao, những người có xu hướng du lịch nhiều và có trình độ học vấn cao. Bên cạnh đó, những người thường trải qua Déjà vu cũng có xu hướng tưởng tượng phong phú và khả năng nhớ lại các giấc mơ.

Ngoài ra, một số nhà nghiên cứu cho rằng sự mệt mỏi hoặc căng thẳng khiến một người có khả năng trải nghiệm Déjà vu nhiều hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu khác lại kết luận điều ngược lại. Họ nói rằng bạn càng thoải mái và thư thả, bạn càng có nhiều khả năng trải nghiệm Déjà vu. Ngoài ra, một báo cáo kết luận những người càng cởi mở hay tự do về chính trị thì càng có nhiều khả năng trải nghiệm Déjà vu. Tuy nhiên, cũng có kết luận hoàn toàn ngược lại: bạn càng cởi mở thì việc bạn cho rằng một điều gì đó "lạ lẫm" sẽ càng ít. Có thể thấy rằng, hiện vẫn có nhiều luận điểm và giả thuyết trái ngược nhau về Déjà vu.

Trải qua hơn 100 năm nghiên cứu, khoa học hiện đại không còn lưu ý nhiều đến Déjà vu bởi khoa học phương Tây chú trọng vào việc nghiên cứu những điều có thể chứng minh dựa trên thí nghiệm có kết quả, số liệu hơn là những điều chưa thể chứng minh như tiềm nhận thức, giấc mơ… Nhưng gần đây, các nhà nghiên cứu đã dần gạt bỏ các kỳ thị dành cho việc nghiên cứu Déjà vu. Họ đưa vào công nghệ hình ảnh não. Với sự tập trung nghiên cứu Déjà vu thông qua bộ nhớ, họ hy vọng sẽ khám phá thêm về việc ký ức được hình thành, lưu trữ và lấy ra như thế nào.

Tag: Déjà vu hiện tượng tương lai