Đối với Việt Nam – một đất nước giàu truyền thống và đa dạng về văn hóa – Ngày Di sản Thế giới mang ý nghĩa đặc biệt, khi mỗi di sản không chỉ là dấu tích lịch sử mà còn là nguồn cảm hứng để xây dựng một tương lai bền vững.

Di sản – Lịch sử sống động của dân tộc Việt

Ảnh minh họa: Internet

Việt Nam là một trong những quốc gia sở hữu kho tàng di sản phong phú, từ những kỳ quan thiên nhiên hùng vĩ đến các công trình văn hóa đậm chất nhân văn. Vịnh Hạ Long, với hàng nghìn đảo đá vôi kỳ thú giữa làn nước xanh ngọc, không chỉ là kiệt tác của tạo hóa mà còn gắn liền với truyền thuyết về rồng mẹ và rồng con, thể hiện trí tưởng tượng phong phú của người Việt cổ.

Quần thể di tích Cố đô Huế – từ Kinh thành, lăng tẩm đến nhã nhạc cung đình – là minh chứng cho một thời kỳ vàng son của triều đại phong kiến, nơi nghệ thuật và kiến trúc hòa quyện để kể câu chuyện về quyền lực, tín ngưỡng và tâm hồn Việt. Thánh địa Mỹ Sơn, với những đền tháp Chăm Pa cổ kính, lại mở ra một chương sử khác, nơi văn minh Ấn Độ giao thoa với bản sắc bản địa, tạo nên những kiệt tác điêu khắc độc đáo.

Ảnh minh họa: Internet

Không chỉ có những di sản vật thể, Việt Nam còn tự hào với các di sản phi vật thể giàu ý nghĩa. Ca trù – loại hình nghệ thuật dân gian kết hợp giữa thơ ca và âm nhạc – từng vang vọng trong các làng quê Bắc Bộ, mang theo những câu chuyện về cuộc sống, tình yêu và khát vọng. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2012, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam qua hàng nghìn năm.

Những di sản này không chỉ là “tài sản” của quá khứ, mà còn là những bài học sống động, nhắc nhở thế hệ hôm nay về cội nguồn và trách nhiệm bảo tồn.

Di sản trong đời sống hiện đại: Từ bảo tồn đến phát huy

Ảnh minh họa: Internet

Ngày Di sản Thế giới không chỉ là dịp để ngợi ca những giá trị xưa cũ, mà còn là cơ hội để suy ngẫm về cách đưa di sản vào đời sống hiện đại, biến chúng thành động lực cho sự phát triển.

Tại Việt Nam, nhiều di sản đã và đang được bảo tồn một cách sáng tạo. Phố cổ Hội An – với những ngôi nhà mái ngói rêu phong và con đường đèn lồng lung linh – không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng mà còn là không gian sống, nơi người dân vẫn duy trì các nghề thủ công truyền thống như làm gốm, dệt vải, và chế tác đèn lồng. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, với hệ thống hang động kỳ vĩ như Sơn Đoòng, không chỉ được bảo vệ nghiêm ngặt mà còn trở thành biểu tượng cho du lịch sinh thái, góp phần nâng cao nhận thức về bảo tồn thiên nhiên.

Tuy nhiên, việc bảo tồn di sản tại Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức. Sự phát triển đô thị hóa nhanh chóng, biến đổi khí hậu và áp lực từ du lịch đại trà đang đe dọa nhiều di tích. Chẳng hạn, Thành nhà Hồ ở Thanh Hóa – di sản thế giới được UNESCO công nhận năm 2011 – từng chịu ảnh hưởng từ thời tiết khắc nghiệt và thiếu kinh phí bảo trì.

Để vượt qua những khó khăn này, Việt Nam cần sự chung tay của cả cộng đồng: từ việc nâng cao ý thức bảo vệ di sản trong người dân, đầu tư vào công nghệ bảo tồn hiện đại, đến việc xây dựng các chính sách khuyến khích du lịch bền vững. Các dự án như “Ngày hội Di sản Văn hóa Việt Nam” hay các chương trình giáo dục về di sản tại trường học cũng là những bước đi tích cực, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng giá trị của những gì cha ông để lại.

Di sản – Cầu nối cho tương lai bền vững

Di sản không chỉ là những gì thuộc về quá khứ, mà còn là nền tảng để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Ở Việt Nam, các di sản thiên nhiên như Vườn quốc gia Cúc Phương hay Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà không chỉ là nơi bảo tồn đa dạng sinh học mà còn là “lá phổi xanh” giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Các di sản văn hóa như nghệ thuật múa rối nước hay hát Then của người Tày lại mang đến những giá trị tinh thần, giúp con người hiện đại tìm lại sự cân bằng giữa nhịp sống hối hả và cội nguồn tâm hồn.

Ảnh minh họa: Internet

Hơn nữa, di sản còn là nguồn lực kinh tế quan trọng. Theo thống kê, ngành du lịch văn hóa và di sản đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm vào GDP của Việt Nam, tạo việc làm cho hàng triệu người. Những lễ hội như Giỗ Tổ Hùng Vương hay Festival Huế không chỉ thu hút du khách trong nước mà còn quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới, khẳng định vị thế của một quốc gia giàu bản sắc.

Tuy nhiên, để di sản thực sự trở thành “tài sản sống” cho tương lai, cần có sự cân bằng giữa khai thác và bảo vệ, tránh biến chúng thành những “cỗ máy kiếm tiền” mà quên đi giá trị cốt lõi.

Kết nối quá khứ và tương lai qua di sản
Ngày 18.4 – Ngày Di sản Thế giới – là lời kêu gọi để mỗi người Việt Nam nhìn nhận: di sản không chỉ như một ký ức xa xôi, mà còn là một phần của hiện tại và tương lai.

Từ những con sóng vỗ vào bờ Vịnh Hạ Long, tiếng đàn bầu réo rắt trong đêm trăng, đến những bức tường rêu phong của Phố cổ Hội An, di sản là câu chuyện của chúng ta – những người đang sống và những thế hệ mai sau.

Khi biết trân trọng và gìn giữ di sản, chúng ta không chỉ giữ gìn bản sắc dân tộc mà còn góp phần xây dựng một Việt Nam bền vững, nhân văn và tự hào trên bản đồ thế giới.

Di sản không chỉ là quá khứ – đó chính là tương lai mà chúng ta cùng nhau vun đắp.

Tag: Ngày Di sản Thế Giới