Nhiều bạn trẻ trưởng thành trong môi trường đô thị hiện đại thường biết đến Tết cô hồn không qua lời giảng dạy của ông bà, mà qua ký ức trẻ thơ chạy ra đường nhặt bánh kẹo khi hàng xóm cúng xong. Một phần khác tiếp cận khái niệm này qua mạng xã hội, khi các video ngắn, câu chuyện tâm linh và lời đồn kiêng kỵ được chia sẻ dày đặc. Chính vì vậy, với không ít bạn, Tết cô hồn gắn liền với nỗi sợ xui rủi nhiều hơn là ý nghĩa văn hóa – tín ngưỡng.

Ảnh chụp màn hình.

Thực tế, nhiều người vẫn nhầm lẫn Tết cô hồn với lễ Vu Lan. Đằng sau cái tên dễ gây ám ảnh ấy lại là một lớp nghĩa giàu tính nhân văn: tưởng nhớ tổ tiên, tôn vinh đạo hiếu và lan tỏa lòng từ bi. Hiểu đúng về Tết cô hồn, người trẻ có thể thấy đây là dịp để thực hành những giá trị nhân ái, thay vì lo lắng kiêng kỵ mơ hồ.

Một khảo sát nhỏ trên các diễn đàn mạng cho thấy xu hướng rõ rệt: nhiều bạn trẻ vẫn duy trì việc thắp nhang, bày biện mâm cơm trong gia đình, nhưng lựa chọn giản lược bớt nghi thức, đặc biệt là hạn chế đốt vàng mã. Không ít bạn còn đề xuất thay thế việc cúng kiếng truyền thống bằng các hoạt động thiện nguyện như phát cơm cho người vô gia cư, hiến máu nhân đạo, cho đến quyên góp sách cho trẻ em nghèo. Điều này cho thấy Tết cô hồn đang được tái định nghĩa qua lăng kính thế hệ mới.

Ảnh minh họa: Internet

Trong số đó, câu chuyện của Quang Huy (25 tuổi, TP.HCM) là một ví dụ tiêu biểu: “Gia đình mình vẫn cúng ngoài sân, nhưng đã bỏ hẳn việc đốt vàng mã. Thay vào đó, cả nhà thống nhất gom tiền ủng hộ quỹ từ thiện. Vừa tiết kiệm, vừa cảm thấy ý nghĩa hơn nhiều.” Chia sẻ này phản ánh một chuyển biến quan trọng: từ hình thức sang nội dung. Nhiều bạn trẻ không phủ nhận tập tục, nhưng chọn giữ lại tinh thần cốt lõi tri ân và sẻ chia bằng cách phù hợp với bối cảnh xã hội hôm nay. Khi môi trường và tính bền vững trở thành mối quan tâm chung, việc giảm thiểu vàng mã, khói bụi hay rác thải cũng được xem là hành động văn minh

Tất nhiên, sự thay đổi không phải lúc nào cũng dễ dàng. Với thế hệ lớn tuổi, vàng mã hay gạo muối là phần không thể thiếu trong nghi lễ, bởi đó là cách giao tiếp với thế giới vô hình. Việc cắt bỏ hoặc điều chỉnh có thể khiến họ cảm thấy hụt hẫng, như mất đi sợi dây liên kết tâm linh. Chính vì vậy, thế hệ trẻ thường đứng giữa hai lựa chọn: giữ nguyên vẹn tập tục để làm hài lòng gia đình, hay mạnh dạn đề xuất thay đổi để phù hợp hơn với quan điểm sống

Ảnh minh họa: Internet

Trong nhiều gia đình, giải pháp dung hòa đang dần hình thành. Một mâm cơm giản dị, vài nén nhang cùng tấm lòng thành kính vẫn được giữ lại, trong khi phần vàng mã được giảm thiểu hoặc thay thế bằng các hoạt động thiện nguyện. Điểm đáng chú ý là sự thay đổi ấy không chỉ xuất phát từ ý thức cá nhân mà còn gắn liền với các vấn đề xã hội rộng lớn hơn. Nhiều tổ chức môi trường đã chỉ ra rằng việc đốt vàng mã tạo ra một lượng khí thải và rác thải khổng lồ mỗi năm. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, việc giới trẻ đặt câu hỏi về sự cần thiết của tục đốt vàng mã cho thấy họ không chỉ quan tâm đến tín ngưỡng mà còn ý thức rõ trách nhiệm công dân với môi trường sống

Vậy giữ gìn hay thay đổi đâu là lựa chọn đúng? Có lẽ không cần một đáp án duy nhất. Mỗi cá nhân, mỗi gia đình sẽ tự tìm thấy cách riêng để duy trì mối dây kết nối với truyền thống, miễn sao không biến nó thành gánh nặng mê tín, mà trở thành cơ hội vun bồi giá trị tốt đẹp.

Nhìn từ góc độ đó, Tết cô hồn không hề “lạc hậu” trong đời sống hiện đại. Ngược lại, nó vẫn còn chỗ đứng bởi khơi dậy những điều mà bất cứ thời đại nào cũng cần: lòng hiếu thảo, sự biết ơn và tinh thần sẻ chia. Và chính thế hệ trẻ, với cách tiếp cận mới mẻ, đang góp phần định hình lại diện mạo cho một tập tục tưởng như chỉ gắn với quá khứ.

Dù nhìn nhận theo cách giữ gìn hay thay đổi, rõ ràng Tết cô hồn vẫn còn nguyên giá trị trong đời sống hôm nay. Và để có cái nhìn toàn diện hơn, từ khởi nguồn đến những tầng ý nghĩa nhân văn, bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết: Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết cô hồn trong dân gian.

Tag: