Đau đầu là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp. Đau đầu được định nghĩa là cơn đau bắt nguồn từ các mô và cấu trúc bao quanh hộp sọ hoặc não, phát sinh từ đầu hoặc cổ. Khi một ai đó bị đau đầu, nó có thể là một cơn đau âm ỉ, đau nhói, liên tục, không liên tục, đau nhẹ hoặc dữ dội. Đau đầu khiến chúng ta cảm thấy khó chịu, bệnh ảnh hưởng tới sinh hoạt, công việc và chất lượng cuộc sống.

Đau đầu được phân loại như thế nào?

Thực tế, có rất nhiều người bị đau đầu và việc điều trị đôi khi gặp khó khăn.  Vào năm 2013, Hiệp hội Đau đầu Quốc tế đã phát hành hệ thống phân loại mới nhất của họ về chứng đau đầu, hệ thống phân loại này giúp đưa ra các chẩn đoán cụ thể và phương án điều trị về các loại đau đầu mà con người gặp phải.

Có ba loại đau đầu chính dựa trên nguồn gốc của cơn đau: Đau đầu nguyên phát, đau đầu thứ phát, và đau dây thần kinh sọ, đau mặt, các chứng đau đầu khác. Thật đáng e ngại là một bệnh nhân có thể có các triệu chứng phù hợp với nhiều loại đau đầu và nhiều loại đau đầu có thể xuất hiện cùng một lúc.

1. Đau đầu nguyên phát

Đau đầu nguyên phát là loại đau đầu xuất phát từ sự hoạt động quá mức của não bộ và các vấn đề trong cấu trúc. Loại đau đầu này bao gồm đau nửa đầu, căng thẳng và đau đầu chuỗi/ cụm.

Đau đầu căng thẳng là loại đau đầu nguyên phát phổ biến nhất. Đau đầu do căng thẳng xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cứ 20 người ở các nước phát triển thì có 1 người bị đau đầu do căng thẳng hàng ngày.

Đau nửa đầu là loại đau đầu nguyên phát mà chúng ta hay gặp. Không chỉ người lớn, đau nửa đầu còn ảnh hưởng đến trẻ em.

Đau đầu cụm là một loại đau đầu nguyên phát hiếm gặp. Nó có thể ảnh hưởng tới phụ nữ, trẻ em và nam giới độ tuổi ngoài 20.

Đau đầu nguyên phát có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mặc dù những cơn đau đầu này không đe dọa đến tính mạng nhưng chúng có thể liên quan đến các triệu chứng có thể gây ra đột quỵ.

2. Đau đầu thứ phát

Đau đầu thứ phát là những cơn đau đầu do một vấn đề cơ bản về cấu trúc hoặc nhiễm trùng ở đầu hoặc cổ. Ví dụ như đau răng do răng bị nhiễm trùng hoặc đau do xoang bị nhiễm trùng, đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như chảy máu trong não hoặc nhiễm trùng như viêm não hoặc viêm màng não.

Nhóm đau đầu này cũng bao gồm những cơn đau do lạm dụng chất kích thích và sử dụng quá mức các loại thuốc điều trị đau đầu.

Không giống với đau đầu nguyên phát, đau đầu thứ phát nguy hiểm hơn. Đây là những cơn đau do bệnh lý hoặc chấn thương có từ trước cần được chẩn đoán và điều trị. Việc kiểm soát triệu chứng đau đầu sẽ cần phải thực hiện cùng lúc với việc xét nghiệm chẩn đoán để xác định căn bệnh tiềm ẩn. Một số nguyên nhân gây đau đầu thứ phát có thể đe dọa tính mạng và gây tử vong. Việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất cần thiết.

3. Đau dây thần kinh sọ, đau mặt và các chứng đau đầu khác

Đau dây thần kinh sọ não là biểu hiện tình trạng viêm của một trong 12 dây thần kinh kiểm soát các cơ, mang tín hiệu cảm giác, xuất phát từ não, đến và đi từ đầu và cổ.

Ví dụ phổ biến nhất là đau dây thần kinh sinh ba (trigeminal neuralgia - dây thần kinh số 5 vô căn), đó là cơn đau dữ dội xuất hiện đột ngột như bị điện giật hoặc kim châm ở một bên mặt.

Nguyên nhân gây đau đầu là gì?

Có nhiều nguyên nhân gây ra đau đầu, và để chấm dứt hoàn toàn tình trạng đau thì cần căn cứ vào từng lí do cụ thể.

▪ Đau nửa đầu là do viêm hoặc kích thích các cấu trúc bao quanh não hoặc ảnh hưởng đến chức năng của não. Trong khi bản thân não không có sợi thần kinh gây đau, mọi thứ khác ở trên vai, từ cổ, hộp sọ và mặt, đều có thể khiến một người bị đau đầu.

▪ Các bệnh toàn thân, bao gồm nhiễm trùng hoặc mất nước, có thể kèm theo đau đầu. Chúng được gọi là nhức đầu độc hại.

▪ Những thay đổi trong tuần hoàn và lưu lượng máu hoặc chấn thương cũng có thể gây đau đầu.

▪ Những thay đổi về hóa học trong não cũng có thể liên quan đến đau đầu: Phản ứng với thuốc, lạm dụng thuốc và cai thuốc đều có thể gây đau.

▪ Chấn thương đầu và cổ

▪ Phù hoặc sưng trong não, không liên quan đến chảy máu, có thể gây đau và thay đổi chức năng tâm thần.

▪ Gặp các vấn đề về mạch máu ở đầu và cổ

▪ Thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA)

▪ Dị dạng động mạch (AVM) khi chúng bị rò rỉ

▪ Viêm động mạch cảnh, động mạch thái dương

▪ Các khối u não, nguyên phát, bắt nguồn từ não, hoặc di căn từ một bệnh ung thư bắt đầu ở cơ quan khác

▪ Tăng huyết áp nội sọ vô căn (pseudotumor cerebri)

Nguyên nhân đau đầu ở mỗi người thường không giống nhau, vì vậy cần kết hợp với khám sức khỏe và căn cứ vào các triệu chứng liên quan để có thể giúp xác định bệnh cụ thể.

Khi nào bạn nên đi khám khi bị đau đầu?

Đau đầu là thường gặp, thế nhưng, nhiều người phân vân rằng lúc nào thì cần đi khám? Thông thường, mỗi lúc bị đau, chúng ta thường tự ý mua thuốc giảm đau sử dụng. Không hiếm những trường hợp lạm dụng thuốc giảm đau, gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Nếu bạn bị đau đầu kèm theo các triệu chứng thường gặp dưới đây, đi thăm khám là điều bạn nên làm:

▪ Đau đột ngột hoặc trầm trọng hơn khi gắng sức, ho, cúi xuống hoặc hoạt động tình dục.

▪ Buồn nôn và nôn dai dẳng.

▪ Sốt hoặc tê cứng cổ (Cổ cứng có thể do viêm màng não hoặc máu từ túi phình bị vỡ. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân phàn nàn về cổ cứng là nguyên nhân gây ra co thắt cơ và viêm)

▪ Co giật

▪ Bị chấn thương đầu gần đây hoặc bị ngã.

▪ Liên quan đến những thay đổi về tầm nhìn, lời nói hoặc hành vi

▪ Kết hợp với sự suy yếu hoặc thay đổi cảm giác ở một bên của cơ thể có thể là dấu hiệu của đột quỵ

▪ Không đáp ứng với thuốc giảm đau hoặc ngày càng tồi tệ hơn

▪ Đau dai dẳng cản trở công việc và chất lượng cuộc sống

Làm thế nào để chẩn đoán đau đầu thứ phát?

Đau đầu thứ phát rất nguy hiểm, cảnh báo cơ thể đang có vấn đề cần được thăm khám – kiểm tra – chữa trị. Để phát hiện đau đầu thứ phát, các bác sĩ sẽ căn cứ vào tiền sử bệnh nhân, làm các xét nghiệm, chụp X quang, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) vùng cổ, chụp cộng hưởng từ (MRI) đầu, chọc dò thắt lưng (vòi cột sống).

Làm thế nào để bạn thoát khỏi cơn đau đầu? Các phương pháp điều trị đau đầu tại nhà có hiệu quả không?

Một cơn đau đầu bất thường có thể cần được chuyên gia chăm sóc sức khỏe kiểm tra, nhưng trong hầu hết các trường hợp, đau đầu do căng thẳng có thể được điều trị tại nhà.

Đối với loại đau đầu này, cần:

▪ Nghỉ ngơi tối đa và giữ đủ nước.

▪ Giảm các công việc gây căng thẳng

▪ Nếu bị cảm lạnh hoặc sổ mũi, có thể chườm nóng để tránh đau xoang (đau xoang gây đau đầu)

▪ Xoa bóp thái dương hoặc chườm ấm các cơ ở sau cổ

▪ Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn với mức độ cho phép.

Đối với bệnh đau nửa đầu, có thể sử dụng thuốc kê đơn có sẵn và điều trị tại nhà sẽ chấm dứt được cơn đau. Hầu hết các bệnh nhân bị đau nửa đầu đều thuyên giảm nhiều sau khi nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc.

Thông tin mang tính chất tham khảo!