Ảnh: Internet

Ngáp là một hành vi tự nhiên phổ biến ở người, nhưng nó lại là một trong những hiện tượng sinh lý ít được để ý và tìm hiểu nhất. Bản chất của hiện tượng ngáp khá đơn giản – thường là há miệng thật to, hít vào thật sâu rồi thở ra từ từ – nhưng tại sao chúng ta ngáp và tại sao nó lại có thể lây lan từ người này sang người kia? Đây là một chủ đề đã khiến các nhà khoa học say mê giải khoá trong nhiều thế kỷ. 

NGÁP LÀ GÌ

Ảnh: Internet

Hãy bắt đầu với những điều cơ bản. Ngáp là một hành động phản xạ dẫn đến việc kéo căng của màng nhĩ và hít một lượng lớn không khí vào phổi. Điều này thường kéo dài khoảng 6 giây và đi kèm với những cảm giác thoải mái, thư giãn hoặc nhẹ nhõm. 

Ngáp có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng thường gặp hơn khi chúng ta mệt, buồn chán hoặc căng thẳng. Mặc dù ngáp thường được cho là liên quan đến trạng thái buồn ngủ, nhưng nó không phải là dấu hiệu riêng biệt của tình trạng này.  

CÁC LÝ THUYẾT ĐẰNG SAU SỰ NGÁP

Trong nhiều năm quá, rất nhiều lý thuyết đã được đưa ra để giải thích cho lý do “Tại sao chúng ta ngáp?”. 

Làm mát não

Ảnh: Internet

Một trong những lý thuyết gần đây cho rằng ngáp có thể giúp làm mát não. Theo lý thuyết này, hít một hơi thật sâu có thể giúp làm mát máu đầu và cổ, từ đó làm giảm nhiệt độ và áp lực máu lên não. Hiệu ứng làm mát này có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo và phấn chấn tinh thần, điều này đặc biệt có lợi khi chúng ta cảm thấy thiếu sức sống, thiếu năng lượng để làm việc. 

Điều chỉnh nồng độ oxy và carbon dioxide

Một lý thuyết khác cho rằng ngáp giúp điều chỉnh nồng độ oxy và carbon dioxide (co2) trong máu. Điều này có nghĩa là khi chúng ta mệt mỏi hoặc buồn chán, chúng ta sẽ xuất hiện tình trạng thở chậm hơn, điều này có thể khiến nồng độ oxy trong máu giảm xuống và nồng độ co2 tăng lên. Bằng cách kích hoạt trạng thái ngáp, cơ thể sẽ được hấp thụ một lượng lớn oxy và thải ra một lượng lớn co2 tương đương, từ đó khôi phục lại sư cân bằng trong cơ thể.

Ảnh: Internet

Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã “gây khó dễ” cho lý thuyết này bằng cách chỉ ra rằng việc thay đổi nồng độ oxy và co2 trong máu không thật sự ảnh hưởng đến tầng suất ngáp. 

KHÁM PHÁ TÍNH LÂY LAN CỦA NGÁP

Tính lây lang của ngáp có lẽ là khía cạnh hấp dẫn nhất của nó. Đơn giản là chỉ cần bạn nhìn, nghe, đọc về ngáp, hoặc thậm chí chỉ nghĩ về nó thôi cũng có thể khiến bạn bất giác phải … ngáp. Nhưng tại sao? 

Sức mạnh của tế bào thần kinh gương

Có một lời giải thích nằm ở khái niệm tế bào thần kinh gương (Mirror Neurons). Đây là một loại tế bào não hoạt động khi chúng ta thực hiện một hành động, lẫn khi chúng ta thấy người khác thực hiện hành động đó. Hay nói đơn giản là tế bào này khiến chúng ta bắt chước hoặc đồng cảm với một điều gì đó một cách vô thức. 

Ảnh: Internet

Chính vì vậy mà người ta cho rằng những tế bào thần kinh này đóng vai trò quan trọng trong sự đồng cảm, bắt chước và hành vi xã hội. Từ đó, một số nhà khoa học tin rằng tế bào thần kinh gương có thể là nguyên nhân dẫn đến những chuỗi ngáp có tính lây lan.

Sự đồng cảm và mối liên kết xã hội

Ảnh: Internet

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ngáp lây lan có nhiều khả năng xảy ra giữa những người bạn thân hoặc các thành viên trong gia đình, hơn là giữa những người quen xã giao hoặc người xa lạ. Điều này cho thấy nó có thể đóng vai trò như một hình thức gắn kết xã hội. 

Điều thú vị là người ta quan sát được rằng ngáp lây lan cũng xuất hiện ở một số loài không phải con người, bao gồm tinh tinh và chó. Như vậy, phán đoán về chức năng xã hội của hiện tượng ngáp lây lan càng được củng cố. 

LỜI CUỐI

Bấy chấp nhiều lý thuyết đối chiều nhau, mục đích thật sự của việc ngáp vẫn là một bức màn bí ẩn chưa có lời giải cụ thể. Điều chúng ta biết được là ngáp là một hành vi phức tạp, dường như có liên quan đến cả mặt sinh lý lẫn xã hội của một con người. Chừng nào mà các nhà nghiên cứu vẫn còn đang tiếp tục kháp phá hiện tượng hấp dẫn này, chúng ta sẽ không thôi trông đợi để khám phá tường tận và hiểu biết sâu sắc hơn về lý do tại sao chúng ta ngáp và tại sao nó lại dễ lây lan như vậy. 

Trong khi đó, đừng ngạc nhiên nếu việc đọc bài viết này khiến bạn ngáp – tất cả đều là một phần của sự bí ẩn.  

Tag: ngáp ngáp lây lan lây lan tại sao ngáp cuộc sống sức khoẻ