Ánh sáng và bóng tối trên châu Âu

“Thế hệ năm 1939 thì đã biết đến chiến tranh. Họ không còn nhầm lẫn. Họ biết nó không lãng mạn, mà là dã man. Họ biết rằng nó có thể sẽ kéo dài nhiều năm, những khoảng thời gian không thể bù đắp lại được của cuộc đời. Họ biết rằng người ta không lao đến kẻ địch với lá sồi và những dải băng nhiều màu sắc, mà lay lắt đầy chấy rận và chết vì khát trong các chiến hào hay nơi đóng quân, rằng người ta đã bị dập nát hay trở thành tàn phế trước khi kịp nhìn thấy kẻ địch một lần”.

Tin bài khác:

Nhà văn Việt chu du qua 55 quốc gia ra mắt tác phẩm mới

Ngẫm được điều gì trong tựa sách 'Không là sói nhưng cũng đừng là cừu'?

Có lẽ không khi nào người ta cần đọc “Ánh sáng và bóng tối trên châu Âu” như bây giờ, khi mà cuộc chiến giữa Nga - Ukraina tiếp tục kéo dài chưa thấy hồi kết, đọc để nhận ra những vết tích đau thương mà chiến tranh đã gây ra.

“Ánh sáng và bóng tối trên châu Âu” là cuốn hồi ký không chỉ phác hoạ lại cuộc đời của đại văn hào mà còn cả lịch sử châu Âu xuyên suốt từ thời kỳ hoàng kim của thế kỷ 19, tiếp đến sự tàn phá kinh hoàng của Đệ nhất thế chiến và thời kỳ đen tối của Đức Quốc xã.

Ở đó, một châu Âu hào hoa, một Áo già cỗi, một Wien nghệ thuật… đã được Zweig khắc họa rất sâu sắc mà cũng đặc biệt. Ông như người dẫn tàu hướng khán giả đến cuộc hành trình, đầy nuối tiếc, nhưng cũng dịu dàng và thanh lịch. Thế nhưng, mọi thứ chỉ kết thúc khi vào một ngày đẹp trời ở Áo, chỉ một khoảnh khắc trước khi tiếng súng đầu tiên vang lên.

Chỉ sau một trận chiến, khi liên minh thua trận, đời sống con người đã đổi khác, “Bánh mì vỡ vụn màu đen và có vị hắc ín và keo dán, cà phê được chiết xuất từ lúa mạch cháy đen, bia là một thứ nước vàng vàng, socola là cát nhuộm màu, khoai tây đông cứng… Lạm phát lên đến đỉnh điểm, thiếu ăn, nghèo đói; trong khi ngân khố quốc gia càng thêm oằn gánh vì khoản nợ chiến tranh, từ đó “từ thành phố lớn, đến thành phố nhỏ và cuối cùng thì làng nào cũng tự in “tiền khẩn cấp”, đồng tiền mà đi ngay sang làng bên cũng đã bị từ chối và rốt cuộc, bị vứt bỏ, khi người ta nhận ra nó vô giá trị.”

Trong cuốn sách này, một Zweig thích đi và thám hiểm các nền văn hóa từ Á sang Âu cũng được lột tả, để rồi sau này, hồi kí của Zweig không mang tính chất cá nhân, mà nó phổ quát và rộng lớn hơn, trở thành “một bức chân dung tuyệt đẹp về một thời đại nhảy múa mê hoặc bên rìa diệt vong”.

Stefan Zweig (1881-1942) là tiểu thuyết gia, nhà viết kịch bản, nhà báo và viết tiểu sử người Áo. Ở đỉnh cao của sự nghiệp văn chương, vào những năm 1920 và 1930, ông là một trong những nhà văn được yêu thích nhất và được dịch nhiều nhất trên thế giới. “Ánh sáng và bóng tối trên châu Âu” được viết từ năm 1934 và hoàn thành chỉ một ngày trước khi cùng vợ tự sát vào tháng 2 năm 1942.