Quanh vấn đề bảo tồn các di tích khảo cổ đã, đang và sẽ được xếp hạng quốc gia để bảo tồn, tôn tạo và biến nơi đây thành công viên, bảo tàng ngoài trời, chúng tôi đã nhiều lần đề cập với mong muốn các cơ quan chức năng và các địa phương quan tâm hơn đến loại hình di sản này. Đừng nghĩ rằng di tích khảo cổ là khai quật, lấy di vật, hiện vật để nghiên cứu, trưng bày là xong, còn gì để tham quan, quảng bá. Tuy nhiên, những ngày gần đây, báo chí lên tiếng phản đối việc các di tích khảo cổ quốc gia bị lãng quên hoặc “biến mất”, khiến giá trị của các di tích khảo cổ này bị xuống cấp dần và nghiêm trọng, khó xác định vị trí.

Đó là di tích khảo cổ cấp quốc gia Phôi Phối - Bãi Cọi, nơi lưu giữ những dấu tích của thời kỳ đồ đá mới, ngày nay trở thành đồng cỏ chăn nuôi gia súc. Khu di tích tọa lạc trên khu đất rộng 60.000 m2, gần chân núi Hồng Lĩnh, thuộc xã Xuân Viên (Nghi Xuân, Hà Tĩnh). Quần thể bao gồm cồn cát Bãi Còi và các điểm xung quanh như Bãi Lòi, Bãi Phiếm được Viện Khảo cổ học Việt Nam phát hiện lần đầu tiên vào năm 1974. Trong đó cồn cát Bãi Còi được coi là vùng lõi, nơi tập trung cát. Cồn Bãi Còi được định vị, phát hiện và khai quật lần đầu. 

Các chuyên gia kết luận, Phôi Phối - Bãi Cọi có đầy đủ các yếu tố của hai nền văn hóa Sa Huỳnh và Đông Sơn, cho thấy vùng đất Hà Tĩnh là vùng đệm, nơi giao thoa của hai nền văn hóa nổi tiếng thời tiền sử. Giá trị văn hóa của khu di tích khảo cổ này còn tiềm ẩn nhiều tiềm năng, thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu khảo cổ học trong nước và quốc tế. Năm 2013, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xếp nơi đây là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. 

Hiện nay, di tích khảo cổ học này vẫn là một bãi cát hoang vắng, ở giữa là rừng bạch đàn, cỏ dại mọc um tùm. Các con đường xung quanh không có biển chỉ dẫn, giới thiệu lịch sử, nguồn gốc. Khuôn viên thiếu hàng rào, khoanh vùng, phân định ranh giới giữa di tích và Vườn hoa nhân dân, chưa có phương án bảo vệ. 

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh, Hà Tĩnh hiện có 86 di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia và 529 di tích cấp tỉnh.

Giai đoạn 2014-2020, ngân sách Trung ương và tỉnh bố trí hơn 60 tỷ đồng từ nguồn chống xuống cấp và huy động xã hội hóa hàng trăm tỷ đồng để trùng tu gần 300 di tích. Tuy nhiên, 2 năm trở lại đây, nguồn hỗ trợ cho chương trình này không còn. Vì vậy, tỉnh Hà Tĩnh mong muốn nhà nước có chính sách hỗ trợ các địa phương trong việc trùng tu và tôn tạo các di tích.

Ngoài mong muốn nhận được sự hỗ trợ kịp thời, tích cực từ Trung ương, tỉnh Hà Tĩnh cần quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, nhất là những di sản đã được vinh danh. được UNESCO công nhận, di tích cấp quốc gia đặc biệt gắn với nhiệm vụ phát triển bền vững kinh tế, du lịch.

Đi cùng với đó là xây dựng cơ chế, chính sách huy động các nguồn lực đầu tư, trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa, đình làng, miếu mạo theo đúng truyền thống, đúng đối tượng, tôn thiện mỹ tục và truyền dạy nét đẹp văn hóa của từng làng quê Việt Nam.

Tag: Phôi Phối - Bãi Cọi Hà Tĩnh Di tích