Nghệ thuật nhuộm vải Kaga Yuzen xuất hiện từ thời Edo, khoảng năm 1700 từ một họa sĩ người Nhật có tên là Miyazaki Yuzensai. Ông là nghệ nhân nổi tiếng với những chiếc quạt gấp vẽ tay tinh xảo. Thán phục tài năng của ông, nhiều người đã khuyến khích ông thiết kế Kimono và cái tên Miyazaki Yuzensai từ đó đã gắn liền với nhiều thiết kế Kimono nổi tiếng.

Kỹ thuật nhuộm Kaga Yuzen đặc biệt ở chỗ có thể tạo ra được các mảng chuyển màu đẹp mắt. Không chỉ thế, Kaga Yuzen còn không kén loại vải sử dụng và luôn giữ được sự ổn định của màu sắc trên vải. Bởi thế đây được xem là phương pháp vượt trội hơn hẳn so với các kỹ thuật nhuộm vải khác.

Đặc trưng của Kaga Yuzen

Có thể nói Kaga Yuzen là kỹ thuật tổng hòa nhiều tính năng thú vị. Bạn có thể áp dụng với bất kỳ thiết kế nào mình muốn, có thể kết hợp nhiều màu sắc và sắc độ khác nhau, giống như khi bạn vẽ một bức tranh vậy. Điểm độc đáo của Kaga Yuzen chính là kỹ thuật dùng hồ từ gạo nếp để tách biệt các mảng màu trên vải.

Năm màu đặc trưng của Kaga Yuzen được sử dụng chủ yếu bao gồm màu chàm (Ai), đỏ thẫm (Enji), vàng đất (Oudo), xanh lá đậm (Kusa) và đỏ tía đậm (Kodai murasaki). Thông qua 5 màu cơ bản này, các nghệ nhân sẽ tạo ra nhiều màu khác để vẽ nên những họa tiết vô cùng sống động.

Màu sắc sử dụng trong Kaga Yuzen thường thiên về tông màu nhẹ nhàng, không quá chói hay sặc sỡ. Những tông màu nóng như đỏ, cam, hồng dùng vẽ hoa, xanh lá để biểu thị sắc độ của thiên nhiên. Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy một chiếc lá qua kỹ thuật nhuộm Kaga Yuzen sẽ uyển chuyển đổi màu từ xanh lá sang vàng vô cùng tinh tế.

Kỹ thuật nhuộm Kaga Yuzen với đặc trưng tạo nên những mảng màu đẹp mắt, uyển chuyển, tạo nên sự tinh tế, sang trọng cho người mặc.

Các bước nhuộm Kaga Yuzen

Để tạo ra một tác phẩm Yuzen hoàn tất, quy trình nhuộm được thực hiện hoàn toàn thủ công và trải qua rất nhiều thời gian cùng công sức. Những bộ Kimono nhuộm bằng kỹ thuật Kaga Yuzen được gọi là Eba, khi bung ra tà áo tựa như một bức tranh hoàn chỉnh. Bởi thế khi được treo trên giá đỡ, Kimono đứng độc lập và trở nên một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt.

Khi được treo độc lập, các mẫu Kimono được xem như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Đầu tiên, miếng vải được các nghệ nhân cố định sẵn theo dáng Kimono trước, sau đó sẽ tiến hành chép mẫu thiết kế hoa văn đã chuẩn bị lên vải để chắc chắn hình ảnh không bị lệch khỏi tà áo.

Tiếp đến, người thợ dùng loại mực màu xanh chiết xuất từ hoa thài lài gọi là Aobana để vẽ lại hình dáng hoa văn đã chép trên vải. Loại mực này có điểm đặc biệt là có thể dễ dàng tẩy sạch bằng nước để tinh chỉnh lại đường nét theo ý định người vẽ.

Để màu không bị lem và lẫn vào nhau sau đó, người ta dùng một loại hồ được làm từ bột gạo nếp gọi là Itome Nori, hồ được cho vào công cụ đặc biệt hình nón để viền họa tiết một lần nữa. Công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, thể hiện trình độ và sự chuyên nghiệp của người thợ.

Hoa văn sẽ được phủ một lớp hồ Nori để tránh bị loang màu.

Tiếp đến người ta phủ lên các mảng hoa văn được vẽ từ hồ bởi nước đậu. Quá trình này giúp lớp hồ ngấm sâu hơn và tránh màu sắc lan ra ngoài. Nghệ nhân sẽ vận dụng kỹ thuật tô màu đậm nhạt gọi là Bokashi để tô màu cho các hoa văn, kỹ thuật này có thể diễn đạt độ sáng tối, thể hiện sắc độ đậm nhạt, có chiều sâu cho khung cảnh. Bút lông nhỏ được sử dụng để tô phần biên, diễn đạt các đường nét sắc đậm hay mờ ảo. Sau đó, vải sẽ được đem hấp để cố định màu và làm tươi sắc độ.

Các hoa văn được tô màu một cách kỳ công tỉ mỉ bởi những thợ thủ công lành nghề.

Tiếp đến người ta lại phủ một lớp hồ Nori lên vải trước khi phủ màu nền để màu sắc của các chi tiết không bị ảnh hưởng. Cọ để phủ màu nền cũng được chế tác kỳ công với phần lông từ lông nai và chỉ được sản xuất ở Kyoto.

Sau khi hoàn tất các công đoạn phía trên, vải sẽ được hấp lại lần nữa để giữ màu bền chắc. Cuối cùng vải sẽ được rửa sạch các lớp hồ Nori bằng cách thả trôi trên những dòng sông theo cách truyền thống. Tuy nhiên ngày nay đa phần vải được giặt từ nguồn nước nhân tạo.

Vải sau khi vẽ được giặt sạch để loại bỏ lớp hồ và hoàn thiện sản phẩm.

Với phương pháp nhuộm Kaga Yuzen, mỗi khâu thực hiện đều được thao tác bởi những người thợ lành nghề. Điểm thu hút của Kaga Yuzen nằm ở những họa tiết, hoa văn trên vải, tập trung vào vẻ đẹp thiên nhiên, thể hiện sự sáng tạo, tinh tế, tỉ mỉ của người nghệ nhân qua từng nét vẽ. Kaga Yuzen tạo nên nét lạ mắt, quyến rũ cho người mặc và góp phần tô thêm sự độc đáo của trang phục truyền thống của Nhật Bản.

Tag: Kaga Yuzen Nhuộm Kimono Nghệ thuật truyền thống Nhật Bản