Rất nhiều câu hỏi đã thúc đẩy DUBAWA* viết bài báo này.

Ethiopia nằm ở Đông Phi và là quốc gia có dân số lớn thứ hai của châu lục này. Quốc gia này sử dụng một hệ thống lịch khác biệt so với lịch dương được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới. Lịch Ethiopia, còn gọi là “Ge’ez,” chậm hơn từ 7 đến 8 năm so với lịch dương.

Lý do chính cho sự khác biệt này là lịch Ethiopia tính năm sinh của Chúa Giêsu là vào năm thứ 7 trước công nguyên và bắt đầu đếm từ thời điểm đó. Ngược lại, lịch dương xác định năm sinh của Chúa Giêsu là năm thứ nhất sau công nguyên và bắt đầu đếm từ thời điểm đó.

Trong thời kỳ trước Công nguyên, ngày tháng được tính ngược và kỷ nguyên được gắn nhãn dựa trên khái niệm về thời điểm Chúa Giêsu ra đời. BC có nghĩa là “Before Christ” (Trước Công Nguyên), và AD là viết tắt của “Anno Domini” hay “năm của Chúa.” Ở các quốc gia không theo đạo Thiên Chúa, AD được thay thế bằng CE, “Common Era” (Công Nguyên), và BC thành BCE, “Before the Common Era” (Trước Công Nguyên).

- Lịch dương, được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, bắt đầu tính năm 1 AD (Anno Domini, tức "năm của Chúa") là năm sinh của Chúa Giêsu. Trước đó, các năm được tính ngược từ 1 BC (Before Christ, tức "Trước Công Nguyên").

- Lịch Ethiopia thì tin rằng Chúa Giêsu sinh vào năm 7 BC (theo lịch Gregory). Điều này có nghĩa là, trong quan niệm của lịch Ethiopia, thời điểm Chúa Giêsu ra đời được tính sớm hơn 7 năm so với cách tính của lịch Gregory.

Khi chúng ta tính các năm từ 7 BC (trong lịch Ethiopia), chúng ta sẽ đếm ngược: 6 BC, 5 BC, 4 BC, 3 BC, 2 BC, 1 BC, rồi đến 1 AD. Tổng cộng có 8 năm chênh lệch giữa năm 7 BC (lịch Ethiopia) và năm 1 AD (lịch dương).

Ngoài ra, còn có một số yếu tố thiên văn học và tính toán lịch sử khác góp phần vào sự khác biệt giữa hai hệ thống lịch này, nhưng lý do chính là cách họ xác định thời điểm sinh của Chúa Giêsu.

Sự phát triển của hệ thống lịch trong lịch sử

Hệ thống lịch là cách mà con người đo lường sự trôi qua của thời gian. Người cổ đại sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định độ dài của năm và theo dõi các mùa nhằm tổ chức các hoạt động nông nghiệp, lễ nghi tôn giáo và các sự kiện văn hóa.

Trong suốt lịch sử, các loại lịch đã được định hình bởi sự kết hợp giữa hoạt động văn hóa, niềm tin tôn giáo và quan sát thiên văn.

Sự phát triển của lịch bắt đầu với lịch của người Maya, lịch La Mã, lịch Julius và lịch dương, cùng nhiều loại khác.

Lịch Julius dựa trên hệ mặt trời, tính toán thời gian và ngày tháng dựa trên quỹ đạo của Trái Đất quanh mặt trời. Lịch này được sử dụng khoảng 1.600 năm nhưng bị chỉ trích vì không phản ánh chính xác thời gian Trái Đất quay quanh mặt trời.

Lịch Julius quy định một năm là 365,25 ngày, và do không có năm nào trùng khớp hoàn toàn với 0,25 ngày thừa, nên mỗi năm được làm tròn thành 365 ngày, và cứ bốn năm một lần sẽ có một năm nhuận với 366 ngày để lịch khớp hơn với năm dương lịch.

Sau đó, người ta phát hiện rằng theo lịch Julius, thời gian trong năm bị lệch 11 phút, điều này đã dẫn đến việc Giáo hoàng Gregory XIII cải cách lịch vào năm 1582.

Lịch mới này được đặt tên là lịch Gregory, dựa theo tên của Giáo hoàng Gregory, người đã điều chỉnh lại lịch Julius với một số cải tiến.

Hiện nay còn có nhiều loại lịch khác đặc biệt như lịch Trung Quốc, lịch Do Thái, lịch Hồi giáo, lịch Hồi giáo Mặt Trời.

Các lịch này được sử dụng làm hệ thống lịch chính tại các quốc gia chấp nhận chúng. Một số nước sử dụng kết hợp lịch bản địa với lịch Gregory cho cả mục đích tôn giáo và dân sự.

Điều dễ nhận thấy là các loại lịch trong các nền văn hóa khác nhau đã phát triển từ những hệ thống tính thời gian khác nhau, điều này cũng áp dụng với lịch Ethiopia.

Một số đặc điểm đặc biệt của lịch Ethiopia:

Lịch Ethiopia dựa trên các tính toán thiên văn giống như lịch Gregory, nhưng có sự khác biệt về phương pháp tính toán và điểm bắt đầu.

Một năm đầy đủ ở Ethiopia bao gồm 13 tháng. 12 tháng đầu tiên có 30 ngày mỗi tháng, tháng thứ 13 có 5 ngày, và trong năm nhuận, tháng này có 6 ngày.

Trong khi lịch dương đón năm mới vào ngày 1 tháng 1 và Giáng sinh vào ngày 25 tháng 12, thì ở Ethiopia, năm mới bắt đầu vào ngày 11 tháng 9 (hoặc Meskerem 1), và Giáng sinh được tổ chức vào ngày 7 tháng 1.

Giải mã một số hiểu lầm về Lịch Ethiopia

DUBAWA đã trao đổi với một người Ethiopia, cô Hanna, để làm sáng tỏ một số hiểu lầm về Lịch Ethiopia.

Một trong những hiểu lầm phổ biến là khi đến Ethiopia, bạn sẽ “trẻ lại” 8 tuổi.

“Việc du lịch đến Ethiopia không khiến ai đó trẻ lại 8 tuổi về mặt thể chất. Sự khác biệt giữa các lịch không ảnh hưởng đến tuổi tác hay sự trôi qua của thời gian theo nghĩa sinh học. Đó chỉ là sự khác biệt về cách tính và ghi nhận năm tháng,” cô Hanna giải thích.

Cũng có người cho rằng hiện tại Ethiopia đang ở năm 2017. Tuy nhiên, cô Hanna giải thích:

“Hiện tại, Ethiopia đang ở năm 2016, chính xác là tháng thứ 8, được gọi là Miazya.”

Kết luận

Theo các tài liệu lịch sử về sự phát triển của các hệ thống lịch và lịch Ethiopia, lịch Ethiopia chậm hơn lịch Gregory (dương lịch) từ 7 đến 8 năm. Hiện tại, Ethiopia đang ở năm 2016, tháng thứ 8 là Miazya.

Tag: