Trên DDVN từng giới thiệu loạt bài của nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Hữu Hồng Minh viết về thi sĩ Nguyễn Đức Sơn. Nay chúng tôi kính tiễn ông bằng những ghi chú rút ra về loạt bài đó và tổng hợp từ  vài nguồn tư liệu khác như sau:

Bìa tập thơ "Chút lời mêng mông" của thi sĩ Nguyễn Đức Sơn. NXB Đà Nẵng 3.2020.

- Thi sĩ Nguyễn Đức Sơn bị tai biến gia đình phát hiện đưa vào bệnh viện Đà Lạt nhưng sau đó bệnh viện đã cho về. Ông chìm vào hôn mê bắt đầu từ ngày 28.7.2019. Bài viết “Sơn núi chuyện đời quái dị và những câu thơ huyền thoại” trên DDVN đã có thông tin về bệnh tật của ông sau một ngày gia đình và bạn bè báo tin.

- Nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Hữu Hồng Minh đại diện DDVN lên Bảo Lộc thăm thi sĩ Nguyễn Đức Sơn vào ngày 5 tháng 9/2020. Tại đây khi chứng kiến đời sống của Lão thi sĩ ở tuổi 82 phải nằm bất động, mê man anh đã xúc động và viết bài bút ký tường thuật cho độc giả DDVN có nhan đề "Về B'lao tìm quái nhân Sơn Núi". Bài viết đã được rất nhiều bạn đọc trong, ngoài nước quan tâm chia sẻ trên facebook và các trang mạng xã hội.

Thi sĩ Sơn Núi - Tranh họa sĩ Đinh Cường

- Rất nhiều bạn đọc yêu thơ băn khoăn với việc Di cảo Nguyễn Đức Sơn. Bởi hầu hết tác phẩm của ông đều xuất bản đã lâu, ở Sài Gòn trước năm 1975. Từ đó đến nay, việc tìm kiếm phổ biến những bài thơ của ông rất khó khăn. Thậm chí chỉ là những giai thoại chứ không hề có văn bản. Với một tài năng hiếm có như Sơn Núi, thông tin về tác phẩm của thi sĩ vẫn là câu hỏi thiết tha và nhức nhối. DDVN đã mang câu hỏi này tìm hiểu từ gia đình thi sĩ. Và qua các thành viên anh em trong Phương Bối Am, như hai con trai thi sĩ là Nguyễn Đức Vân, Nguyễn Đức Lão, chúng tôi đã có viết rõ để thưa cùng bạn đọc:

Đã có nhiều công ty sách tìm đến tận Phương Bối Am - Bảo Lộc gặp thi sĩ Sơn Núi (ngày ông còn khỏe mạnh) đặt vấn đề muốn được ủy quyền để xuất bản thơ Nguyễn Đức Sơn. Trong đó có công ty Ph. Book đã đưa ra phương án tiến hành một "Tuyển thơ Nguyễn Đức Sơn", sẵn sàng ứng trước nhuận bút nếu ông ký bản quyền, và trên tinh thần chung đã được Lão thi sĩ đồng ý. Tất cả mọi thủ tục, yêu cầu, quyền lợi của cả hai bên đều được Ph. Book thể hiện thành văn bản từ Sài Gòn chuyển lên. Nhưng cuối cùng hợp đồng này không thực hiện được khi gia đình yêu cầu cam kết "phải in nguyên vẹn các bài thơ của ông và không được cắt bỏ hay sửa chữa từ 1 dấu chấm (.) đến dấu phẩy (,)...". Một việc làm ngỡ rất bình thường như vậy đối với cá tính và chữ nghĩa của một thi sĩ, đặc biệt là quái nhân như Sơn Núi, đã không thực hiện được. Hợp đồng này đã chấm dứt với một kết thúc không có hậu. 

Khi mọi việc còn ngổn ngang như thế thì thi sĩ "Đại lão rừng đại ngàn" ngã bệnh. Ông rơi vào hôn mê từ ngày 28.7.2019 cho đến ngày ra đi, 3 giờ sáng nay, 11.6.2020. 

Một tập thơ mỏng của ông đã được nhà xuất bản Đà Nẵng phát hành vào đầu tháng 3.2020 là một nỗ lực lớn của gia đình và bạn bè. Tập thơ có nhan đề "Chút lời mêng mông". So với đời thơ lớn như ông thì một tập thơ mỏng khó đo hết chiều kích. Đó là chưa kể rất nhiều bài thơ hay của ông (nhiều thể nghiệm như thơ giữa tục - thanh, sex, triết lý, hiện sinh, các vấn đề nan giải của xã hội...) vẫn chưa thể công bố hết được. Thôi thì cũng là một niềm an ủi cho đời thơ Nguyễn Đức Sơn cũng như đáp ứng nhu cầu tìm thơ của Sơn Núi của rất nhiều bạn đọc yêu văn học và thi ca. 

Cuộc tình của hai ông bà Sơn Núi theo thời gian mãi mãi là huyền thoại đẹp...

Có điều cũng cần nói rõ, thi sĩ Nguyễn Đức Sơn hoàn toàn không biết gì khi tập thơ "Chút lời mêng mông" được ra mắt. Ông đã chìm vào hôn mê kể từ đêm chủ nhật 28/7/2019 trong một bài viết DDVN đã ghi lại. 

Một năm chìm trong bóng râm hay hôn mê giữa bóng tối - ánh sáng tỉnh thức quên nhớ, liệu ông có còn suy tư về thơ ca và cuộc đời "cát bụi kêu than" này không?

Câu hỏi vẫn chìm trong bí ẩn. 

Và cho đến khi ra đi thi sĩ Sơn Núi vẫn là một niềm bí ẩn. Cuộc đời ông là câu hỏi lớn cho thân phận một trí thức, một tài năng giữa gió bão thời đại. Chưa có câu trả lời. Và hình như chỉ hỏi mà không thể trả lời.

Một số tác phẩm của thi sĩ Nguyễn Đức Sơn tại Phương Bối Am - B'lao (Ảnh: Hoàng Thu An)

Như chính thi sĩ Nguyễn Đức Sơn tự thú:  

 “Đừng hòng, vì hãy nhận lấy điều này: tất cả những thiên tài, những triết gia tăm tiếng đã đi qua trên mặt địa cầu này đều bất lực cả. Một nhà văn càng thiên tài bao nhiêu thì càng biểu hiện cái bất lực khủng khiếp của con người bấy nhiêu. Vậy thì cái gì đã níu kéo tôi ở lại trên cuộc đời này? Đó là những giờ phút dù ngắn ngủi nhưng đã tinh ranh khôn khéo đem gieo rắc giữa cuộc đời, những giờ phút làm cho người ta yêu đời tha thiết. Vậy thì tại sao không tìm cách duy trì chúng, đào xới, vun bón cho chúng sinh sôi nảy nở?... ” (Một trang viết thi sĩ Sơn Núi gửi cho NHHM).

Sài Gòn, nhớ Phương Bối Am, chiều 11.6.2020

Tag: Sơn Núi Phương Bối An Nguyễn Đức Sơn