Nhiều người tin rằng ăn trái cây và rau quả ở trạng thái tự nhiên sẽ giữ lại các chất dinh dưỡng thiết yếu. Suy nghĩ này không sai nhưng ta cũng không nên tránh hoàn toàn thực phẩm nấu chín.
Chuyên gia dinh dưỡng Megan Wroe (trung tâm y tế Providence St.Jude) cho biết mặc dù trái cây và rau quả sống tốt cho sức khỏe, nấu chín chúng không hẳn là xấu. Quá trình đun nóng có thể phá hủy một số chất dinh dưỡng như enzyme chống viêm hay vitamin C, nhưng thực phẩm nấu chín cũng đem lại lợi ích nhất định. Tốt nhất nên kết hợp cả hai.
Trái cây và rau quả sống rất tốt
Trái cây và rau quả không chỉ giàu vitamin cùng khoáng chất mà còn chứa nhiều chất xơ mà ai cũng cần. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) khuyến nghị người trưởng thành nên ăn 2,5 - 4 cốc rau và 1,5 - 2 cốc trái cây mỗi ngày. Rau chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn mà lại ít đường hơn trái cây nên khẩu phần khuyến nghị lớn hơn.
Trái cây và rau quả sống dễ mang đi, ta dễ dàng thêm chúng vào chế độ ăn uống để đạt mức khuyến nghị, chẳng hạn thêm cà rốt nhỏ vào sandwich hay ăn việt quất cùng sữa chua. Chúng cũng là lựa chọn hợp lý thay thế thực phẩm ít dinh dưỡng hơn. Bác sĩ William Li (tác giả quyển Eat to Beat Disease) cho biết thực phẩm sống có thể khuyến khích mọi người đưa ra lựa chọn lành mạnh hơn, ví dụ cà rốt nhỏ cùng súp hummus hấp dẫn không kém một bịch khoai tây chiên vào bữa trưa.
Nấu chín cũng tốt
Không thể phủ nhận một số chất sẽ bị mất qua quá trình đun nóng, nhưng nấu chín phá vỡ thành tế bào của thực vật khiến vitamin cùng khoáng chất dễ tiêu hóa hơn.
Chuyên gia dinh dưỡng Michelle Routhenstein (tổ chức tư vấn Entirely Nourished) lấy ví dụ bông cải xanh. Nấu bông cải làm tăng khả năng hấp thu sulforaphane – chất giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính như ung thư. Còn nấu cà rốt làm tăng khả năng hấp thu beta-carotene sản xuất vitamin A (cải thiện thị lực lẫn sức khỏe da, tăng cường miễn dịch).
Theo chuyên gia Wroe, chọn ăn sống hay nấu chín tùy thuộc vào loại chất dinh dưỡng mà mỗi người mong muốn có được. Ví dụ vitamin C trong cà chua sống bị giảm đáng kể trong quá trình nấu, nhưng nước sốt cà chua giàu chất chống oxy hóa lycopene dễ hấp thu.
Kết luận
Ăn nhiều loại trái cây và rau quả, cả sống lẫn chín là lý tưởng nhất. Nếu nấu chúng thì cần cân nhắc cách chế biến để có được nhiều dinh dưỡng nhất. Bác sĩ Li nhắc nhở luộc quá kỹ làm mất vitamin dễ tan trong nước như vitamin C hay vitamin B. Chiên nướng khiến món ăn trông ngon hơn nhưng lại tạo điều kiện sản sinh chất có hại, chẳng hạn nấu khoai tây quá kỹ tạo ra hợp chất acrylamide liên quan đến ung thư.
Bất kể ăn sống hay chín, ta đều cần tuân thủ hướng dẫn an toàn và rửa sạch chúng để tránh ngộ độc.