Tranh quý bị bảo quản bằng hóa chất tẩy rửa: Đó là điều kinh khủng!

Việc bức tranh bảo vật quốc gia "Vườn Xuân Trung Nam Bắc" của danh họa Nguyễn Gia Trí bị hư hỏng nặng vì vệ sinh, bảo quản sai cách được các chuyên gia di sản nhận định là tiếng chuông cảnh báo đối với việc bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật hiện nay.

Nguyên nhân dẫn đến mức hư hại nặng là vì Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM đã giao việc vệ sinh tranh cho ông Lưu Minh Phụng, thợ sửa chữa vật dụng sơn mài ở TP HCM thực hiện. Do thiếu kiến thức về nghệ thuật hội họa sơn mài, ông Phụng đã dùng nước rửa chén, bột chu, giấy nhám can thiệp quá mức lên bề mặt tranh.

Từ kết quả kiểm tra của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, tác phẩm " Vườn Xuân Trung Nam Bắc" có mức độ hư hại trên 30%. Đoàn kiểm tra nhận định: Do bị tác động, tác phẩm bị mất đi lớp sơn bề mặt nên sự uyển chuyển, tinh tế, liên kết giữa các mảng sơn, mảng vỏ trứng, mảng dát vàng đã không còn sự uyển nhã, huyền ảo của nghệ thuật sơn mài Nguyễn Gia Trí.

Nhiều chuyên gia cho rằng bức tranh "Vườn Xuân Trung Nam Bắc" khó có thể phục hồi nguyên trạng bởi hư hại khá nhiều. "Họ đã dùng cách vệ sinh bàn, tủ sơn mài đối với một bảo vật quốc gia. Đó là điều kinh khủng" , một chuyên gia trong ngành di sản ngao ngán.

Giới chuyên môn đặt vấn đề tại sao không có sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành khi tiến hành bảo quản, vệ sinh các tác phẩm hội họa (từ việc khảo sát thực trạng, lập kế hoạch, thống nhất phương án thực hiện) và sự giám sát chặt chẽ của các cấp quản lý.

Theo đó, có nhiều cách và lý thuyết khác nhau cho việc giữ và kéo dài tuổi thọ đối với một tác phẩm mỹ thuật. Nhưng người có thể làm tốt công việc này, theo giới chuyên môn, phải là các chuyên gia được đào tạo lâu dài về chuyên ngành và có sự nhạy cảm, kiến thức nhất định về mỹ thuật, bởi công việc của một người phục chế rất linh hoạt và liên quan đến nhiều ngành khoa học khác nhau.

Hiện Sở Văn hóa - Thể thao TP HCM đã chỉ đạo Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM lập dự án tu sửa tác phẩm một cách thận trọng, khoa học, khắc phục sự hư hại hiện tại ở mức độ tốt nhất. Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM cần xây dựng phương án và giải pháp tu sửa, làm thử nghiệm một số vị trí trên tranh; giao việc tu sửa phục hồi tác phẩm cho họa sĩ Nguyễn Xuân Việt - học trò của họa sĩ Nguyễn Gia Trí; hoặc họa sĩ có chuyên môn, uy tín cao trong nghề sơn mài.