VĂN HÓA

Ý Nghĩa Bí Ẩn Của Ngày Hạ Chí Trong Các Nền Văn Hoá

YangHy • 21-06-2025 • Lượt xem: 344
Ý Nghĩa Bí Ẩn Của Ngày Hạ Chí Trong Các Nền Văn Hoá

Ngày Hạ Chí (Summer Solstice) - hiện tượng thiên văn đánh dấu ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm – không chỉ có ý nghĩa khoa học, mà còn mang theo những giá trị tinh thần, tôn giáo và biểu tượng đặc biệt trong nhiều nền văn minh cổ đại. 

Hãy cùng Duyên Dáng Việt Nam khám phá hành trình đầy kỳ thú của Hạ Chí qua lăng kính của các nền văn hóa trên thế giới.

1. Lễ hội Midsummer – Bắc Âu (Thụy Điển, Phần Lan, Na Uy)

Đây là lễ hội được tổ chức vào gần ngày Hạ Chí, thường vào cuối tuần gần nhất với ngày 21.6. Trong lễ hội, người dân thường nhảy múa quanh cột hoa midsommarstång, hát ca, ăn cá trích ngâm, uống aquavit (loại rượt đặc trung của vùng Scandinavia), kết vòng hoa đội đầu. Hoạt động này nhằm tôn vinh mùa màng, ánh sáng, sự sống, sinh sôi và gắn kết cộng đồng. Đây là lễ hội mùa hè lớn thứ hai sau Giáng sinh ở Thụy Điển.

Lễ hội mùa hè được tổ chức vào ngày Hạ Chí và là lễ hội quan trọng nhất trong năm ở Thụy Điển - Nguồn: Internet

2. Lễ hội Hạ Chí tại Stonehenge – Anh

Đông đảo khách tham quan ghé đến kỳ quan thế giới quần thể đá Stonehengey mỗi năm - Nguồn: Sam Frost/English Heritage

Tại Anh Quốc, quần thể đá Stonehenge được cho là nơi tổ chức các nghi lễ chào đón Hạ chí từ hơn 5.000 năm trước. Vào đúng ngày này, tia nắng Mặt Trời buổi sáng xuyên thẳng qua trục chính của các khối đá, tạo nên khung cảnh kỳ ảo và thiêng liêng. Người Celt tin rằng, Hạ chí là thời điểm ranh giới giữa các thế giới mỏng manh nhất, là thời điểm lý tưởng để cầu nguyện, thanh tẩy và kết nối với thần linh. Vậy nên, vào ngày này, hàng ngàn người tụ họp tại quần thể đá Stonehenge, Anh để ngắm mặt trời mọc.

3. Lễ hội Jāņi – Latvia

Người dân đang tổ chức lễ hội Jãni vào đêm 23 - Nguồn: eng.lsm

Lễ hội diễn ra vào đêm 23 rạng sáng 24.6 với các hoạt động như đốt lửa trại lớn, hát dân ca, uống bia, kết vòng hoa sồi cho nam, vòng hoa cúc cho nữ, thức trắng đêm chờ bình minh. Mục đích của lễ hội là nhằm kỷ niệm ngày sinh của thần Jānis – thần ánh sáng và mùa màng, xua đuổi tà ma, cầu mùa màng bội thu.

4. Lễ hội Ivan Kupala – Đông Âu (Nga, Ukraine, Belarus)

Lễ hội Ivan Kupala mùa hạ tại Nga - Nguồn: Internet

Với các hoạt động như tắm sông, đốt lửa nhảy qua, lễ hội hoa, đôi tình nhân nắm tay nhau nhảy qua lửa để chứng minh tình yêu bền vững vào đêm 23.6 đến sáng 24.6, lễ hội Ivan Kupala có ý nghĩa nhằm thanh lọc cơ thể, tình yêu, sinh sản và hòa hợp với thiên nhiên của người dân các nước Đông Âu

5. Lễ diễu hành Hạ Chí - Summer Solstice Parade – Santa Barbara, Mỹ

Lễ diễu hành Hạ Chí tại Santa Barbara, Mỹ - Nguồn: solsticeparade.com

Đối với người dân Santa Barbara, Mỹ, Hạ chí là ngày để tôn vinh sự sáng tạo, nghệ thuật và sự sống. Vậy nên lễ diễu hành Hạ Chí được coi là một trong những lễ hội nghệ thuật đường phố lớn nhất ở California với việc trình diễn những trang phục rực rỡ, biểu diễn đường phố, âm nhạc và vẽ mặt nghệ thuật.
6. Lễ hội Hạ chí – Trung Hoa cổ đại

Trong triết học phương Đông, đặc biệt là Trung Hoa cổ đại, Hạ chí tượng trưng cho thời điểm “Dương cực thịnh sinh Âm” – nghĩa là khi ánh sáng đạt đến đỉnh cao thì cũng là lúc bóng tối bắt đầu trở lại. Đây là mốc đánh dấu sự chuyển hóa năng lượng, nhắc nhở con người biết cân bằng, sống thuận theo tự nhiên và hành xử có chừng mực. Vậy nên, lễ hội được diễn ra nhằm tôn vinh sự sinh sản, mùa màng, cân bằng âm – dương. Ngày Hạ Chí cũng là mốc để điều chỉnh lịch nông nghiệp và sức khỏe.

7. Ngày Hạ chí trong nền văn hóa Việt Nam

Không có lễ hội Hạ Chí rõ ràng trong văn hóa dân gian Việt như ở phương Tây nhưng tinh thần của Hạ chí được giao thoa và thể hiện trong dịp Tết Đoan Ngọ (5.5 âm lịch) - vốn diễn ra khá gần ngày Hạ chí. Đây là dịp người Việt “diệt sâu bọ”, thanh lọc cơ thể, cân bằng âm dương sau thời gian oi nóng, thức ăn dễ hư hỏng và cơ thể dễ sinh bệnh. Bên cạnh đó, ngày Hạ chí vẫn hiện diện một cách âm thầm nhưng đầy ý nghĩa trong văn hóa truyền thống của người Việt - đặc biệt là qua dòng chảy của nông lịch, triết lý âm dương - ngũ hành, và tập tục gắn liền với mùa vụ, thiên nhiên.


Dù ở phương Đông hay phương Tây, ngày Hạ chí đều được xem là biểu tượng cho sự sống, tái sinh và kết nối sâu sắc giữa con người với vũ trụ. Cho đến nay, nhiều quốc gia vẫn duy trì lễ hội mùa hè, lễ hội lửa, lễ hội ánh sáng để tưởng niệm thời điểm linh thiêng này.

Ngày Hạ chí không chỉ là một hiện tượng thiên văn, mà còn là một chương quan trọng trong hành trình tâm linh và văn hóa nhân loại. Qua hàng ngàn năm, ánh sáng của Hạ chí vẫn tiếp tục soi rọi vào tâm thức con người - nhắc nhở chúng ta trân trọng hiện tại, sống hài hòa với thiên nhiên và khai mở nội lực bên trong.