Qua nhiều nguồn tham khảo, cũng như bản thân tôi vì đam mê đã bỏ thời gian xem nhiều lần phim này, nội dung của phim Cyclo của đạo diễn Trần Anh Hùng có thể tóm tắc như sau: Nhân vật chính là Xích Lô, một thanh niên lao động sống dưới đáy xã hội. Vì đặc điểm này mà phim cần một vai "sở trường" bình dân lam lũ thuần túy, không có "chất học" hay "ẩm ương"  trí thức chăng? Và nghe đâu đạo diễn đã phải mở một cuộc thi tuyển chọn nhân vật này ở cả ba miền Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng?

Xích Lô vốn là một thanh niên chất phác, mồ côi cha mẹ, làm nghề đạp xe ba bánh kiếm sống tại Sài Gòn. Anh ở trong một căn hộ rách nát với gia đình gồm chị, người em gái đang đi học và ông nội làm nghề vá xe đạp trên vỉa hè. Hai nhân vật "Chị" do diễn viên nổi tiếng Trần Nữ Yên Khê (là vợ của đạo diễn Trần Anh Hùng) và Xích Lô sau này Trần Anh Hùng chọn được diễn viên vô danh Lê Văn Lộc thủ vai. Chúng tôi sẽ nói vì sao chọn anh đóng nhân vật này trong một bài khác. 

Một hôm, trong lúc đi tiểu tiện vỉa hè, chiếc xích lô mà Xích Lô mượn của bà Buồn bị cướp. Trong lúc bế tắc vì nợ nần, anh chấp nhận đi theo băng đảng của bà Buồn và tay tình nhân của bà ta - là nhân vật Nhà Thơ trong phim, cướp của trả nợ.Từ đây, Xích Lô phạm nhiều tội ác ghê gớm như cướp của, giết người, phá hoại công lương... Từ đó anh phải sống trong sự dằn vặt và sợ hãi, nhiều lần tính chuyện rút chân khỏi băng đảng nhưng đều thất bại. Hai vai bà Buồn do diễn viên Như Quỳnh và Nhà Thơ do diễn viên nổi tiếng thế giới Lương Triều Vỹ đóng. 

Một cảnh trong phim Cyclo. Diễn viên Lương Triều Vỹ vào vai Thi sĩ và người tình Bà Buồn do diễn viên Như Quỳnh đóng. 

Nói trở lại nhân vật cần đầu băng đảng cướp là Nhà Thơ. Y là một kẻ gian ác đồng thời  mơ trở thành Thi sĩ, ngoài là  tình nhân bà Buồn, y là người yêu của chị gái Xích Lô. Y cũng là người dụ dỗ cô trở thành gái mại dâm, phục vụ cho nhiều nhân vật bệnh hoạn như các vai nhân vật lão già thích xem đàn bà đái, lão thích sơn móng chân cho phụ nữ, thanh niên thích còng tay góa phụ, với điều kiện do Nhà Thơ đặt ra là không được làm tổn hại đến trinh tiết của cô ta. Các vai phụ này do các diễn viên Mạc Can, Lê Tuấn Anh đóng. 

Trần Nữ Yên Khê và Lương Triều Vỹ trên phim Cyclo của đạo diễn Trần Anh Hùng

Câu chuyện cứ thế tiếp diễn, đến một hôm chị gái của Xích Lô bị gã thanh niên thích xem góa phụ bị còng làm mất trinh, gã Nhà Thơ lẳng lặng giết chết người thanh niên. Còn Xích Lô đang bị băng đảng của Nhà Thơ dụ dỗ dùng thuốc kích thích lấy tinh thần đi cướp.

Đêm 30 Tết, trong khi cả thành phố đang nhộn nhịp đón giao thừa, thằng Điên, đứa con trai bị thiểu năng trí tuệ của bà Buồn bị xe cán chết, đồng thời Nhà Thơ cũng tự thiêu mình trong những tâm ý đầy mâu thuẫn và Xích Lô, dùng súng mà băng cướp đưa cho tự làm mình bị thương trong cơn say ma túy đến ngất đi trong vũng sơn.

Như Quỳnh và Lê Văn Lộc trong phim Cyclo

Sau đêm giao thừa, mọi thứ trở lại trật tự của nó. Xích Lô khi tỉnh dậy được cho rời khỏi băng đảng vì bà Buồn mất con gần như hóa điên. Anh về với nghề đạp xích lô. Người chị trong lúc đi chùa đã bị mất di ảnh cuối cùng của Nhà Thơ, cũng trở về nhịp sống cũ. Đoạn cuối phim Xích Lô có nhắc đến con mèo, nói rằng: "nó còn đẹp hơn trước lúc nó đi lạc". Phim kết thúc trong bản hợp tấu đàn mandolin của một lớp tiểu học bài hát thiếu nhi nổi tiếng: "Rửa mặt như mèo".

Diễn viên vô danh Lê Văn Lộc

Như vậy có thể thấy Cyclo là bộ phim nói về một thế giới khác ở "dưới đáy". Thế giới giang hồ xã hội đen. Làm phim chọn đề tài này rất khó. Và các phim nổi tiếng hiện nay thuộc đề tài này phần lớn là do các đạo diễn Việt kiều ở nước ngoài về làm như các phim "Bẫy rồng", "Bụi đời Chợ Lớn"...

Và Cyclo của Trần Anh Hùng, như cái gạch đầu tiên của dòng phim này. Cách chọn một diễn viên hoàn toàn vô danh, chưa một lần có kinh nghiệm đóng phim đề vào vai  nhân vật Xích Lô phải chăng cũng nằm trong dự tính của nhà viết kịch bản và đạo diễn?  Thậm chí nhà sản xuất? Làm sao để bộ phim thuyết phục người xem, gây được bất ngờ, đạt hiệu quả nhất? 

NHHM

(Còn tiếp)  

Tag: Phố Art Trần Anh Hùng Phim Cyclo