Di chỉ Aguada Fénix gần biên giới Guatemala, rộng gần 400 m, dài 1.400 m và cao 10 - 15 m, bao gồm 9 đường đắp cao rất rộng. Nó lớn hơn cả Kim tự tháp Giza của Ai Cập cổ đại được xây dựng 1.500 năm trước. 

Bản đồ 3D di chỉ Aguada Fénix qua máy quét radar

Công trình xây dựng bằng đất và đất sét, không giống như các kim tự tháp Maya bằng đá tại các thành phố Tikal (Guatemala) và Palenque (Mexico) được xây dựng khoảng 1.500 năm sau đó. "Có thể nói đài Aguada Fénix là công trình lớn nhất ở khu vực tiền Maya gốc Tây Ban Nha", các nhà khoa học công bố.
Các nhà nghiên cứu cho biết không có dấu hiệu của các tác phẩm điêu khắc mô tả thủ lĩnh tối cao, cho thấy văn hóa Maya ở giai đoạn đầu này mang tính cộng đồng nhiều hơn. "Tác phẩm điêu khắc bằng đá duy nhất được tìm thấy cho đến nay tại Aguada Fénix là một con vật, có thể là con lợn hoang hay lợn rừng”.
Giáo sư nhân chủng học Takeshi Inomata tại Đại học Arizona, người đứng đầu cuộc nghiên cứu nói: "Nó buộc chúng tôi phải thay đổi sự hiểu biết về sự phát triển của nền văn minh Maya và sự phát triển của xã hội loài người nói chung".

Nhìn từ trên cao, di chỉ này bằng phẳng và rộng lớn như cảnh quan tự nhiên

Di chỉ Aguada Fénix không ẩn sâu trong rừng, mà nằm trên một trang trại gia súc ở Tabasco, Mexico, gần biên giới phía tây bắc Guatemala. Ông Inomata cho biết, không ai biết tới di chỉ này bởi nó quá bằng phẳng và rộng lớn, trông như cảnh quan tự nhiên. Đây là một công trình phục vụ các nghi lễ cổ đại. 
Sau khi tìm thấy di chỉ này vào năm 2017, giáo sư Inomata và các cộng sự đã thực hiện một cuộc khảo sát tại Tabasco. Nhóm nghiên cứu sử dụng một chiếc máy bay với phương pháp Lidar, dùng tia laser xuyên qua thảm thực vật và tạo ra các bản đồ 3D mô tả hình dạng của các cấu trúc trên đó.

Các nhà nghiên cứu khai quật một phần của di chỉ Aguada Fénix

Các nhà nghiên cứu đã khai quật công trình này và tìm thấy các đồ tạo tác bằng ngọc và đá có khả năng được sử dụng trong các nghi lễ tại Aguada Fénix. Trong khi các kim tự tháp Maya sau này được xây dựng cho giới thượng lưu, thì Aguada Fénix được xây dựng bởi người dân, vì người dân. “Đây là nơi dành cho tất cả mọi người, nơi mọi người có thể tụ tập”.
Lisa Lucero, giáo sư nhân chủng học tại Đại học Illinois tại Urbana-Champaign cho biết, những người Maya có thể cùng nhau làm việc, ăn mừng, chia sẻ kiến thức, trao đổi hàng hóa, gặp gỡ bạn tình… tại Aguada Fénix.

Phát hiện này đã phủ định quan điểm trước giờ của các nhà khảo cổ vốn cho rằng nền văn minh Maya phát triển dần dần. Từ năm 1.200 đến 1.000 trước Công nguyên, người dân Maya được cho là sống du mục bằng việc săn bắn, hái lượm, kết hợp với một số trang trại, bao gồm cả trồng ngô. Đến thời Trung cổ (năm 1000-350 trước Công nguyên), những ngôi làng nhỏ bắt đầu xuất hiện, cùng với việc tạo ra gốm sứ và chuyển sang việc định canh – sống ở một nơi trong thời gian dài.

Máy quét laser cho thấy "thành phố Mexico cổ đại" bị mất có nhiều tòa nhà như Manhattan 

Theo quan điểm này, người Maya chỉ bắt đầu xây dựng các trung tâm nghi lễ với các kim tự tháp lớn từ khoảng năm 350 đến 250 trước Công nguyên. Tuy nhiên, sau khi định tuổi bằng đồng vị carbon của 69 mẫu từ di chỉ Aguada Fénix cho thấy nó có niên đại vào khoảng năm 1.000 đến 800 trước Công nguyên. Kết quả này cho thấy người Maya xây dựng các công trình lớn ngay cả trước khi nền văn minh được tổ chức dưới triều đại với chính quyền tập trung.
Trước đó, di chỉ Ceibal của người Maya, xây dựng vào năm 950 trước Công nguyên được xem là Trung tâm nghi lễ Maya cổ nhất.  

(Theo Guardian, Foxnews)

Tag: Phát hiện khảo cổ Maya Maya cổ đại nền văn minh Maya di chỉ Aguada Fénix