Hoàng Phủ Ngọc Tường vốn định danh là một nhà văn viết bút ký nổi tiếng. Nhiều nhà phê bình từng xem ký ông chỉ xếp sau bậc "tiên chỉ" chữ nghĩa Nguyễn Tuân ở độ tài hoa và xê dịch. Đặt trước hay sau tôi đều thấy không hợp lý bởi lẽ bất cứ một nhà văn nào nếu đã cầm bút thì phải luôn luôn nghĩ mình là vị trí số 1. Độc giả cũng luôn luôn muốn thưởng thức những cuốn sách hay nhất, độc đáo nhất. Nhà văn trên hành trình đi tìm kiếm chính bản thể của mình.  

Vì thế, tôi lại thấy thơ Hoàng Phủ có nhiều mặt nổi trội hơn vì cuộc khai phóng, tìm kiếm bản thể ấy...

Tin và bài liên quan: 

Giới thiệu thơ Ý Nhi: ‘Chút gì như bóng dáng đời ta’

Giới thiệu thơ Phan Huyền Thư: Thức dậy tháng Tư

Nếu ký của ông đây đó ngoài "những ánh lửa" vẫn còn nhiều chất độn, xơ, xốp đo tính biến động bề mặt và sự đòi hỏi phản ánh nhanh, thúc hối về mặt thời gian như một đặc thù của Báo chí thì thơ ông lại tĩnh tại hơn, Nó như một tấm gương soi lại chính nội tâm ông. Ông đã có những bài thơ hay chịu được độ lãng quên của thời gian...

Có một mâu thuẫn nhưng lại hợp lý đầy trớ trêu, các thi sĩ lớn phía sau bài thơ thường ẩn một bi kịch lớn. Khi đọc lại Thơ Việt Nam Hậu Chiến, tôi phát hiện ra tình cờ Hoàng Phủ Ngọc Tường lại nhận lãnh cho số phận một bi kịch lớn nhất, như cơn hôn mê của thời đại. Dù ông có dùng thuốc lãng quên như "Người hái phù dung" thì thực tế vẫn ám ảnh: "Nhà tôi ở phố Đạm Tiên / Dưới dòng nước chảy bên trên có cầu / Cây sầu đông, cây sầu đau / Thương tôi cây cũng nở màu hoa râm". (Địa chỉ buồn).

Trên dòng chảy thời gian, nếu những bút ký chỉ ghi thoáng từng cảnh vật tức thì, những hồ hởi, hoành tráng thì thơ lại như cơn suy nghiệm sau lớp lớp trăn trở  dư chấn nhân sinh "Anh về trên cát nóng / Đường dài vành môi khát bỏng" để nhận ra cuộc tồn tại ngỡ nhẹ nhàng mà sao quá khốc liệt: "Cây xấu hổ đau gì mà rủ lá / Tôi gập người trên bóng tôi / Không nghe tiếng ai nói cười / Tôi còn ngồi chi đây một mình / Cắn móng tay từng ký ức mong manh". (Dạ khúc). 

Cánh hoa thì phù dung nhưng rõ ràng người hái đóa phù dung thì rất sắc nét! Đóa phù dung nở những cánh vĩnh cửu. Trên dấu rêu không mờ!...

Cách đây khoảng 20 năm, tôi từng viết một bài điểm sách về thơ Hoàng Phủ để đăng trên báo Thừa Thiên - Huế theo yêu cầu của nhà thơ Hồ Đăng Thanh Ngọc, bấy giờ anh phụ trách trang Văn hóa nghệ thuật. Bài viết có nhan đề "Hoàng Phủ Ngọc Tường, con nhân sư trên mê lộ Thi ca". 

Sau 20 năm tôi đọc lại cảm giác đó vẫn không thay đổi. Trên mê lộ thi ca vẫn còn đó, con Nhân sư. "Nỗi đau bắt đầu từ ấy / Ngọt ngào như trái nho tươi" .

Bi kịch đối với Thi sĩ là phần thưởng hay một niềm căm lặng? 

Nếu có uy quyền hãy từ chối hay cúi đầu nhận lãnh? Vẫn là một câu hỏi không dễ trả lời.  

Đà Nẵng, 5.5.2020

Nguyễn Hữu Hồng Minh 

Chân dung nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường - Ảnh: Đào Hoa Nữ

 

DDVN GIỚI THIỆU CHÙM THƠ CỦA NHÀ THƠ HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG

Dạ khúc

Có một buổi chiều nào như chiều xưa
Anh về trên cát nóng
Đường dài vành môi khát bỏng
Em đến dịu dàng như một cơn mưa

Có buổi chiều nào như chiều qua
Lòng tràn đầy thương mến
Mang cả xuân thì em đến
Thắm nồng như một bông hoa

Có buổi chiều nào người bỏ vui chơi
Cho tôi chiếc hôn nồng cháy
Nỗi đau bắt đầu từ đấy
Ngọt ngào như trái nho tươi

Có buổi chiều nào mộng mị vây quanh
Nửa vành mi cong hờn dỗi
Em xoã muộn sầu trên gối
Rối bời như mớ tơ xanh

Có buổi chiều nào hình như chưa nguôi
Vầng trăng sáng màu vĩnh viễn
Em có lời thề dâng hiến
Cho anh trọn một đời người

Có buổi nào như chiều nay
Căn phòng anh bóng tối dâng đầy
Anh lặng thầm như là cái bóng
Hoa tàn một mình mà em không hay.

 

Địa chỉ buồn

Nhà tôi ở phố Đạm Tiên
Dưới dòng nước chảy bên trên có cầu
Có mùi hương cỏ đêm sâu
Có loài hoa biết nuôi sầu tháng năm

Tôi về ngủ dưới vầng trăng
Có em từ chỗ vĩnh hằng nhìn tôi
Tình xa , xa mãi trong đời
Tóc xanh tiên nữ rối bời trên tay

Tôi còn ngọn nến hao gầy
Chảy như nước mắt từ ngày sơ sinh
Tôi xin em chút lòng thành
Cài lên một phiến u tình làm hoa

Những chiều Bến Ngự giăng mưa
Chừng như ai đó mơ hồ gọi tôi
Tôi ra mở cửa đón người
Chỉ nghe tiếng gió thổi ngoài hành lang

Nhà tôi ở phố Đạm Tiên
Dưới dòng nước chảy bên trên có cầu
Cây sầu đông , cây sầu đau
Thương tôi cây cũng nở màu hoa râm .

(Huế 1989)

Hoàng Phủ tuyệt tình cốc hay"người hái phù dung" qua trí nhớ Trịnh Công Sơn 

Dù năm dù tháng

Anh hái cành phù dung trắng
Cho em niềm vui cầm tay
Màu hoa như màu ánh nắng
Buổi chiều chợt tím không hay
Nhìn hoa bâng khuâng anh nói
Mới thôi mà đã một ngày.

Ruộng cấy ta mong cơn mưa
Ruộng gặt ta mong ngọn nắng
Chăm lo cánh đồng tình yêu
Anh đếm từng vầng trăng sáng
Thiết tha anh nói cùng trăng
Mới thôi đã tròn một tháng.

Mùa xuân lên đồi cỏ thơm
Mùa hạ nhìn trời mây khói
Mây tím chân cầu tím núi
Đông xa ngày trắng mưa dầm
Nhìn trời ngẩn ngơ anh nói
Mới thôi mà đã một năm.

Sẽ đến một ngày trắng tóc
Nhưng lòng anh vẫn không nguôi
Thời gian sao mà xuẩn ngốc
Mới thôi đã một đời người.

Dù năm dù tháng em ơi
Tim anh chỉ đập một đời
Nhưng trái tim mang vĩnh cửu
Trong từng giọt máu đỏ tươi.

 

Cỏ, chim sẻ và châu chấu

1.Có nhiều khi tôi quá buồn
Tôi ước mong về ngồi dưới cội cây xưa
Em có nhắn điều gì theo lá rụng
Ký ức nào khẽ động vai tôi

Dáng ai như tôi đi qua cánh đồng
Thu nhặt lại mình trên ngọn gió
Giống như con chim sẻ nọ
Thu về từng cọng vàng khô

2.Có nhiều khi tôi quá buồn
Tôi ước mong chung quanh chỗ tôi ngồi
Mọc lên thật nhiều cây cỏ
Cây xấu hổ đau gì mà rủ lá
Tôi gập người trên bóng tôi

Không nghe tiếng ai nói cười
Tôi còn ngồi chi đây một mình
Cắn móng tay từng ký ức mong manh
Giống như con châu chấu nọ
Gặm hoài lá cỏ xanh.

 

Hoa thủy tiên

Có một loài hoa không biết tên
Vàng tươi như là nỗi buồn riêng
Tôi e những hạt linh hồn ấy
Rơi xuống thành hoa giữa tự nhiên

Nghe nói người tiên vẫn hiện hình
Bước ra từ những coi u linh
Em như cô Tấm trong hoa thị
Về đứng nhìn tôi trên nước xanh

Yên tĩnh rừng thông rộng bốn bề
Mặt hồ mờ mịt khói giăng che
Có con chim nhỏ trong lau sậy
Thoảng giọng người tình chợt lắng nghe

Chim nhạn bay về thu vắng không
Mình tôi trở lại với đồi thông
Sao trên làn nước trong xanh ấy
Vẫn hiện xôn xao một bóng hồng

Hoa dại người đời chẳng biết tên
Sinh ra như loài cỏ ưu phiền
Nhớ em ngà ngọc bên hồ nước
Tôi gọi em là hoa thủy tiên.

 

Trên dấu rêu mờ

Hỡi con dế buồn sầu của linh hồn tôi
Đêm nay ngươi hát nơi đâu
Đêm nay
Ta cầu xin cho nỗi khát của ngươi
Một giọt sương bên trời

Ở đâu, ngươi có nghe chăng
Bước chân ta lang thang đi tìm ngươi
Suốt đời
Ta đi tận cuối trời
Bàn chân ta rướm máu
Trên dấu đá rêu mờ
Của những con suối Hy Lạp
Đã khô...

Chân dung nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường - Tranh của họa sĩ Đinh Cường 

Bồng bềnh cho tới mai sau

Có con thuyền trong sương trắng
Bềnh bồng như một cánh chim
Có em chèo thuyền áo trắng
Xôn xao như trốn như tìm
Có vầng mặt trời rựng sáng
Bồi hồi như một trái tim

Em chèo thuyền về phía hừng đông
Hứng chút phấn mặt trời trên má
Bụi mặt trời vương đầy gót chân
In những dấu hoa hài trên sóng
Anh mãi nghe từ đáy
màu sương mỏng
Bài hát tình yêu dậy một phương hồng

Từ thuở nào vũ trụ đã sinh ra
Mà sao mặt trời mối ngày vẫn trẻ
Mà sao anh đã từ vạn kỷ
Bên sông này anh đứng hát
mặt trời lên

Vẫn đi hoài trong cõi vô biên
Mặt trăng là mảnh gương
riêng soi trái đất
Trái đất trôi như một cánh bèo dâu
Mặt trời nhiều khi phập phồng hơi thở
Mê man nhớ những tinh cầu

Những hành tinh ngẫm rồi thấy lạ
Bềnh bồng mà vẫn theo nhau
Anh với em, ừ thì cũng lạ
Bềnh bồng cho tới mai sau.

HPNT